Chuyện về NGƯỜI PHỤ NỮ ĐẦU TIÊN BỊ BẮN OAN trong Cải Cách Ruộng Đất

Thứ Ba, 24 Tháng Năm 20228:00 SA(Xem: 3662)
Chuyện về NGƯỜI PHỤ NỮ ĐẦU TIÊN BỊ BẮN OAN trong Cải Cách Ruộng Đất

Xuân Ba

Chuyện về

NGƯỜI PHỤ NỮ ĐẦU TIÊN BỊ BẮN OAN

trong Cải Cách Ruộng Đất

 ( Bn gc)

image-20220519160750-1

Lời tác giả: Vì nhiu lý do, bài v bà Nguyn Th Năm ( Cát Hanh Long ) đăng trên báo An Ninh Thế gii ( s 1349& 1350) ra ngày Th Tư và Th By 15-3-2014 không đ đy như bn tho gc ca người viết.
Tôi xin gi li bn gc và mong được thông cm
Chúc lành
Xuân Ba
*
image-20220519160750-2
Bà Cát Hanh Long và các con

Tôi ngp ngng ngng gõ lên cánh ca mt ngôi nhà đường Láng.
Ngp ngng như đng thái ca người có li.
Li vì mình đã quá mun? Li vì s lng khng chn ch, dùng dng?
Thc ra nhiu năm trước,  có ln tôi đã tìm đến ngôi nhà 117 Hàng Bc. Nhưng người ch ngôi nhà cho biết người tôi cn tìm không có đây. Và không biết đã chuyn đi ch nào?
Nhng ngài ngi ln s s. Ni s vô c và by đàn y đã khiến dài mãi thêm nhng lng khng cùng dùng dng...
Người tôi cn tìm là ông Nguyn Hanh.
Ông là thành viên trong cm danh t Cát Hanh Long. Cm t y tng ám vào tâm trí không ít người ca mt thi mt thu?
Ông Nguyn Hanh là con trai trưởng ca bà Nguyn Th Năm tc Cát Hanh Long, người đàn bà đu tiên b bn oan trong Ci cách rung đt (CCRĐ)
Nhưng ln này sau khi gp được mt người, tôi đã quyết dp đi s dùng dng đó. Người y là ông Lưu Văn Li thư ký riêng ca ông Lê Đc Th

Dầu chấm dứt thành dấu chấm lửng?

 
image-20220519160750-3
Bút tích của ông Lê Đức Thọ

Tôi đã quy qu ông nhiu ln dp mi đây, 40 năm Hip đnh Paris.
Ông như mt phn, mt mng miếng ca lịch s. Là thư ký riêng cho C vn Lê Đc Th nhiu năm, không, ch 4 năm 8 tháng 16 ngày, thi gian din ra cuc hòa đàm Ba Lê.
May mn nhà ngoi giao tui cao sc yếu y còn rt mn tip. Ln này trên bàn làm vic ca ông là mt t A4 Photocopy. Ch ca ông c vn Lê Đc Th
Thân mến tng Công và Hanh đ đánh du chm dt s đau bun kéo dài lâu năm ca gia đình và cũng là ca chung.
Hà N
i ngày 28-1-1987

Chuyn ca nhà ngoi giao kiêm thư ký ca ông Lê Đc Th thoáng đưa tôi v nhng năm xa. Nhng Võ Nguyên Giáp Trường Chinh, Lê Đc Th Hoàng Quc Vit cùng nhiu yếu nhân ca Đáng ca Mt trn Vit Minh tng qua li được ch che ngôi bit th b thế ven h Thin Quang. Sau ngày toàn quc kháng chiến, li cũng nhng đáng bc y cùng nhiu yếu nhân ca Đng ca Chính ph cũng nhiu dp tá túc qua li sinh hot khu đn đin Đng Bm vùng Thái Nguyên. Ch nhng cơ ngơi, nhng bit th cùng khu đn đin Đng Bm y là bà Nguyn Th Năm thường gi là Cát Hanh Long, tên mt hiu buôn ni tiếng Hà Thành, Hi Phòng.

Chuyn bà cùng chng thu hàn vi ăn cht nhn thèm lao tâm kh t vi khiếu kinh doanh cùng năng lc thương mi vượt tri đã gây dng nên c mt cơ ngơi đ s là c mt câu chuyn dài. Ni vic bà kinh doanh hai th hàng nng nht và nh nht khi y là tơ và st thép ni tiếng Hà Thành và Hi Phòng cũng đã có lm chuyn như là giai thoi? Người n nhi giàu tin bn bc y li sn tm lòng son vi đt nước. Thi gian trước năm 1945, nhng căn bit th ca bà Hà Ni và Hi phòng là nơi đi v liên lc ca Vit Minh. Hai người con trai ca bà Năm đã được giác ng được bí mt lên chiến khu.

