Con người cần tiến hóa thành bốn tay trong vũ trụ?

Thứ Ba, 13 Tháng Hai 20182:00 SA(Xem: 5391)
Con người cần tiến hóa thành bốn tay trong vũ trụ?
bbc.com
Richard Hollingham BBC Future

Getty Images Bản quyền hình ảnh Getty Images

Để trở thành phi hành gia, bạn phải có điều gì đó đặc biệt - một sự kết hợp phi thường giữa lòng dũng cảm, sức khỏe, trí tuệ, khả năng ra quyết định cực nhanh và bình tĩnh trong tình huống cực kỳ áp lực. Những yếu tố đó gọi là "tố chất thích hợp".

Khi tuyển chọn những phi hành gia đầu tiên vào cuối thập niên 1950, Nasa chọn những người đạt tiêu chuẩn không khác gì những phi công quân đội và các thành viên đội bay thử nghiệm xuất sắc nhất mà Hoa Kỳ có.

Liên Xô cũng làm tương tự, chỉ thêm mỗi một điểm là nước này còn đòi hỏi không được cao quá 170cm để vừa với khoang tàu Vostok - và những người nhảy dù xuất sắc, để họ có thể thoát khỏi khoang tàu vũ trụ khi tàu đi vào khí quyển. Khác với người Mỹ, Liên Xô còn tuyển cả phụ nữ.


Từ những ngày đầu tiên đó, giờ đây người ta đã có thêm nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ được chọn để bay vào không gian. Nhưng trong hầu hết thời gian đó, đã 60 năm kể từ đó tới nay, những tiêu chí "tố chất thích hợp" với một phi hành gia lý tưởng giờ đây vẫn còn giá trị.

Chẳng hạn, tại Cơ quan Không gian Châu Âu (Esa), vào năm 2009, trong số sáu phi hành gia mới được tuyển chọn thì có ba người là phi công quân đội, người thứ tư là phi công lái máy bay thương mại; hai người còn lại thì có sở thích nhảy dù và leo núi.

Phẫu thuật trong vũ trụ thực hiện thế nào? Bản quyền hình ảnh NASA / SPL
Image caption Thời gian 5 tháng rưỡi sống trên Trạm Không gian Quốc tế khiến cơ thể thay đổi đáng kể, phi hành gia của ESA là Luca Parmitano nói

Nhưng dù có chọn lựa người tốt nhất trong những người tốt nhất, con người vẫn rất khó khăn để thích nghi với cuộc sống trong không gian.

Chúng ta là sản phẩm của 3,8 tỷ năm tiến hóa trong bầu khí quyển tiện nghi có nồng độ oxy đến 1g, được bảo vệ bởi những quả bóng từ (gọi là từ quyển) chống lại sự khắc nghiệt của Vũ Trụ.

Khi ra khỏi Trái Đất, các phi hành gia sẽ bị phóng xạ vũ trụ tấn công, gây ra các chứng buồn nôn, teo cơ, loãng xương, giảm thị lực và thậm chí hệ miễn dịch bị suy yếu do ảnh hưởng của tình trạng không trọng lực.

Biến đổi kỳ lạ

Luca Parmitano, một phi hành gia của Cơ quan Esa, cho biết ông cực kỳ kinh ngạc khi thấy cơ thể thay đổi thật nhanh chóng sau năm tháng rưỡi sống trong quỹ đạo trên Trạm Không gian Quốc tế (ISS). "Sự thích nghi diễn ra khiến ta có cảm giác như một sự chuyển đổi," ông kể lại. "Bạn thấy chân bạn gầy đi và mặt bạn tròn hơn - từ từ cơ thể bạn quen với trạng thái 'bình thường' hoàn toàn mới lạ."

Ông cũng nhận thấy sự thay đổi trong cách ông di chuyển. "Ban đầu, bạn có xu hướng di chuyển theo chiều ngang vì bạn sợ va đụng vào mọi thứ và bạn phải thích nghi với những phần khác trên cơ thể đang di chuyển theo kiểu khác," ông cho biết. "Sau khoảng sáu tuần, bạn bắt đầu di chuyển theo chiều dọc trở lại - bạn đã thích nghi với không gian, bạn trở thành kẻ ngoài hành tinh."

Bản quyền hình ảnh ESA/NASA
Image caption Liệu cơ thể con người có cần tự điều chỉnh, tiến hóa để thích nghi với những nhiệm vụ dài ngày trong vũ trụ không?

Nhưng những thích nghi đó sẽ chỉ tới mức đó.

"Chân thì không được tích sự gì lắm khi ta ở trong không gian," Parmitano nói. "Tôi sẽ không chặt chân đi nhưng tại sao tôi không biến chúng thành tay? Có hai đôi bàn tay sẽ cực kỳ hữu dụng trong không gian khi bạn có thể bám vào thanh tay cầm và sử dụng các bàn tay khác làm việc. "

"Một chiếc đuôi cân bằng có lẽ sẽ cực kỳ thú vị, vì ba điểm cân bằng sẽ tốt hơn hai điểm," ông cho biết.


