Nhóm nghiên cứu ở Đại học Cambridge xác định đợt bùng phát Covid-19 có thể xảy ra vào tháng 9/2019. Ảnh: SCMP.
Nhằm tìm hiểu nguồn gốc của nCoV, nhóm nghiên cứu ở Đại học Cambridge, Anh, đứng đầu là nhà di truyền học Peter Forster, phân tích một lượng lớn biến thể virus trên khắp thế giới và tính toán đợt bùng phát dịch đầu tiên có thể xảy ra trong thời gian từ ngày 13/9 đến 7/12. Theo Forster, virus có thể đột biến thành dạng cuối cùng có khả năng lây nhiễm sang người từ nhiều tháng trước, nhưng vẫn ở trong cơ thể dơi hay động vật khác, thậm chí là con người, trong vài tháng mà không truyền sang người khác. Sau đó, nó bắt đầu lan trong dân số. Các nhà nghiên cứu trình bày phát hiện trên tạp chí PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences) hôm 16/4.
Trước đó, nhóm của Forster thu hút sự chú ý với bài báo về lịch sử tiến hóa của nCoV đăng trên PNAS hồi đầu tháng. Họ phát hiện phần lớn virus trong mẫu bệnh phẩm ở Mỹ và Australia gần gũi về mặt di truyền với một loại virus ở dơi hơn là biến thể nCoV phổ biến ở bệnh nhân tại Đông Á. Họ cũng nhận thấy biến thể nCoV ở châu Âu là hậu duệ của biến thể Đông Á. Nhưng nghiên cứu đó chỉ xem xét mẫu virus thu thập trong thời gian từ cuối tháng 12/2019 đến đầu tháng 3/2020. Tập mẫu nhỏ hạn chế khả năng xác định đợt bùng phát dịch đầu tiên xảy ra khi nào và ở đâu của nhóm nghiên cứu.
Trong nghiên cứu mới đang chờ thẩm duyệt từ hội đồng chuyên gia, Forster và đồng nghiệp đến từ một số viện, trong đó có Viện Di truyền Pháp y ở Munster, Đức, mở rộng cơ sở dữ liệu để bao gồm thêm 1.001 trình tự gene hoàn chỉnh chất lượng cao do cộng đồng khoa học trên khắp thế giới công bố. Càng phân tích nhiều biến thể virus, họ càng theo dõi nguồn gốc lây lan của virus chính xác hơn. Bằng cách đếm những đột biến, họ có thể tiến gần hơn tới việc xác định khi nào người đầu tiên nhiễm biến thể gần nhất với virus corona ở dơi.
nCoV, virus gây Covid-19, có nguồn gốc từ dơi. Virus này có hệ gene giống tới 96% với một chủng virus corona do các nhà khoa học Trung Quốc phân lập từ phân dơi ở tỉnh Vân Nam phía tây nam Trung Quốc vào năm 2013. Nhưng hàng trăm đột biến khiến nCoV khác với chủng virus ở Vân Nam và virus corona thường trải qua một đột biến mỗi tháng. Do đó, một số nhà khoa học nghi ngờ nCoV có thể đã lây lan thầm lặng ở vật chủ là động vật và con người trong nhiều năm trước khi tiến hóa dần dần thành dạng thích nghi cao có thể lây nhiễm sang người. Đợt bùng phát dịch đầu tiên có thể là sự kiện gần đây liên quan tới vài đột biến cuối cùng giúp nCoV biến đổi từ chủng virus vô hại thành mầm bệnh gây chết người, theo nhóm nghiên cứu đến từ Cambridge.