Khó k hết nhng đóng góp ca nhà tư sn y cho cách mng. Tng ng h Vit Minh trước CM tháng Tám 20.000 đng bc Đông Dương (tương đương by trăm lng vàng) ri sau này là thóc go, vi vóc, nhà ca.  Bà là mt trong nhng người đóng góp tiêu biu nht ca “Tun L Vàng” Hi Phòng với hơn mt trăm lng vàng.

Mt s kin vô tin khoáng hu khi y đi vi mt n nhi thường tình là bà đã ngi trên chiếc xe ô tô ca nhà  treo c đ sao vàng t Hi Phòng lên thng chiến khu qua thành ph Thái Nguyên, nơi quân Nht còn chiếm đóng đến Đng Bm, Đình C, Võ Nhai đ báo cho con trai và các đng chí ca mình tin Hà Ni đã giành được chính quyn! Sau thi đim kháng chiến toàn quc, bà trao chiếc búa cho đi t v phá hoi đ làm cái vic san bng đa khu bit th Đng Bm thc hin ch trương tiêu th kháng chiến. Sau đó bà là ch tch Hi ph n tnh Thái Nguyên và khu đn đin Đng Bm tng nuôi ăn cho mt trung đoàn v quc quân trong mt thi gian dài.

Tiếc thay, phát súng đu tiên ca CCRĐ li nhm vào mt ph n. Người đó là bà Nguyn Th Năm.
Bà b bt b đu t vi ti danh tư sn đa ch cường hào gian ác
Ri b lôi ra pháp trường.
S kin bi thm y din ra vào lúc 8 gi ti ngày 29 tháng Năm Âm lch năm 1953. Khi bà va tui 47.

Mt ngày mùa đông năm 1986, ông Lê Đc Th cho gi Lưu Văn Li và dnhư thế như thế...
Như thế là vic ông c người thơ ký ca mình đến s nhà 117 Hàng Bc. Con trai bà Cát Hanh Long đó.
Không phi mt mình ông Nguyn Hanh, con trai bà Năm. C gia đình 6 nhân khu chen chúc trong mt din tích ch hơn 20 mét vuông. Tn mt chng kiến bao th gian nan v nơi ca thi bao cp khn khó, nhưng khi đến 117 Hàng Bc ông Li vn không khi xót xa.
Ông có trách nhim báo cáo li vi v Trưởng Ban T chc TW nhng gì mt thy tai nghe v gia cnh hin thi ca nhà Cát Hanh Long.
Ông Lê Đc Th nghe ông báo cáo ri ngi lng đi hi lâu. Bng cht ging ri rc kh khàng, ông Th như đang chp ni li ký c đã quá vãng. Ông Li biết đng thái hơi hiếm hoi ca  th trưởng khi chia x vi người thư ký... Rng chính Bác H thi đim đó đã thng thn vi các đng chí c vn rng người ta nói không nên đánh ph n dù bng mt cành hoa hung h phát súng đu tiên ca cuc CCRĐ li nhm vào mt ph n mà người y li rt có công vi cách mng.
( nghe đến đây tôi cht nh ngay cái câu nht đi nhì gii. Nhưng có l thi đim y  có th còn trên c đi, trên c cán b ci cách na?)
Ông Lê Đc Th li th dài vi người thơ ký ca mình rng thi đim CCRĐ đang hi cao trào  ngoài đó, ông đang min Tây Nam B. Mt hôm ông được ni đin thoi vi ngoài Bc. Phi có vic chi h trng lm thì mi có s liên lc đc bit này? Đu dây bên kia là ông H Viết Thng, mt yếu nhân ca CCRĐ. Hóa ra ông Thng ch hi ông mt câu. Mà câu y ch ăn nhp gì vi hoàn cnh hot đng bí mt gian khó him nguy căn c đa min Nam khi y khiến ông Th rt bc. Câu y là bà Nguyn Th Năm Cát Hanh Long có cho đng chí cái gì khi đng chí nhà bà y không?

Qua câu y cùng khu khí ca người hi, ông cũng mường tượng ra phn nào không khí và tình thế ca mt phong trào như CCRĐ! Nhưng không ng đến nhng hu ha? Có phi vì thế mà ông Li có lúc thoáng nghĩ, ông Lê Đc Th, mt trong nhng yếu nhân ca cách mng min Nam đã không tiến hành CCRĐ đi vi nông thôn min Nam?