Với những phi hành gia sống dài hơn trong không gian - kỷ lục hiện thời là 437 ngày do phi hành gia Valeri Polyakov nắm giữ - và với những sứ mệnh dài hạn khi bay đến Mặt Trăng và Sao Hỏa, người ta sẽ phải xem xét các và tưởng tượng các điều kiện sống trong tàu vũ trụ và không gian để giúp các phi hành gia khỏe mạnh và cân đối.

Các phi hành gia được trang bị tới chân tơ kẽ tóc chống phóng xạ, và với hệ thống hỗ trợ sự sống tinh vi, có thể sẽ máy móc được thiết kế để xoay và giả lập môi trường có trọng lực.

Nhưng thay vì nỗ lực khiến không gian thích nghi với con người, nếu chúng ta làm theo lời Parmitano và khiến con người thích nghi với không gian thì sao?

Đời con cháu tiến hóa trong vũ trụ

Một trong những lĩnh vực đó đang được xem xét lại trong Hội thảo Liên hành tinh Thung lũng Tennessee, ở Huntsville, bang Alabama, Hoa Kỳ. Tại đây, các nhà khoa học, kỹ sư và người hâm mộ các cơn quan hàng không vũ trụ gặp nhau để lập ra các đế chế tương lai sẽ sống trong quỹ đạo, quanh Mặt Trời và các tàu vũ trụ, di chuyển trong nhiều thế hệ, và được trao nhiệm vụ đưa loài người đi tìm những thế giới mới xa lạ.

Chuyên gia thần kinh học Robert Hampson, người nghiên cứu ảnh hưởng của phóng xạ lên não, đã tổ chức một cuộc thảo luận nhóm về sự thích nghi của con người. "Sẽ tốn nhiều thời gian và vật liệu để giả lập một hành tinh," ông nói. "Nhưng chúng ta có thể tìm ra cách để khiến con người thích nghi dễ dàng hơn với tình trạng ít trọng lực và khí quyển khác biệt."


Trong một mức độ nào đó, như các phi hành gia ngày nay, các phi hành gia tương lai sẽ có thể được chọn dựa trên tiêu chí khả năng thích nghi của họ với các chuyến bay không gian kéo dài.

Bản quyền hình ảnh iStock
Image caption Con người thường tưởng tượng ra các giống người ngoài hành tinh với hình thù kỳ quặc

Cơ thể họ có thể có hệ thống kháng phóng xạ tốt, mật độ xương dày và hệ thống miễn dịch tốt. Những tính chất đó có thể truyền sang thế hệ tiếp theo, là thế hệ có thể chỉ còn biết sống trong môi trường không gian.

"Nếu bạn chọn một cặp đôi trẻ trên tàu vũ trụ để thành lập một vùng thuộc địa mới, họ sẽ sinh con đẻ cái thích nghi được với thuộc địa đó - chứ không phải Trái Đất," Hampson cho biết. "Cha mẹ có thể quyết định cho con cái họ và thế hệ kế tiếp sau đó."

Từ đó, qua nhiều thế hệ, những con người du hành trong không gian có thể khác đi so với tổ tiên của họ từ Trái Đất. Nhưng không đến mức quá khác biệt. Gần như chắc chắn, họ vẫn sẽ chỉ có một đôi bàn tay.

"Tiến hóa thường quá chậm," Hampson nhận định. "Câu hỏi là chúng ta sẽ tăng tốc thế nào cho quá trình tiến hóa?"

Tôi vừa viết một bài trước về sự nguy hiểm của việc nuôi dạy con cái trong môi trường hoang vắng, khô cằn và ngoài hành tinh như Sao Hỏa. Nhưng về mặt cấu trúc gene, việc cấu trúc lại gene cho thế hệ người ngoài không gian có thể vượt qua một số phản đối về đạo đức. Nó có thể liên quan đến quá trình cải tạo gene của phôi người, điều mà công nghệ đã phát triển để chống lại bệnh di truyền.

"Về mặt đạo đức, ta buộc phải trao cho đứa trẻ mọi ưu thế không chỉ để giúp bé sống còn mà phải khỏe mạnh," Hampson tranh luận. "Để sống, làm việc và thành công, để khỏe mạnh và sau đó tiếp tục sinh con đẻ cái."

Nếu một số lượng lớn con người bắt đầu phải rời Trái Đất, ta sẽ phải thích nghi với môi trường mới. Thay vì cố gắng tìm ra một Trái Đất 2.0, ta có thể sinh ra Con người 2.0. Loại người mới đó thậm chí sẽ có bốn tay và một cái đuôi.

"Nghĩ về cuộc sống trong môi trường không giới hạn bởi trong lực còn thú vị hơn nhiều," Parmitano nói. "Cơ hội để tìm ra một Trái Đất sinh đôi là cực nhỏ, ý tưởng về môi trường mới nơi con người có thể sống thú vị hơn rất nhiều với tôi… nhưng chỉ là với tôi thôi!"

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn