Trúc Phương
Đời sống kinh tế khó khăn càng khiến nhiều người Trung Quốc, kể cả các đảng viên cộng sản, tin vào bùa chú, mê tín dị đoan và phong thủy. Không ít người tin rằng sự bế tắc hiện tại chẳng liên quan gì đến chính sách điều hành kinh tế mà là do “động mồ động mả” ở đâu đó và vì vậy phải chấn chỉnh lại vấn đề phong thủy…
Rối ren phong thủy
Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) luôn cổ xúy chủ nghĩa vô thần và ngăn công dân thực hành tôn giáo. Khoảng 281 triệu người Trung Quốc thuộc ĐCSTQ hoặc các tổ chức thanh niên trực thuộc luôn bị cấm tham gia vào nhiều truyền thống tâm linh. Dù vậy, một phân tích mới đây của Trung Tâm Nghiên Cứu Pew về dữ liệu khảo sát học thuật cho thấy nhiều đảng viên ĐCSTQ vẫn tin vào huyền bí và những chuyện hoang đường. Theo Pew, có đến 40% đảng viên ĐCSTQ tin vào phong thủy; 7% đảng viên mang theo bùa hộ mệnh; và ít nhất 19% đảng viên từng đi chùa để cầu may.
Hoạt động tín ngưỡng nói chung khiến Chủ Tịch Tập Cận Bình không hài lòng. Trong các bài phát biểu, Tập Cận Bình và giới chức cấp cao luôn nhấn mạnh rằng đảng viên ĐCSTQ phải là “những người vô thần theo chủ nghĩa Marxist kiên định.” Trong những quyển sách của mình, Tập Cận Bình nói rằng nền văn hóa Trung Hoa hàng ngàn năm phải được diễn giải và lọc qua chủ nghĩa Marx.
Mới đây, ngày 1 Tháng Giêng, 2025, Tân Hoa Xã đã lên án những “đồng chí cán bộ không thanh lọc thế giới tâm linh và sống với cặn bã mê tín phong kiến.” Bài báo than thở rằng ngay cả “các đảng viên và học giả có trình độ học vấn cao” cũng tin vào phong thủy; rằng đảng nên “kiên quyết ngăn chặn sự hoài nghi vào chủ nghĩa Marx-Lenin,” và việc sử dụng phong thủy và các hình thức “mê tín” khác cho thấy rõ ràng rằng một số người không thực sự tin tưởng vào sự lãnh đạo của đảng…
Phong thủy từng có lúc bị xem như trò mê tín dị đoan tại Trung Quốc. Thời Mao Trạch Đông, phong thủy bị xếp xó. Thầy phong thủy có khi bị tử hình. Cách đây vài năm, nhà nghiên cứu Từ Thiều Sam, người được phong là “phong thủy đại sư,” thuộc Trung Tâm Văn Hóa Kiến Trúc Trung Quốc (cơ quan của Bộ Xây Dựng), nơi cổ xúy công khai hóa việc giảng dạy phong thủy, từng nói rằng Trung Quốc nên tự hào, chứ không phải khinh rẻ phong thủy, và xem nó là “di sản lịch sử văn hóa quốc gia.”
Phong thủy luôn tồn tại trong văn hóa Trung Quốc. Theo CNN, có đến 70% công trình ở Nam Kinh đều có bóng dáng phong thủy. Dấu vết phong thủy hiện diện khắp Tử Cấm Thành. Và khắp Trung Quốc, chẳng khó khăn gì khi tìm kiếm một tòa nhà thuộc nhà nước được vẽ thiết kế dựa theo sự chi phối của thuật phong thủy.
Khách sạn Jinling 36 tầng (“Kim Lăng phạn điếm”), thuộc quản lý nhà nước, có nhiều chi tiết liên quan phong thủy: Cửa chính đối mặt hướng Nam để tránh gió Bắc; trần nhà cao để được “vượng khí” và quầy thu ngân hướng về Đông Nam để phát lộc phát tài. Có người kể hồi công trình được xây, người ta từng rắc vàng bột lên công trường bởi thầy phong thủy yêu cầu như vậy. Nhân viên khách sạn Kim Lăng cho biết thêm máy tính trong nhiều phòng làm việc ở khách sạn đều đặt cách xa cửa sổ, do (quan niệm) tránh để “tiền của” bị rơi ra ngoài!
Ở đất nước của cái nôi phong thủy
Không ví dụ nào điển hình cho bằng công trình HongKong Disneyland. Vị trí xây HongKong Disneyland cũng được chọn cẩn thận, trong một địa hình có thế “hổ phục-long ẩn.” Kích thước cổng chính được tính bằng thước Lỗ Ban. Khách sạn Disney’s Hollywood và khách sạn HongKong Disneyland trong quần thể khu giải trí đều có hồ nước đặt hướng Tây Nam. Cổng chính mỗi khách sạn cũng như tất cả cửa ra vào đều được xây cực to để có khí vượng.
