MỹKết quả thử nghiệm chỉ ra màng lọc khí HEPA có khả năng bảo vệ tốt nhất trước nCoV, giúp ngăn chặn 94% hạt virus nếu dùng 2 lớp.
Công nhân kiểm tra khẩu trang y tế trong dây chuyền sản xuất ở Đài Loan hôm 6/4. Ảnh: Reuters.
Trung tâm Kiểm soát Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ chia sẻ video hướng dẫn làm khẩu trang không cần may, sử dụng khăn tay và giấy lọc cà phê hoặc tạo khẩu trang từ dây chun và vải có sẵn ở nhà. Dù vật dụng che mặt đơn giản có thể giảm lây nhiễm nCoV thông qua chặn mầm bệnh bắn ra từ người nhiễm bệnh bị ho hoặc hắt hơi, các chuyên gia cho biết khả năng bảo vệ của khẩu trang tự chế có nhiều khác biệt, phụ thuộc vào độ ôm khít và chất lượng của vật liệu sử dụng.
Giới nghiên cứu đang tích cực xác định những vật liệu hàng ngày có thể lọc hạt siêu nhỏ tốt hơn. Trong thử nghiệm gần đây, xếp đầu bảng về khả năng lọc hạt là màng lọc HEPA (màng lọc bụi trong không khí hiệu suất cao), túi máy hút bụi, vỏ gối mật độ sợi trên 600 và vải dạ mềm. Giấy lọc cà phê xếp hạng trung bình. Khăn quàng cổ và khăn tay xếp hạng chót nhưng vẫn có thể ngăn một lượng nhỏ hạt.
Nếu bạn không có bất kỳ vật liệu nào kể trên, một cách kiểm tra đơn giản có thể giúp bạn quyết định một loại vật liệu có đủ tốt để dùng làm khẩu trang hay không. "Hãy đưa ra vật liệu ra trước ánh sáng mạnh", tiến sĩ Scott Segal, trưởng khoa gây mê ở trung tâm y tế Wake Forest Baptist Health tại Bắc Carolina, Mỹ, cho biết. "Nếu ánh sáng thực sự dễ dàng chiếu xuyên qua lớp sợi và bạn gần như có thể nhìn rõ từng thớ sợi, đó không phải là vật liệu tốt. Nếu vật liệu dày dặn và có các sợi đan khít đến mức ánh sáng hầu như không thể xuyên qua, đó là lựa chọn tốt".
Các chuyên gia nhấn mạnh những nghiên cứu trong phòng thí nghiệm được tiến hành trong điều kiện hoàn hảo với khẩu trang không hở. Theo họ, bất kỳ vật dụng che mặt nào đều tốt hơn không sử dụng, đặc biệt đối với người nhiễm virus mà không biết. Thách thức lớn nhất trong việc lựa chọn vật liệu làm khẩu trang ở nhà là tìm ra vật liệu đủ dày để có thể ngăn lại các hạt virus, nhưng vẫn thông thoáng đủ để đeo trong một thời gian.
Tiến sĩ Yang Wang, trợ lý giáo sư kỹ thuật môi trường ở Đại học Khoa học và Công nghệ Missouri làm việc với các sinh viên cao học để nghiên cứu cách kết hợp nhiều lớp vật liệu, bao gồm màng lọc khí và vải. "Bạn cần thứ gì đó hiệu quả trong việc loại bỏ hạt virus nhưng bạn cũng cần phải hít thở", Wang cho biết.
Để kiểm tra những vật liệu hàng ngày, nhóm nghiên cứu sử dụng phương pháp tương tự quá trình thử nghiệm khẩu trang dành cho nhân viên y tế tiếp xúc với lượng virus cao khi gặp bệnh nhân nhiễm Covid-19. Khẩu trang y tế tốt nhất, N95, có thể lọc ít nhất 95% hạt nhỏ cỡ 0,3 micron (micron hay còn gọi là micromet nhỏ bằng 1/1.000 mm). Trong khi đó, hiệu quả lọc của khẩu trang y tế thông thường vào khoảng 60 - 80%.
Nhóm của Wang kiểm tra màng lọc khí. Màng lọc HEPA cho hiệu quả tốt nhất, có thể ngăn 89% hạt siêu nhỏ khi dùng một lớp và 94% khi dùng hai lớp. Vấn đề với màng lọc khí là nó có khả năng giải phóng sợi nhỏ có thể gây nguy hiểm nếu hít phải, vì vậy cần kẹp loại màng này giữa hai lớp vải cotton khi sản xuất khẩu trang.
Wang và cộng sự cũng nhận thấy đối với một số loại vải thông thường, loại 2 lớp có khả năng bảo vệ kém hơn loại 4 lớp. Vỏ gối mật độ sợi trên 600 chỉ chặn được 22% hạt virus nếu dùng 2 lớp nhưng mức độ bảo vệ tăng lên 60% nếu dùng 4 lớp. Khăn len dày lọc 21% số hạt với 2 lớp và 48,8% với 4 lớp. Giấy lọc cà phê khi xếp chồng 3 lớp có hiệu quả lọc 40 - 50% hạt virus nhưng kém thông thoáng hơn so với những loại vật liệu khác.
Nhóm của Wang tiến hành thử nghiệm dựa trên hạt cỡ 0,3 micron bởi đây là tiêu chuẩn của Viện an toàn và sức khỏe nghề nghiệp Mỹ. Theo Linsey Marr, chuyên gia về virus lây nhiễm ở Viện Công nghệ Virginia, Mỹ, hạt 0,3 micron là loại hạt khó ngăn chặn nhất. Trên thực tế, các hạt nhỏ hơn 0,1 micron dễ ngăn lại hơn bởi chúng chuyển động ngẫu nhiên và dễ va vào sợi màng lọc.
An Khang (Theo New York Times)