( Nghe chuyn ông Li, tôi cht nh đến mt văn bn. Đó là li chng ca Đi tướng Võ Nguyên Giáp ngày 10-11-2001: “Bà Nguyn Th Năm tc Cát Hanh Long là mt đa ch có tinh thn yêu nước, trong kháng chiến đã tng giúp đ b đi. Bn thân tôi và Đi tướng Nguyn Chí Thanh có lúc đã li nhà bà. Trong nhng bui hp sa sai, chính Bác H, đng chí Trường Chinh và đng chí Lê Văn Lương đu cho rng x trí bà Nguyn Th Năm là mt sai lm”.

Lu bu vi công vic hết trong Nam ri ngoài Bc, quên thì không hn nhưng chưa có lúc nào rnh đ đng đến vic oan sai này. Ông Li nh li th trưởng mình đã phàn nàn như thế...

Ông Lê Đc Th viết mt lá thư dán kín ri đưa ông Li chuyn cho đng chí Trường Chinh.  Mt lúc sau, thy người thư ký ca mình đưa li thư vi lý do là thư ký đng chí Trường Chinh khi biết được ni dung thư đã t chi vic đưa thng cho th trưởng ca mình!
Ông Lê Đc Th cười... Ri sau đó là đng thái hơi b hiếm, ông Th đi b sang ch đng chí Trường Chinh...
Khong 30 phút sau, ông tr li cười vi người thư ký xong ri... 

Mt ngày áp Tết Đinh Mão năm 1987, ông Li tháp tùng th trưởng ca mình đến 117 Hàng Bc. Gia nhng người thân ca gia đình bà Cát Hanh Long, ông Lê Đc Th tng quà Tết và tp thơ mi xut bn ca mình vi li đ tng như bn photo trên đây...
Trong tay tôi là mt văn bn ca Ban t chc TW do Phó trưởng Ban Lê Huy Bo ký thay Trưởng Ban T chc. Văn bn s 213/TCTW. Hà Ni ngày 4-4-1987

Kính gi Thường v Tnh y Bc Thái. Trước đây bà Nguyn Th Năm tc Cát Hanh Long b quy thành phn “Tư sn đa ch cường hào gian ác” b x t Thái Nguyên. Nay con bà Năm là 2 ông Nguyn Hanh và Nguyn Công s nhà 117 Hàng Bc Hà Ni gi thư lên các đng chí Trường Chinh Lê Đc Th đ ngh sa li thành phn giai cp và thc hin đúng chính sách ca Đng Nhà nước đi vi gia đình bà Nguyn Th Năm.
Sau khi xem xét thư khiếu ni và các tài liu xác nhn đng chí Trường Chinh và Lê Đc Th thy vic sa li quy đnh thành phn giai cp cho bà Nguyn Th Năm là tư sn, đa ch kháng chiến” là đúng vi thc tế đúng vi chính sách ca Đng và Nhà nước.
Ban T chc TW Đng đ ngh Thường v Tnh y và các đng chí có trách nhim thc hin ý kiến trên ca đng chí Trường Chinh và Lê Đc Th.

Rt nhanh, UBND tnh Bc Thái ngày 11-6-1987 có mt Quyết đnh mang s 123/UBQĐ do ông Ch tch Đng Quc Tiến ký. QĐ ghi rõ Bà Nguyn Th Năm tc Cát Hanh Long trước b quy thành phn “ Tư sn, đa ch cường hào, gian ác” nay sa li Thành phn giai cp cho bà Nguyn th Năm  là “ Tư sn, đa ch kháng chiến”
Vic sa li thành phn giai cp có giá tr t ngày có quyết đnh này.

Như vy visa li thành phn giai cp và thc hin đúng chính sách ca Đng Nhà nước đi vi gia đình bà Nguyn Th Năm theo ch đo ca ông Trường Chinh và Lê Đc Th cùng Ban T chc TW mi được thc hin mt na!
Còn vic thc hin đúng chính sách ca đng và Nhà nước đi vi gia đình bà Nguyn Th năm, 26 năm đã qua vn còn đ đó?
Du chm hết vô tình thành du chm... lng?

