Bài thơ dưới đây thuộc thể hát nói (quân đội) của Do Thái, có lẽ bắt nguồn từ trường ca Gilgamesh của vùng Lưỡng Hà nhưng được hiện đại hóa, nhiều tác giả khi biểu diễn, ứng khẩu và dùng phương tiện của truyền tin.
Gần gũi với hình thức Performance, tác phẩm này có nhiều phiên bản ở trong vùng, có thể coi như là thông dụng, không những phổ biến ở Do Thái/Palestine mà còn ở nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên tính chính xác và nghệ thuật, hiếm khi được ghi nhận rõ ràng như trong trường hợp này.
Bốn tác giả, đồng thời cũng là nhân vật ở đây, là Vọng gác (ngày trưa), Bộ chỉ huy (sáng suốt), Đài quan sát (tinh anh) và Đại đội trưởng R. (tức tay súng cừ khôi). Nhân vật thứ 5, Iman al Hams, là chủ đề của tác phẩm nhưng vì tính cách bất đắc dĩ và thụ động, vì không có tiếng nói, nên không thể được coi là đồng tác giả của bài thơ[1].
Nguyên tác của Trong Khu Vực Cấm bằng tiếng Hebrew hiện đại. Đây là lần đầu bài thơ này được chuyển ngữ sang tiếng Việt, qua bản dịch Anh ngữ của Nomi Friedman[2] với tựa do (chính) người (đầu tiên và cho đến nay còn duy nhất) dịch sang tiếng Việt đặt. Thể Đường thi[3] có lẽ thích hợp nhưng vì dịch giả chưa nắm chặt quy luật nên trong khi chờ đợi còn trau giồi, bản dịch này đành phải theo thể Lục bát.
Vọng gác
Phát hiện ra một nữ nhân
Gốc người Ả rập phía chân chiến hào
Vị trí cách năm mười sào
Thập thò cạnh cổng ra vào quân xa.
Bộ chỉ huy
Nếu mà nhận rõ được ra
Yêu cầu Quan sát cho ta biết liền!
Đài quan sát
Thưa là một nữ thiếu niên
Vội vàng di chuyển về miền hướng Đông.
Bộ chỉ huy
Thế nào mi có thấy không?
Đài quan sát
Đến gần tuyến Bắc, lưu thông được quyền
Vọng gác
Vậy là đúng lúc hết duyên!
[tiếng súng nổ]
Đài quan sát
Leo qua cái ụ thuyền quyên nấp mình
Đâu đó cận trại trú binh
Phía tây tẩu thoát, bình bình bắn theo!
Bộ chỉ huy
Dưới mười tuổi được bao nhiêu?
Đài quan sát
Số bù xấp xỉ là nhiều tối đa
Đằng sau ụ vái ông bà
Đạn truy kích của phe ta đến gần
Tưởng chừng cách có một phân
Vọng gác
Phía ta ào ạt xuất quân truy lùng!
Bộ chỉ huy
Phải Đại đội trưởng anh hùng?
Vọng gác
Đích thân dẫn lính vào vùng sát sinh!
Đài quan sát
Đùng đùng địch đã bỏ mình!
Bộ chỉ huy
Sao? Mi mục kích tận tình tới đâu?
Đài quan sát
Kẻ thù chấp nhận thương đau
Tứ chi với lại cái đầu nằm yên.
Đại đội trưởng (với Bộ chỉ huy)
Tôi đây sắp đến trận tiền
(với tiểu đội đi theo)
Xung phong tràn ngập chiếm liền mục tiêu!
(với Bộ chỉ huy)
Miền cực lạc nó tiêu diêu
Quần bò áo vét vải điều chít khăn
Thưa rằng nó chết nhăn răng
(trên tần số tổng quát)
Tuổi ba cũng bắn nói chăng là mười
Khu vực cấm dám trêu ngươi
Cái gì nhúc nhích là đời bỏ đi
Cứ cho nổ súng tức thì!