Không khách sạn nào trong quần thể có tầng bốn hoặc phòng số bốn (nhảy số từ 3 lên 5) bởi “tứ” (bốn) đọc nghe như “tử” (chết). Sảnh phòng khiêu vũ (Grand Ballroom) ở khách sạn Hong Kong Disneyland có diện tích chính xác 888 m2, và 8 cũng là số nhà hàng trong khu giải trí này. Phải chăng do trong văn hóa Trung Quốc, số 8 hàm chứa nhiều ý tưởng tốt (?), chẳng hạn Kinh bát nhã; Bát bộ kim cương (8 vị Bồ Tát trong Phật giáo); Bát đại hành tinh… Các đóa sen pha lê trong khách sạn Hong Kong Disneyland đều chứa 5 yếu tố cơ bản (ngũ hành) là kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Có tất cả 2,238 đóa sen trong khách sạn, bởi theo tiếng Quảng Đông, các con số trên khi đọc sẽ nghe âm giống như “dễ dễ phát tài.”
Khách bước vào nhà hàng trong HongKong Disneyland đều băng ngang cái hồ ảo (với con cá ảo được tạo từ máy tính “tóe nước” lên chân khách). Quán bar cũng có hình ảnh tượng trưng ngũ hành (gỗ và kim loại được dùng làm bàn ghế và các đóa sen tượng trưng cho thổ). Trong tất cả khu vực nấu ăn ở khu quần thể giải trí, bếp luôn được đặt ở hướng nhất định. Có nhiều tảng đá được “dằn” rải rác khu quần thể để tăng tính ổn định, chưa kể nhiều ngọn núi giả có mặt khắp nơi. Ngoài ra, có rất nhiều nước (hồ, suối, thác…). Ngay ở cổng chính, người ta cũng thấy hình ảnh chú chuột Mickey “lướt sóng” trên tia nước bắn lên từ con cá voi giả.
Bậc thầy phong thủy Tô Dân Phong (Peter So) đánh giá rất cao thiết kế phong thủy của khu giải trí Hong Kong Disneyland. “Chức năng cái đài nước là tạo ra sự phát đạt. Quan trọng hơn, nó có vai trò ngăn hướng nhìn thẳng vào con đường chính dẫn vào công viên” – Tô Dân Phong nói. Những con đường uốn lượn cũng giúp khí chảy thông suốt hơn so với con lộ thẳng tắp – Tô Dân Phong cho biết. Ngay việc chọn ngày khai trương (ngày 12 Tháng Chín, 2005) cũng được tính cẩn thận.
Theo lịch Trung Quốc, ngày 12 Tháng Chín, là ngày may mắn cho khai trương, tổ chức đại tiệc (cưới hỏi…) hoặc dời nhà. Chưa hết, người ta thấy màu đỏ khắp nơi. Và cuối cùng, một số cấm kỵ trong văn hóa dân gian Trung Quốc tất nhiên không được hiện diện ở Hong Kong Disneyland. Chẳng hạn, đồng hồ không được bán trong các cửa hàng lưu niệm. Theo người Trung Quốc, việc tặng đồng hồ là điều tối kỵ bởi cụm từ “cho/tặng đồng hồ” nghe giống như “đi đám tang”.
“Chơi phong thủy” cũng… chết
Trở lại với cuộc chiến chống phong thủy của Tập Cận Bình. Những ngày giáp Tết âm lịch, truyền thông nhà nước Trung Quốc liên tục cảnh báo xu hướng bùng phát của mê tín dị đoan. Người ta nhắc lại một số “tấm gương tày liếp.” Chẳng hạn vụ Trần Hoằng Bình.
Ngày 21 Tháng Tư, 2015, Trần Hoằng Bình, nguyên bí thư đảng thành phố Yết Dương tại Quảng Đông, bị xử tội nhận hối lộ hơn 125 triệu tệ (khoảng $20 triệu); biển thủ ngân khố nhà nước; và tội lạm quyền từ năm 2004-2011. Họ Trần còn độc chiếm một khu đất riêng để xây “quần thể mộ” cho gia đình và biển thủ 3.5 triệu tệ (hơn nửa triệu đô la) để thực hiện dự án này.
