Đọc tin tức Việt Nam, thường xuyên cứ phải cười nôn ruột vì sự độc đáo và ngộ nghĩnh của các phát biểu liên quan đến quan chức và tham nhũng.

Ví dụ như vụ này.

Việt kiều và doanh nghiệp ở nước ngoài gởi viện trợ về trong nước một lô hàng gồm 1,5 triệu chiếc khẩu trang, để giúp đỡ bà con chống dịch. Đầu mối tiếp nhận là Mặt trận Tổ quốc Trung ương. Thời gian hàng về tới Việt Nam là tháng 11 năm… ngoái, 2021. Nhưng tới nay, khi hầu như dân Việt Nam không còn sợ dịch nữa (vì số nhiễm và khỏi bệnh đã rất cao), khẩu trang chỉ được đeo theo quy định và thói quen thì lô khẩu trang trên vẫn còn nằm cứng ngắc tại kho của hải quan.

Đầu đuôi vụ này cũng ngoằn ngoèo như hầu hết các con đường ở Việt Nam vậy. Khi lô khẩu trang về đến Việt Nam, Mặt trận ra nhận thì Hải quan bảo phải có xác nhận của Bộ Tài chính. Chạy sang hỏi Bộ Tài chính. Bộ này bảo đây là hàng viện trợ để khắc phục thiên tai, dịch bệnh… nên phải làm thủ tục theo một nghị định mới được ban hành, như này, như này. OK em làm-Mặt trận said (nói). Quay về Hải quan nộp giấy tờ thì Hải quan (lại) bảo: Vưỡn chưa! Đây là hàng tài trợ chống dịch nên các bác phải bảo anh Y tế xác nhận như thế vào đấy (được miễn kiểm dịch), thì nhà cháu thông quan ngay.

Lúc này thì nhà cháu hơi bực rồi (sao lần trước bác chả nói luôn để chúng cháu đi xin xác nhận cả thể). Cơ mà ông cha ta đã có câu “Hà Nội không vội được đâu” nên nhà cháu nghiến răng sang nốt nhà bác Tế (Bộ Y tế), nhờ bác ấy ịn cho cái triện, rồi thì là ba chân bốn cẳng mang khẩu trang về phát cho nhân viên y tế, nhân viên chống dịch, người dân khó khăn vân vân. Nghe đâu bọn nhân viên y tế chỉ được bệnh viện (ở tỉnh) phát cho mỗi tuần một chiếc khẩu trang, đủ dùng nửa buổi. Những ngày khác thì tự bỏ tiền túi ra mà mua.

Ấy thế mà! Bác Tế bác ấy là trưởng họ ngành Y, bọn cháu chắc mẩm bác ấy phải hồ hởi xác nhận rụp rụp cho con cháu nhờ.

Dè đâu bác ấy đè ra, ngâm cho tận nửa năm.

À chả qua bên ấy đang bị thanh tra (lia lịa, còn Thứ trưởng thì mới bị bắt vài tuần trước-TG) nên không có người làm ấy mà-Tại diễn đàn Quốc hội cách đây vài ngày, Bộ trưởng Tài chính biện hộ giùm như vậy (nghe rất có hơi hám “cứ kỷ luật cán bộ thì lấy đâu ra người làm”).

Thế nhưng bà Phó chủ tịch Trung ương mặt trận Tổ quốc lại không thông cảm cho cái tình hình nhà người ta đang lo sốt vó xem có ai bị bắt nữa hay không. Bà cáu quá. Bà bèn nhân lúc đang đông đảo nhà báo đưa tin về kỳ họp Quốc hội mà xổ tuột vụ này ra.

Úi chà chà! Báo chí đua nhau đăng lên cấp tập. Dân tình tức khí mát mẻ “Thôi chờ hết dịch rồi hẵng thông quan”. Các cụ thái thượng hoàng từ khi về hưu bỗng dưng lại gần gũi và cảm thông với dân tình cao độ (mới chết!), bèn hỏi các đồng chí làm ăn như thế nào vậy? Nhân dân chết la liệt vì dịch, mà một vật dụng chống dịch cần thiết như thế các đồng chí lại đem ngâm mơ ngâm mận, thì quốc tế nhìn ta thế nào? Quan trọng nhất là ai còn dám viện trợ cho chúng ta nữa?