(bản dịch Đỗ Kh.)
Chú Thích
1. Ngày 5.10.2004 tại Tel Sultan, trại tị nạn Palestine Rafah, em Iman al Hams, tan trường về, mặc đồng phục nữ sinh và đeo cặp, chẳng hiểu vì lý do gì đi lạc vào khu vực cấm gần trại tị nạn này và do quân đội Do Thái trấn giữ. Theo các quân nhân hiện diện và thuộc cấp của Đại đội trưởng R. (tên họ được luật pháp giấu kín), sau khi em này bị thương chân vì đạn bắn đuổi, Đại úy R. đã đến tận nơi tặng em 2 viên đạn nữa vào đầu. Bỏ đi vài bước, ông còn quay lưng lại cho em nốt băng đạn vào người. Theo bệnh viện Rafah, tử thi em Iman al Hams mang trên người tất cả là 17 vết đạn. Tuy mang cặp (tức là có thể mang bom), trước khi bị bắn em Iman al Hams cách quân nhân Do Thái hay doanh trại gần nhất là khoảng 70 mét. Lên 13 tuổi, dáng còi cọc của em khiến mọi ước lượng lúc đầu là một đứa bé 10 tuổi hay nhỏ hơn.
Đại úy R. hiện đang bị truy tố trước tòa án quân sự vì vi phạm kỷ luật và “hành vi bất xứng với chức vụ sĩ quan”. Ông đã bị thuyên chuyển khỏi đơn vị sau khi có đơn của thuộc cấp tố cáo. Nếu bị kết tội, hình phạt nặng nhất trong trường hợp ông là ba năm tù. Ở đây, phải ghi nhận, nếu trường hợp không phải là hiếm này cũng như những trường hợp ngày đực ngày cái khác, nếu được thế giới còn biết đến, là nhờ ý thức của chính các quân nhân Do Thái có mặt và nền dân chủ chính trị cũng như tự do báo chí ở tại Do Thái. Ở một nơi khác (Bolivia?), hành vi man dại này (chữ của Tạp chí Hợp Lưu dùng để tả ngoại hình của nhà thơ Đỗ Lê Anh Đào), đã bị che giấu và biết đâu, còn có thể được tuyên dương?
2. Bản Anh ngữ:
SENTRY: We spotted an Arab female about 100 meters below our emplacement, near the light armored vehicle gate.
HEADQUARTERS: Observation post “Spain”, do you see it?
OBSERVATION POST: Affirmative, it’s a young girl. She’s now running east.
HQ: What is her position?
OP: She’s currently north of the authorized zone.
SENTRY: Very inappropriate location.
[Gunfire]
OP: She’s now behind an embankment, 250 meters from the barracks. She keeps running east. The hits are right on her.
HQ: Are you talking about a girl under ten?
OP: Approximately a ten-year-old girl.
HQ: Roger.
OP: OP to HQ.
HQ: Receiving, over.
OP: She’s behind the embankment, dying of fear, the hits are right on her, a centimeter from her.
SENTRY: Our troops are storming toward her now. They are around 70 meters from her.
HQ: I understand that the company commander and his squad are out?
SENTRY: Affirmative, with a few more soldiers.
OP: Receive. Looks like one of the positions dropped her.
HQ: What, did you see the hit? Is she down?
OP: She’s down. Right now she isn’t moving.
COMPANY COMMANDER [to HQ]: Me and another soldier are going in. [to the squad] Forward, to confirm the kill!
CC [to HQ]: We fired and killed her. She has… wearing pants… jeans and a vest, shirt. Also she had a kaffiyeh on her head. I also confirmed the kill. Over.
HQ: Roger.
CC [on general communications band]: Any motion, anyone who moves in the zone, even if it’s a three-year-old, should be killed. Over.
3. Rafah thành ngoại Hàn Sơn Tự
Nhật bán? Nhật bắn? trung liên đảo…chết liền (?)