Lý do Trần Hoằng Bình chiếm đất làm mộ là yếu tố phong thủy. Đó là một “khu đất tốt, rất vượng và mang lại dương khí” cho sự nghiệp họ Trần – một đại sư phong thủy đã nói như thế! Không chỉ khu mộ, Trần còn “ứng dụng” thuật phong thủy cho các dự án xây dựng thành phố. Theo lệnh Trần, một cổng tháp đã được dựng tại trung tâm Yết Dương, có chín cột, mỗi cột cao 10 m, vây quanh một tảng đá rhyolite khổng lồ mang về từ ngọn Thái Sơn huyền thoại ở Sơn Đông. Theo Tân Hoa Xã, chỉ riêng việc chở tảng đá rhyolite khổng lồ đã tốn đến hàng triệu tệ!
“Siêu nhiên” đã trở thành một “thế lực thù địch” đối với Bắc Kinh, khi nó phá hoại những đảng viên cốt cán như Lý Xuân Thành, phó bí thư Tứ Xuyên, người từng bỏ ra hàng triệu tệ để “chơi phong thủy.” Chu Vĩnh Khang, ông trùm an ninh một thời, cũng là người mê phong thủy. Họ Chu “nuôi” riêng một thầy phong thủy cho mình: “đại sư” Tào Vĩnh Chánh (Cao Yongzheng).
Phong thủy trong chính trường Trung Quốc thật ra không mới. Năm 1995, Hồ Kiến Học (Hu Jianxue), bí thư Sơn Đông, từng nghe một “đại sư” nói rằng “một tiên thánh ẩn mặt” cho biết họ Hồ chẳng lâu nữa sẽ làm phó thủ tướng. Vấn đề chỉ là thiếu một “cây cầu” để biến điều đó thành hiện thực. Thế là Hồ biến một xa lộ to thành hồ chứa nước nhằm có thể xây cầu bắc ngang. Tuy nhiên, cây cầu đó không dẫn Hồ đến ghế phó thủ tướng. Nó đưa Hồ đến pháp đình, với bản án tử hình treo!
Tương tự, Thôi Hân Nguyên (Cui Yanxuan), bí thư Hà Bắc, cũng nghe theo “thầy phong thủy” và xây một hồ “mặt trời” với “vành bán nguyệt” ngay sát tòa hành chính thành phố. Họ Thôi còn cho “cắm” một chiếc chiến đấu cơ J-6 cũ ngay trên một trục lộ để mang lại thịnh vượng và thăng tiến. Năm 2010, họ Thôi được cho… thôi chức, với bản án 13 năm tù!
Một trường hợp nổi tiếng không thể không kể nữa là Bộ Trưởng Hỏa Xa Lưu Chí Quân. Hồi còn ngồi ghế bộ trưởng, Lưu Chí Quân nhất nhất nghe theo thầy phong thủy. Tân Hoa Xã cho biết, khi xây tuyến đường hỏa xa cao tốc lớn nhất thế giới, Lưu đã xin ý kiến thầy phong thủy chọn ngày động thổ. Tuy nhiên, “âm binh” đã không cứu được Lưu. Bị sa thải năm 2011, Lưu Chí Quân bị buộc tội tham nhũng, lạm quyền và nhận hối lộ $157 triệu, chưa kể việc lập “hậu cung” với 18 mỹ nữ.
Bất luận thế nào, phong thủy vẫn thâm nhập sâu vào “sinh hoạt chính trường” Trung Quốc. Cách đây không lâu, giới chức chính quyền Cam Túc đã “nhất trí cao” việc rút ngân sách chi 732,000 nhân dân tệ để dời một tảng đá khổng lồ 369 tấn xa khỏi trung tâm thị trấn 16 km, nhằm, theo thầy phong thủy, tránh bị cản trở con đường công danh của họ. Buổi “lễ dời đá” được thực hiện với sự thành kính nhất mực. Ban bệ chính quyền, bắt đầu từ cách xa 99 m, từ từ tiến về hòn đá thiêng, lòng thành đảnh lễ tam bộ nhất bái!
Xã hội Trung Quốc vẫn tiếp tục phổ biến văn hóa phong thủy. Gần đây, Cơ Quan Quản Lý Chứng Khoán Trung Quốc (CSRC) đã phát động một cuộc trấn áp mới nhằm vào các công ty môi giới sử dụng phong thủy để… dự đoán xu hướng thị trường chứng khoán.
CSRC cho biết họ “không khoan nhượng” đối với những hành vi bất hợp pháp trên thị trường chứng khoán và đã trừng phạt một số công ty môi giới dùng phong thủy để phân tích, dự báo hoặc đưa ra lời khuyên đầu tư bằng cách áp dụng… thiên can địa chi, Âm Dương và Ngũ Hành. Một số công ty môi giới Trung Quốc, trong đó có Guosheng Securities (Quốc Tín Chứng Khoán) và Essence Securities (An Tín Chứng Khoán), đã nhận được thư cảnh cáo từ CSRC trong năm qua sau khi họ sử dụng phong thủy để hoạch định chiến lược đầu tư. [kn]