Thế là chỉ 24 tiếng sau, vào ngày 26/5, mọi việc bỗng nhiên chạy veo véo còn nhanh hơn cả Usain Bolt. Bộ trưởng Tài chính ngọt lịm: “Tổng cục Hải quan cứ xuất hàng đi, giấy tờ tính sau”.

Ô thế Nghị định 93 đâu, quy trình đâu, pháp luật đâu thế? Lúc không cho thì viện đủ thứ quy định, đến lúc bị sờ gáy thì Bộ trưởng lại xổ toẹt bất chấp pháp lý. Nếu anh Phớc đúng,  nghĩa là Hải quan sai, và ngược lại. Thế nhưng theo những gì Hải quan nói trước và sau đó thì họ yêu cầu hoàn toàn đúng theo pháp luật. Tức là anh Phớc sai. Sai nhưng mà .. được lòng nhân dân, kệ đã.
Nói cho đúng bản chất, đó là một cách điều hành đất nước cực kỳ tùy tiện, và hậu quả của nó không thể hình dung nổi.  Dân gian gọi đúng tên kiểu điều hành này là “Bố thích”. Thích thì bố làm. Bố chưa thích, đố chúng mày nhích được một bước.

Cuối năm ngoái cũng diễn ra một vụ y như thế này, mà mặt hàng viện trợ là 22.000 hộp sữa bột cho trẻ sơ sinh đến ba tuổi, do kiều bào ở Úc gửi về. Có một quy định rất “ưu ái” cho Thủ tướng và Chính phủ. Đó là các hàng hóa nhập về thì phải được kiểm dịch, nhưng những mặt hàng nhập khẩu theo yêu cầu khẩn cấp của Thủ tướng và Chính phủ thì được miễn kiểm dịch. Vì vậy, Cục an toàn thực phẩm mách cho Mặt trận tổ quốc TP HCM là… gửi văn bản đến Thủ tướng để xin Thủ tướng đồng ý nhập theo yêu cầu của ông ấy, và như thế sẽ được phép miễn kiểm dịch cho lô hàng này.

Khổ thân thủ tướng! Tưởng làm đầu rồng thì sung sướng gì, ai ngờ vẩy cá, lông tôm, cấp dưới nó cũng đè ra bắt Thủ tướng giải quyết. May lần này là sữa em bé, còn thơm tho đấy, chứ xin lỗi, ị không ra nó cũng bắt Thủ tướng giải quyết thì làm sao?

Trong khi chỉ cần một thứ thủ tục đơn giản và đúng luật là yêu cầu y tế kiểm nghiệm chất lượng, rồi cứ thế theo đúng quy định mà thông quan. Tốt bụng hơn nữa thì Hải quan miễn phí cho chi phí lưu kho (cái này trong thẩm quyền của họ) và làm thủ tục thông quan sớm sủa để các cháu bé khó khăn nhanh có sữa mà uống.

Nhưng, không! Hà Nội không vội được đâu, còn công chức Sài Gòn (lành thay!) giờ cũng đã học tập được tinh thần Hà Nội không ít.

Cuối cùng, Mặt trận lại vẫn phải dùng cái chiêu cũ rích nhưng hiệu quả là… la làng.

Hiệu quả thiệt. Cũng chỉ ba ngày sau, mọi việc xuôi rót.

Lạ một cái là những vụ việc như trên không hề hiếm. Cách đây chừng năm năm, Thủ tướng lúc bấy giờ cũng phải thò tay xuống thì vụ box ngủ ở sân bay Tân Sơn Nhất mới được giải quyết.

Sự tùy tiện và đùn đẩy vô trách nhiệm ở bộ máy chính quyền Việt Nam ở tất cả các cấp, từ lâu nay, là căn bệnh không thể chữa nổi. Vì không ai muốn chữa. Vì chỉ có thể bắt bí, hoạnh họe, hạch sách và vặn vẹo các ông bà chủ cho họ lòi tiền ra thì cả lò nhà các công chức, quan chức mới có cơm mà ăn, và có đất mà cạp.

Cho nên, tôi lại phải nhắc lại, xem tin tức thời sự Việt Nam là một trò giải trí miễn phí và có tính gây cười tột độ. Nhất là khi trên ti vi hay các cột báo quan trọng nhất mỗi ngày đều phải ra sức tuyên truyền cho cái gọi là phòng chống tham nhũng và đạo đức cách mạng.