Tan tác một mái ấm

 
image-20220519160750-4
Ông Lưu Văn Lợi

Cánh ca căn h đường Láng m ra...
Trước khi đến đây trĩu trong tay là mt tp giy t. T đu tiên có nhng dòng

Hà Ni ngày 27-4-1998. Kính gi ông Ch tch Quc hi. Chúng tôi là con trai, con dâu ca bà Nguyn Th Năm tc Cát Hanh Long tên là Nguyn Hanh và Nguyn Cát tc Hoàng Công. ( Ông Hoàng Công đã mt do tai nn năm 1989) và v ông Công là Đ Ngc Dip  xin gi đến ông Ch tch QH mt vic khn. Trong nhiu năm qua gia đình chúng tôi đã có nhiu đơn thư gi đến các cơ quan có trách nhim các cp chính quyn t xã tr lên đến Trung ương cùng Tng Bí thư xin xem xét vic khen thưởng cho m chúng tôi theo Ngh quyết 28 CP ngày 29-4-1995 ( Ngh quyết v  ) Nhưng cho đến nay chưa được cp nào tr li...
           
Và bây gi là 8-2013, ngoài lá đơn gi ông ch tch QH là Nông Đc Mnh năm 1998 y còn hơn 20 lá đơn khác gi cùng ni dung đến các đi Th tướng, TBT, Ch tch QH t năm 1995 đến nay vvn chưa được cp nào tr li!

Tiếp tôi là ch nhà, ông Nguyn Hanh năm nay tròn 90 và v Phm th Cúc  86 tui. Bà Cúc ngó còn minh mn. Ông Hanh đi li đã phi có người dìu. S tháo vát hiếu tho ca 3 người con ca ông bà đã vượt thoát cho c nhà bà cùng b m ra khi căn h cht chi tù túng m ướt kế ngay nhà v sinh công cng 117 Hàng Bc.

Tôi xin phép được lên gác thp hương cho c Nguyn Th Năm.

image-20220519160750-5

Bàn thờ bà Nguyễn Thị Năm

Nghiêm ngn trên bàn th là bc chân dung hiếm hoi ca c bà Nguyn Th Năm còn sót li. Khn vn.  Tóc đen nhưng chi  ngôi gia. Nét mày và ming thanh tú. nh c bà chp khi hơn 40 tui. Tướng nhng người ph n có cung mnh ích phu vượng t. C ông không may bo bnh mt sm trước năm 1945. Mt mình c bà đm lược thông minh tháo vát chèo chng đưa con thuyn cát Hanh Long qua bão t thác gnh. Qua bao tao lon đi thay ca thi cuc, trân trang th kia bà vn mãi mãi tr trung vn mãi mãi ta cái ánh nhìn sc so bao dung xung hu thế!

Bên phi là tm hình c ông ngó tr trung. Ban nãy đến nhà tôi mi rõ hết cái thương hiCát Hanh Long ni tiếng Bc Kỳ. Cát, tên người con trai th hai, thi gian hot đng bí mt có tên là Hoàng Công, tng là Trung đoàn trưởng thuc Sư 308. Hanh, người con trai c. Long là tên c ông quê gc làng Đi Kim Thanh Trì Hà Ni.
Tui tác tt bnh, có th mt lúc nào đó hơi ln như c bà phàn nàn nhưng khi nhc đến nhng ngày tháng Tám năm 1945 là trí nh c ông thot như được ánh sáng diu kỳ nào đó ca quá kh ri soi? C c vanh vách tng chi tiết bui sáng ngày 25 tháng Tám năm 1945 đoàn xe ca ông Trn Huy Liu thay mt cho Chính ph lâm thi cùng đoàn xe ca ông Nguyn Lương Bng đi din cho Mt trn Vit Minh cùng xut phát t Hà Ni có s mnh vào Huế tiếp nhn s đu hàng ca Bo Đi. Ch là chàng trai Nguyn Hanh khi đó mi 22 tui, được chn trong đi hình Thanh niên thành Hoàng Diu có vinh d được tháp tùng Đoàn.
Ngày 30-8 Đoàn mi vào đến Huế. Đành mt nh đường xá thi đó xu nhưng làm chi mt đến 5 ngày mi vô được Huế? Hóa ra c phái đoàn phi liên tc dng li dc đường ngày cũng như đêm đ gp g nói chuyn vi đng bào chn đón y lo đoàn các đa phương dc đường. Người ta khênh c kiu bát cng kiu long đình bày hương án giăng c đi, c đuôi nheo ch dùng trong các dp l trng đ chào mng đi din ca Vit Minh.

Trong sut cuc gp, tôi đ ý có 2 vic mà c Hanh thường nhc đi nhc li? Đó là chi tiết khi đưa tay đ cái Hoàng đế chi bbng vàng đúc do ông Trn Huy Liu đưa cho, anh t v thành Hoàng Diu Nguyn Hanh c tưởng nó nh nên đón ly bng đng thái nh nhàng làm suýt rơi n. Mt vt na tượng trưng cho quyn lc Nam Triu là chiếc kiếm. Cũng tưởng nó nng hóa ra nh hu, bao kiếm đã r r nhiu ch!

Chi tiết th hai là cái túi đng kim cương ca m mình, bà Nguyn Th Năm.

Cái túi y trước khi đám t v cùng đi ci cách súng ng hùng h xông vào nhà điu bà đi vi ti danh tư sn đa ch cường hào gian ác,  bà Năm dường như đã tiên liu được điu gì? Bà nhanh tay qung cho cô con dâu cái túi đng nhng kim cương ht xoàn gì đó mà con dâu mà không rành ch biết nó khá nng, trĩu c tay!

Sau gn 3 tháng, ngày cũng như đêm liên miên đu t bà Năm luôn b cách lý vói gia đình nên không kp biết ch my ngày sau khi bà b bt, trong mt đt khám xét săm soi hang cùng ng hm khp nhà ca sân vườn, đi ci cách đã phát hin ra cái túi kim cương y và ra lnh tch thu! Tch thu nhưng không h có biên bn, giy biên nhn mà là thu trng tài sn ca nn tư sn đa ch cường hào gian ác. Cô con dâu điếng người.  Bà con dâu khi y còn tr nhưng cũng đ biết nhng vt trong cái túi gm kia còn giá tr hơn c vàng! Nhưng hình như cái thi y, cái đau mt người cùng nhng tan đàn x nghé nó đau nó khng khiếp hơn cái mt mát tài sn?

Thi đim y,  Nguyn Hanh đang Nam Ninh Trung Quc. Liên miên nhng tháng ngày hăng say tiếp th kiến thc rèn cán chnh quân đ sau này v truyn th li cho đơn v b đi ca mình.
Tin tc v mt cuc ci cách tri long đt l cũng sang được bên đó nhưng tuyn mt thông tin dân phn khi đang vùng lên đánh đ đa ch ác bá người cày có rung. Nguyn Hanh không mt chút mơ h nghi ngi... Mt ngày tháng 6 năm 1953, Nguyn Hanh được ch th v nước có lnh gp. Chng cn phi khi cánh cng tri ci to Tuyên Quang doang rng và mình được điu c vào, Nguyn Hanh mi biết mình đang lâm nn mà thái đ thù đch ca nhng người dn anh đi khi qua biên gii đã báo trước cho Nguyn Hanh nhng s d.  Nhng ánh mt như tóe la khi hướng v phía anh. C nhng li phũ phàng bt ra đa đim đón đu tiên Con cái bn bóc lt cường hào ác bá...

 Cái điu Nguyn Hanh không ng không biết khi đó m mình đã b bn. Cho mãi sau này, trong mt đt tiếp tế thăm nuôi, v anh mi hé cho tin y.
Cho mãi mùa đông năm 1956, trong căn lu tunh toàng giành cho con cái cường hào ác bá Đng Bm, cách cái nn khu bit th tng dp vn thi đim tiêu th kháng chiến không xa. Và ngoài kia là ràn ràn t b gió lnh, Nguyn Hanh thân hình còm nhom tt bnh, qua câu chuyn ngp trong nước mt ca v, ông dn dà tường hết mi vic xy ra trong nhng ngày khn kh y. Chi tiết cái túi v ông có k nhưng Nguyn Hanh đã quên bng ngay sau đó.

Tinh mơ hôm sau, ông la lúc vng người, theo hướng ch ca v ông ra gc khóc trên m m lúc này c di đã mc dày nhưng không dám xi xáo gì.

Nhng năm cui 50, khi nhng cung phong ca nhng đt CCRĐ đã bt thôi gào thét, c nhà ông, con trai con dâu và cháu ni ca bà Cát Hanh Long mang cái án con cháu ca k tư sn cường hào gian ác b cách mng x t tìm đường v Hà Ni.

Nói v cũng chng phi... hay đi tiếp?  Hà Ni hay Hi Phòng? Quê đâu? Nhà ca đâu? May mà sau nhng ngày ra tri gp đt sa sai, ông Hanh được bn bè người quen giúp cho xin được mt chân trong văn phòng Ty kiến trúc Thái Nguyên. Khi dt v Hà Ni li cũng được người quen xin vào làm mt xí nghip dược phm. Bà v cũng may cũng xin được mt ch làm dy mt trường tiu hc.

Cái đon khn khó nht là phi tìm ly mt ch . Trong lúc hon n nhiu bn bè đã giang tay ra. Nhưng nh mãi sao tin? Mt hơn 3 năm lúc nh lúc thuê c nhà ông Hanh mi dt vào mt góc 117 Hàng Bc.
Bên tôi là ch Phương con gái c ông Hanh. Bà m ch Phương dõi ánh mt xót xa v phía con gái khi ch k cái đon đói không s nhưng ngi nht là nhng ánh mt lúc khinh khi lúc soi mói ca hàng xóm ca bn bè ngay trong lp đôi lúc xì xào con nhà đa ch ác bá...
Hc ph thông lên đến đi hc Bách khoa cũng dn bt đi s tò mò thiếu thin cm. Tui tr mà. Nhưng khi tt nghip, Phương mi thy git mình. Điu lo s mơ h ca cô đã thành s thc khi cô được phân v Tng cc Thng kê. Ông cán b t chc ân cn tr li h sơ cho cô và nói thng bên náy hơi ngi cái lý lch cháu .
Ch đi mãi, cô xin v B vt tư theo li gii thiu ca người quen. Đi mãi không thy gi. Cô đánh liu đến thì thông tin mà cô nhn được cũng na ná như bên Thng kê.
Người quen ca gia đình Phương li thân vi ông B trưởng.
Thi đim y, chưa có s kin ci thành phn t gian ác cường hào xung đa ch kháng chiến. Nhưng ông B trưởng hình như có kênh đ liên lc vi mt trong nhng yếu nhân tng qua li gia đình bà Cát Hanh Long thi đen ti. Ri cui cùng, Phương cũng được nhn vào làm B vt tư.

Chuyn ca Nguyn Tn, em trai cô Phương cũng gian nan. Anh Tn thi vào Đi hc Quân s nhưng không được gi.  Năm 1968 anh Tn xung phong đi b đi. Ri tha mãn cái chí hc ca mình bng con đường ti chc Bách khoa. Tích cc phn đu mãi cũng không được kết np Đng vì thành phn gia đình. Và phn đu mãi cũng không tr thành sĩ quan chuyên nghip. Nguyn Tn xin v hưu tui 50.
Mt c già vi nhng bước lm chm, thường phi có người dìu, trong câu chuyn nhiu lúc ông Nguyn Hanh phi v v lên đu chng như đ nh ra mt điu gì đó mà vi thi gian vi nhng tao lon cùng tt bnh có khong khc nào đó chìm khut? Thu mnh bo tr trung ri trung niên, người y đã quên bng đi chuyn cái túi. Cái túi cha nhng ngc ngà châu báu . Cái túi ca nhiu gia tài. Thế mà bui xế chiu hoàng hôn, cái túi tht tr nên rành r tr nên băn khoăn ln đau đáu?
Chi tiết th hai mà ông hanh thi thong nhc đến ch s khách quên. y là khi ông Hanh, nói mà như nhc rng không biết cái túi ca c nhà tôi mà đi ci cách tch thu ngày y có mang sung vào công qu hay là mang đi làm ca riêng? 

Tìm mộ bà Nguyễn Thị Năm

 
image-20220519160750-6
Ông bà Nguyễn Hanh

Còn Nguyn Cát, người con trai th thi đim bà Năm b th hình, đang đâu?
Cũng như ông anh, ông Cát khi đó đang được hc tp chnh hun chnh cán bên Trung Quc có điu không cùng nơi. Cũng phi, ông em hình như có chí tiến hơn người anh. Năm  1953 y đã là Trung đoàn trưởng ca sư  đoàn 308.
Hoàng Công là tên hi Nguyn Cát hot đng bí mt.
Trong tay tôi có nhiu bn chng ca nhiu cán b cao cp. Trong đó có ông Đào An Thái, nguyên Cc trưởng Cc Lưu tr. Ông Hoàng Thế Thin, nguyên Bí thư Đng y chuyên gia giúp bn K trc thuc Trung ương. Ông Nhi Quý nguyên Bí thư Tnh y Thái Nguyên.
Xin biên ra ra mt đon.

Anh Nguyn Cát (tc Công) đã được chúng tôi t chc vào mt trong nhng nhóm Thanh niên cu quc hot đng bí mt th xã Thái Nguyên trước Tng khi nghĩa.
Tháng 5 năm 145 anh Cát đưa lên chiến khu 20 ngàn bc Đông Dương ( thi giá khi đó tương đương 700 lng vàng) tin ca gia đình anh ng h đoàn th. Tôi đã nhn tin và giao li cho Ban cán s Võ Nhai.
Anh Cát thường xuyên cung cp cho chiến khu thuc cha bnh máy đánh ch, giy mc, và nhiu th khác khi chiến khu yêu cu. Anh cát tích cc thc hin nhng ch th ca Ban cán s. Sau CM anh Cát được giao công tác Ty Tuyên truyn tnh. Sau đó được rèn luyn th thách trong b đi. Tham gia nhiu trn đánh và đã b thương. Qua nhiu gian khó th thách vn trung thành tn ty vi cách mng.

Cũng như ông anh, t Trung Quc, Trung đoàn trưởng Nguyn Cát b dn ngay v nước và vào thng tri mt tri ci to Thái Nguyên.
Mãi cui năm 1956, ông mi được tha. Sau sa sai, ông được chuyn ngành sang Ty Thương nghip ri sau đó gia đình ông v Hà Ni.
Trong thi gian Nguyn Cát b giam, v ông Cát, bà Đ Ngc Dip vn là cán b bí mt hot đng t năm 1944 khi y may mà đang hot đng trong vòng đch hu Bc Ninh nên vô tình bà thoát không b bt và đu t. Nhưng không thoát được s đng viên ca t chc rng cô còn tr đang có tương lai nên ct đt vi con cái đa ch cường hào ác bá.
Cán b đch hu Đ Ngc Dip không chu. Ln hi cũng đến thi đim sa sai. Hai v chng li đoàn t. H cưới nhau năm 1952. Mãi năm 1958 mi sinh con gái đu lòng. m Ngc Dip con là Kim Chi. Cành vàng lá ngc.
Năm 1989, ông Nguyn Cát đương khe mnh tui 64 đi xe máy, bt đ b mt thng vô li quành xe trước mũi xe ông Cát. Ông b ngã đp đu xung và qua đi luôn ti bnh vin.

Trước đó, ông Cát cùng v, gia đình ông anh đã lao tâm kh t trong vic tìm m bà Năm.
Thi gian cùng thiên nhiên nhit đi như cũng hp sc vi s vô tình vô tâm ca con người trong vic làm nên s quên lãng? Nhng bn bíu nhc nhn trong sinh kế cùng bao th vn vt lo toan nhoáng cái đã nhiu năm qua đi. C nhà ông Hanh ông Cát ln y lên Đng Bm thăm m m đã hong ht nhn ra khu vc ngày trước nơi chôn ct bà Nam đa hình đa vt đã thay đi không còn nhn ra. Cây ci mc đy um tùm...
Không bó tay, ông Cát cùng người nhà ra sc cày nát đám đt hoang nhưng vn không thy du hiu gì.
Không nn, ln khác h li lên Đng Bm. Tha thn dc khu vc rìa sân bay Đng Bm ( trước CM Pháp cho xây dng mt sân bay dã chiến b b hoang nhiu năm) nơi được xác đnh chôn ct bà Năm. Ln này lòng tin ca đám người tìm m dường như được cng c thêm vì có mt ông t v hi 1953 đã tham gia chôn ct bà Năm trong đêm. Nhưng li nhiu ln đào xi mà vn không có kết qu.

