Cái Đai Vỡ

Đó là sự thất bại của Một Vành Đai-Một Con Đường (MVĐ-MCĐ)

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung là tên gọi văn hoa theo sách vở, còn dân gian thì gọi nó là sòng bài tố xì phé khổng lồ, trong đó bên nào mạnh tiền hơn sẽ lôi ra được con bài tẩy quyết định của bên kia. Có vẻ Trump là một tay tố phé lão luyện khi liên tục vứt ra từng cục chục tỷ, trăm tỷ USD khiến Tập mau chóng hụt hơi tài chính.

Thế giới đã thấy ra là con bài tẩy kinh tế của TQ nhỏ yếu hơn con bài tẩy kinh tế của Mỹ nhiều lần khi hai bên bắt đầu lật tẩy lên.

Kế hoạch MVD-MCĐ của Tập chủ yếu dựa trên đầu tư ngoại tệ ra ngoài để đổi lấy ảnh hưởng về chính trị và phụ thuộc về nợ ngoại tệ cho các nước nằm trong sách lược trên. Tuy nhiên Trade War với Mỹ đến đột ngột và quá nhanh đã làm Trung Quốc đuối và vỡ kế hoạch tài chính. Hơn 30 quốc gia nằm trong chiến lược này với nhiều dự án đã bị chậm lại do thiếu tiền từ TQ đầu tư tiếp.

Chưa kể sau khi liên minh chống Trung của khối tư bản được Mỹ khởi xướng mạnh mẽ đã làm nhiều quốc gia đang hợp tác với TQ trở cờ chính trị gây khó khăn cho các dự án đã bắt đầu thi công dở dang. Lấy cớ Trung Quốc chậm rót tiền hoàn thiện, nhiều quốc gia lên tiếng đòi xem xét lại tính chính trị và tính khả thi. Nghĩa là những gì Trung Quốc đã trót rót vào các dự án có nguy cơ...mất trắng.

Một làn sóng các tiểu quốc ở Trung Á và Đông Nam Á sang tới Trung Âu, theo sách lược kinh tế lão luyện của Trump, đã mạnh dạn đối đầu với chính sách “cho vay nợ, siết đất đai” của Tập. MVĐ-MCĐ từ giá trị đưa TQ lên ghế đại ca số 1 có nguy cơ trở thành cục xương khó gặm đưa TQ thành cuộc diện tan vỡ từ kinh tế đến lãnh thổ như Liên Xô.

Nói thì hơi xa, nhưng tôi cho rằng Mỹ và Phương Tây nếu tác động được Trung Quốc thay đổi, có lẽ họ muốn Trung Quốc dân chủ hoá hơn là làm Trung Quốc vỡ ra. Thế giới e rằng khó thu xếp được bài toán di dân một khi có nhiều sắc tộc bên trong Trung Quốc đòi tự trị.

Sự suy giảm và mất thế lãnh đạo suốt đời của Tập là cơ hội cho tư bản thực hiện những bước đi chính trị sâu hơn vào nội bộ đảng anh.

Việt Nam do đảng em đang quản lý cũng nằm trong số bị ảnh hưởng. Lời thừa nhận của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng về việc “hụt hơi về tầm nhìn ngoại giao” cho thấy việc Việt-Trung tiếp tục hợp tác MVĐ-MCĐ nữa hay không là điều cần xem xét lại.

Từ chối hợp tác tiếp theo xu hướng chung của các tiểu quốc trong khu vực có thể làm đảng anh nổi giận, nhưng hợp tác nữa thì đảng em cũng không đủ tự tin như trước đây. Tình thế rõ ràng là tiến thối lưỡng nan cho đảng em. Chưa kể là Việt Nam đang cần Mỹ và tư bản mở hầu bao lại.

Đi tới với TQ thì sợ TQ hết tiền làm tiếp, mà đi lùi lại với Mỹ thì biết khi nào Trump mới lại gật đầu cho việc hỗ trợ kinh tế Việt Nam.

Và theo tôi người thất vọng nhiều nhất trong bối cảnh này có lẽ là ông Phạm Minh Chính, tác giả chính yếu của kế hoạch làm đặc khu để kết nối VN vào MVĐ-MCĐ. Nếu việc hợp tác MVĐ-MCĐ giữa hai đảng anh em không suông sẽ thì bước chân quyền lực của ông Chính cũng dừng lại không thể tiến xa hơn.

Đối tượng thất vọng và phải gánh chịu nhiều hệ lụy phát sinh là các nhà đầu tư hạ tầng đã trót rót tiền trước vào các đặc khu. Nếu việc hợp tác hoãn lại, nhiều nhà đầu tư bỏ tiền to làm sân bay, cảng biển..có lẽ phải bỏ của chạy lấy người trước khi quá muộn.

Có lẽ đã đến lúc đảng phải tái cấu trúc lại đường lối quốc gia, cũng có nghĩa là tái cấu trúc lại việc phân chia quyền giám sát đảng và giám sát quốc gia để VN có dư địa ứng phó với các biến động quốc tế dễ dàng hơn.

Từ giờ về sau, quan hệ giữa hai đảng anh em e rằng không thể gắn bó như trước nữa. 

(FB Minh Hữu Quang)