Ngay sau khi đáp xuống sân bay Sydney, sau một chuyến bay dài trở về từ Nam Phi, Steve Smith, thủ quân của đội Cricket Úc, tuyên bố trong một buổi họp báo: “Tôi biết tôi sẽ hối hận trong suốt quãng đời còn lại của mình”. Smith nói với giọng nói run rẩy khi ngồi nức nở trước camera và micro để nói về cái xấu hổ mà anh mang về cho gia đình. Khi Smith rời Úc để tham gia giải đấu Cricket quốc tế được tổ chức tại Nam Phi, anh ấy là một trong những cầu thủ giỏi nhất thế giới. Nhưng nay, anh ta đã trở về như một kẻ lừa đảo bị lật tẩy. “Tôi nhận tất cả trách nhiệm” Smith nói. Đó là đỉnh điểm của một vụ bê bối đã gây cảnh hỗn loạn trong thế giới người yêu chuộng môn bóng Cricket và nhất là tại Úc châu kể từ cuối tuần trước.
Smith và anh chàng phó đội trưởng David Warner đã xúi giục Cameron Bancroft, một đồng đội của họ dùng giấy nhám để chà lên quả bóng bằng da trong trận đấu hôm thứ Bảy với Nam Phi. Khi quả bóng bị nhám thì đường bay của nó bị xáo trộn bất thường, (giới Cricket gọi là Ball tampering) điều đó có nghĩa là gây bối rối, bất lợi cho đối phương. Một máy quay phim quay được cảnh Cameron đang lôi tờ giấy nhám được dấu trong quần lót ra để chà lên quả bóng, đã gây nên làn sóng phản đối rộng lớn. Hiệp hội Cricket Úc cấm Smith và Warner tham dự các trận đấu quốc tế và quốc gia trong vòng mười hai tháng, cấm Bancroft trong chín tháng. Cả ba còn bị phạt phải làm 100 giờ làm việc thiện nguyện phục vụ xã hội. Hôm thứ Năm, huấn luyện viên Darren Lehmann cũng xin từ chức, người trước đây đã nói rằng ông không biết gì về các hành động gian trá này.
Trong khi đó, Malcolm Bligh Turnbull người đứng đầu chính phủ Úc cho rằng, hành động của đội Cricket Úc là một “thất vọng gây sửng sốt”. Ông cho rằng, đây là việc không thể tưởng tượng được vì cho đến nay „đội Cricket Úc chưa bao giờ dính vào một vụ gian lận”.
Ai muốn hiểu toàn bộ „trận bão tố Cricket“ gây ra chỉ do một mảnh giấy nhám nhỏ chưa đầy nữa bàn tay thì phải hiểu biết căn bản về môn thể thao „thần thánh“ tại Úc. Một đất nước với một môn thể thao mà hai chữ Fair play không chỉ là một cụm từ trong môn Cricket, mà còn là nguyên tắc chính. Mọi vi phạm đều được coi là phạm tội. Đặc biệt ở Úc và các quốc gia Khối thịnh vượng chung nơi mà môn Cricket là một môn thể thao quốc gia. Các tờ báo của Úc đưa ra những lời nặng nề như là “kẻ lừa đảo” và “xấu hổ”.
Gian lận với một mảnh giấy nhám, nếu không hiểu, có thể xem là quá nhỏ, không xứng với những lời lên án nặng nề, gay gắt của xã hội Úc nhưng thật ra hành động của Steve Smith, người được xem là thần tượng là tấm gương của thế hệ trẻ, có thể gây ảnh hưởng đạo đức xấu tại xứ này. Chỉ với một việc „nhỏ“ qua vụ bê bối bóng Cricket người ta có thể hiểu được lý do tại sao con người, xã hội Úc được thế giới tôn trọng, đất nước Úc được xem là một trong những nơi đáng sống nhất trên thế giới. Đạo đức xã hội, giáo dục con người lành mạnh được thể hiện qua những hành động cụ thể, dù là những sai lầm nhỏ nhặt nhưng phải được công khai lên án để mọi người thấy đó mà làm gương chứ không như tại những đất nước trong khi ngoài đường chăng đầy băng rôn, biểu ngữ tuyên truyền mà đạo đức xã hội lại bị xuống cấp trầm trọng.
Nhìn những giọt nước mắt và những lời hối hận kịp thời, người dân Úc có thể hiểu và đến một lúc nào đó họ có thể tha thứ được cho hành động gian lận của Steve Smith. Cái tâm trạng người dân Úc với thần tượng yêu quý của họ không khác gì tình cảnh của người phụ nữ đoan hiền khi nhìn thấy người tình của mình đang đi vào con đường sa đọa. Do tình yêu thương thật sự mà họ phải thẳng thắn cảnh báo:
Giận thì giận mà thương thì thương
Anh sai đường thì em không chịu nổi
Anh yêu ơi xin đừng có giận vội
Mà trước tiên anh phải tự trách mình. (Giận Mà Thương – Hò Ví Dặm)
Những lời xin lỗi của Steve Smith dù sao cũng toát lên được bản chất của một con người đúng nghĩa. Vì, gian, tham là hành động xấu mà hầu như ít ai có thể tránh khỏi phạm phải một lần trong đời, nhưng cái khó là khi nhận ra thì phải biết hối lỗi chân thành và nhất là phải biết nhận trách nhiệm cho mình và cho đồng đội của mình.
Steve Smith và những đồng đội có liên quan trong vụ gian lận, gây tai tiếng trong làng bóng Cricket thật ra chưa đến mức vi phạm hình sự nhưng họ phải đối diện với tòa án dư luận nghiêm khắc của xã hội Úc và nhất là tòa án lương tâm của chính họ. Trước tòa án này, những con người còn có nhân phẩm phải biết sợ hãi để thành tâm hối lỗi, xin từ chức, rút ra khỏi nhiệm vụ đang làm chứ không phải chỉ dùng những lời bào chữa bóng bẩy quanh co để cuối cùng là xin được „tự kiểm điểm, rút kinh nghiệm“
Lối hành xử của Steve Smith được người dân Úc vừa giận nhưng lại vừa thương là vì vậy. Thái độ của anh ta là thái độ của một người lớn „có làm, có chịu“, sẵn sàng nhận trách nhiệm về những hành động sai trái của mình. Với một người lớn có nhân cách, thử hỏi có bản án lương tâm nào nặng nề hơn để họ phải thốt lên “Tôi biết tôi sẽ hối hận trong suốt quãng đời còn lại của mình”?
Cái chất „người lớn“ của Steve Smith, nó khác xa với những kẻ khi nắm chức quyền trong tay thì xem hai chữ „Nhân quyền“ nhẹ không bằng một ngụm rượu ngoại, dùng quyền lực để triệt hạ, san bằng một ngôi chùa cổ, chiếm đất của giáo xứ, bắt giam hành hạ những người dân yêu nước tranh đấu chống Trung Cộng xâm lược nhưng đến khi bị truy tố tham ô, đứng trước một phiên tòa không đúng nghĩa thì lại run rẩy kể lể, khóc lóc nức nở, lôi vợ dại con thơ, lôi cha mẹ già yếu sắp qua đời ra để xin được có thời gian để trả hiếu, chăm sóc gia đình, xin được làm một con ma tự do, xin được đối xử như một con người. Khi có quyền lực trong tay, họ không có tính người, khi sa cơ thất thế họ thể hiện sự hèn nhát cố hữu, không xứng đáng được gọi là một „người lớn“.
Làm sao một đất nước có thể lớn lên với những con người không chịu lớn mà mãi làm như những đứa trẻ gian hùng?
Những con người như vậy, đừng mong được giận được thương… hại mà xứng đáng nhận được những lời khinh bỉ của người dân mà thôi.
Phương Tôn
Tháng 4.2018