Gn đó có mt đơn v b đi đóng quân. Thy người nhà ông Hanh xut hin đây my ln, mt chú b đi chuyn nh vi các bà các cô rng, nếu đi tìm m thì chc cũng quanh đây thôi. Ngày trước đơn v ca chú đã dng khu vc này mt căn nhà . Nhưng kỳ l là tiu đi nào đến mt thi gian cũng tìm cách thoái thác. H vin c khó ng c s s thế nào? Có người còn qu quyết đương đêm giường c như b dng dy?!
Ri căn nhà dng tranh tre na lá y cũng được tháo ra, dng mt nơi khác! S l y đã không xy ra na.
Nghe vy thì biết vy, trên nn nhà cũ nhìn vng khói hương vút thng, ông Hanh thm khn nếu m có linh thiêng xin ch ch cho chúng con. Nhược bng chúng con xin ly mt nm đt khu Đng Bm này đem v quê b dng tm mt ngôi m vy...
Chiu người anh. Nhưng v chng ông Cát vn quyết tìm m m. Ông bà đã đến tìm gp mt s nhà ngoi cm.
Mt điu ngc nhiên đã xy ra. Khi ông bà dt khoát khng đnh vi mt s nhà ngoi cm được coi là ni tiếng khi y rng đc đim d nhn ra là bà Năm có đeo mt chiếc vòng cm thch và mt cái răng bt vàng thì h đu t chi là không th tìm được?!
Chc h ngi nh đào lên mà không tìm thy hai th y thì...
Nghiên cu sơ đ ca mt nhà ngoi cm L.  v, ông Cát thy rt đúng c như nhà ngoi cm y đang đng chính khu vc này mà ha li. Nhưng tìm vn không thy?
Ri đt ngt tai nn thương tâm vi ông Cát din ra.
Mt thi gian sau nguôi ngoai, bà Dip li cùng gia đình người anh chng tiếp tc vic tìm m.
Ln này nhà ngoi cm mt thành ph phía Nam có mt sơ đ trùng khít vi nhà ngoi cm L. do n. Còn nói thêm nên tiếp tc cng tác vi ông L. Thêm mt chi tiết na, trong khu vc y nên đ ý đến mt loi cây lá nh nht...
Mùa đông năm 1990, bà Dip các con và gia đình ông Hanh li lên Đng Bm theo hướng dn bng đin thoi ca nhà ngoi cm.
Quan sát tht k, tp người tìm m thy th cây lá nh c khu vc này ch có mt cây phượng?  Li na, v trí cây phượng li rt gn cái nhà ca đơn v b đi đã tháo d.
Đêm xung, nhng lát cuc xng li cn mn hi h trong ánh sáng đin câu nh được dong t xa...
Thi gian đã âm thm bi lng lên lp đt cũ nhiu lp đt màu. Hết lp đt mượn y, bt đ mt cu giúp vic đang đào chân bng như hút xung. Cậu kêu lên thng thC ơi c đng rút chân cháu ...
Mt cnh tượng cm đng l dn trong âm thanh thút thít nc n ca con cháu bà Năm....
Tng y năm ri còn gì. Không còn ván ch còn li my cái đinh đóng quan tài.
Xương ct hao đi nhiu quá. May mà hoa cái ( đu) vn còn. Và chiếc vòng ngc thch vn còn kia. Sau gn na thế k chôn vùi vn ánh lên lp lánh.
Bà Cúc v ông Hanh cho hay s dĩ chiếc vòng y còn vì bà Năm đeo t hi tr nó thít cht vào cườm tay. Khi đu t có người đã c rút ra nhưng không được!
C chiếc răng bt vàng.
Và ngc nhiên có c hai đu đn!
Sau th tc l t và cm ơn chính quyn đa phương cùng my nhà quanh đó, chiếc xe ch bà Cát Hanh Long quay v Hà Ni khi tri chưa sáng t.
C bà được nm bên cnh m c ông quê chng là làng Đi Kim Thanh Trì. Sau hơn na thế k, hai người mi được gn nhau sau bao nhiêu tao lon.
Tôi theo người cháu gái bà Năm tiếp thêm tun hương. Ngước lên làn khói hương trên bàn th Người M chiến sĩ V Quc Đoàn Ân nhân ca Cách mng, ánh mt bà Năm vn ánh lên cái nhìn m áp bao dung...
Không biết anh linh ca bà phù h hay ch th ca ông Trường Chinh Lê Đc Th linh mà sau 6 năm, năm 1998 ông Nguyn Hanh và ông Nguyn Cát hai con trai ca bà Năm đã được công nhn là cán b  hot đông lâu năm, cán b tin khi nghĩa. Còn người  con dâu Đ Th Dip, sm hơn năm 1980 đã được xác nhn danh hiu cán b hot đng lâu năm.
Riêng C Nguyn Th Năm Cát Hanh Long thì vn... đi ?
Trên cao xanh kia, c bà đã mm cười nơi chín sui được chưa khi mi có đng thái duy nht ca chính th là h thành phn cho c t tư sn đa ch cường hào gian ác xung tư sn đa ch kháng chiến!
Chính vì thế hng bao năm nay, ông Nguyn Hanh cùng bà Dip vn đng đơn đ ngh các cá nhân và cơ quan có trách nhim thc hin cho trn vn Ngh đnh s 28/CP ca Chính ph ban hành ngày 29-4-1995. Đó là mt ngh đnh nhân văn như tên gi ca nó
 Quy đnh chi tiết và hướng dn thi hành mt s Điu ca Pháp lnh ưu đãi người hot đng cách mng, lit sĩ và gia đình lit sĩ, thương binh, bnh binh, người hot đng kháng chiến, người có công giúp đ cách mng
Mà vn dng c th vào trường hp c cát Hanh Long Nguyn Th Năm theo đ ngh ca gia đình ông Hanh nhiu năm nay là nên xét thưởng Huân chương kháng chiến chng Pháp và truy tng danh hiu Lit sĩ!
Người con trai còn li duy nht ca bà Nguyn Th Năm Cát Hanh Long năm nay tròn 90 có l vn tiếp tc đi?
Sp Tiết Thanh minh năm Ng
Xuân Ba

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn