Xưởng chế tác đồng hồ giá hàng tỷ đồng

Thứ Tư, 16 Tháng Năm 20186:00 CH(Xem: 6610)
Xưởng chế tác đồng hồ giá hàng tỷ đồng
bbc.com
Chris Baraniuk BBC Future

Chris Baraniuk Bản quyền hình ảnh Chris Baraniuk
Image caption Hai vợ chồng Craig và Rebecca Struthers hợp thành một cặp chế tác đồng hồ

Sâu trong con hẻm ngập nước mưa ở khu kim hoàn của Birmingham, tôi tìm đến một cánh cổng màu xanh đơn giản.

Không biển hiệu, chỉ dấu gì rõ ràng, chỉ có một tấm bảng bằng đồng nhỏ in số "2" được gắn khiêm tốn trước cửa.

Ẩn sâu bên trong chốn bé nhỏ kỳ diệu này là xưởng làm đồng hồ của Craig và Rebecca Struthers, một cặp vợ chồng chế tác đồng hồ.

Đồng hồ của Vua Bảo Đại 'phá kỷ lục thế giới'

Xứ sở của những chiếc đồng hồ tinh tế nhất

Thế giới bị cai trị bởi đồng hồ?

Rebecca mời tôi vào căn phòng lớn nhất trong ba phòng - không gian ấm cúng đầy các chi tiết nội thất cổ và kệ sách. Tường được sơn màu xanh đậm, một chiếc chụp đèn có chữ "Dragon Song". Còn Archie, chú chó săn nhỏ giống Staffordshire thì nằm ngủ trong ổ chăn riêng của mình.

Căn phòng đem lại cảm giác như từ thời Victoria. Có điều, khu nhà xưởng cũ tạo nên nơi này không khiến cho bất kỳ ai đi qua phải để ý.

"Tất cả khách hàng hiện thời của chúng tôi hầu hết đều biết đến chúng tôi qua những lời rỉ tai giới thiệu," Rebecca nói khi tôi hỏi liệu lớp màn bí ẩn này có phải là họ cố ý tạo nên. "Vì thế họ cảm thấy họ đã "tìm ra" chúng tôi, rồi tìm đến chỗ chúng tôi. Xưởng được thiết kế ít nhiều phù hợp với ý tưởng đó."

Với nhiều người, ngành công nghiệp sửa chữa và phục chế đồng hồ có vẻ rất kín đáo, thậm chí có phần bí hiểm.

Tuy nhiên, gia đình Struthers là một trong số ít người vẫn áp dụng các kỹ thuật và cách làm cũ.

Hiện họ đang chuẩn bị bắt tay vào sản xuất năm chiếc đồng hồ hoàn chỉnh đầu tiên cho khách hàng, mỗi chiếc trị giá 50.000 bảng Anh và họ sẽ phải mất hai năm để sản xuất cả năm chiếc.

Ở những chiếc đồng hồ này, vỏ, trục và các kim cũng có sẽ vai trò quan trọng không kém gì các phần động cơ chuyền động và các lò xo, vốn là phần chủ chốt nhất của bất kỳ chiếc đồng hồ cơ nào.

Gia đình Struthers phải mất đến 15 năm để đạt đến trình độ kỹ thuật của họ như bây giờ - và họ đã phải qua những khoảng thời gian thăng trầm. Với bất kỳ ai muốn trở thành thợ làm đồng hồ trong thế kỷ 21, có rất nhiều rào cản họ phải vượt qua. Tuy nhiên, vậy thì mọi người còn làm nghề này không?

Bản quyền hình ảnh Chris Baraniuk
Image caption Một phác thảo trong thiết kế đồng hồ của gia đình Struthers

Rebecca chỉ mới 16 tuổi hồi xin vào học chương trình hai năm ở Trường Kim hoàn thuộc Đại học Birmingham City.

Thời đó, cô không biết chế tác đồng hồ là một nghề, nhưng những sinh viên theo học ngành nghệ thuật chế tác đồng hồ gợi ý rằng đó có thể là công việc phù hợp với cô.

Cũng khoảng thời gian này, năm 2004, cô gặp Craig lần đầu tiên. Anh khi đó đã bắt đầu học chương trình của Học viện Đồng hồ Anh Quốc (British Horological Institute -BHI) cũng thuộc Trường Kim hoàn.

Một thầy giáo và cựu sinh viên của trường BHI, Alan Burtoft, cho tôi biết chỉ có một số ít nơi ở Anh Quốc nơi thợ chế tác đồng hồ có thể tìm được khóa học như vậy.

Có trường dạy làm đồng hồ ở Manchester và BHI là có nhiều chương trình, gồm cả đào tạo từ xa. Ngoài ra, còn có khóa học Phục chế Đồng hồ tại Trường West Dean College gần Chichester và một số lớp học do Trung tâm Chế tác Đồng hồ Epping Forest gần London đào tạo.

"Đây không phải ngành nổi tiếng, cũng không được quảng cáo thương mại," Burtoft thừa nhận.

Rebecca nhận thấy điều này khá nhanh khi cô cố tìm các khóa học chế tác đồng hồ ngoài trường Đại học Birmingham City. "Họ chỉ trả lời, "Không, bạn không thể học nghề chế tạo đồng hồ ở đây," cô nhớ lại.

Tuy nhiên, cô lại được đào tạo nhiều kỹ thuật chế tác hữu ích cho công việc, từ lớp chế tác kim cương cho tới kỹ năng chạm bạc.

Cô nói cô có thể "đo ni" lịch sử của các bậc thầy nghệ thuật và thiết kế sao cho phù hợp với mảng làm đồng hồ để giúp cô học xa hơn. Sau đó, cô hoàn thành chương trình tiến sĩ về thuật làm đồng hồ.

Craig theo đuổi việc học trễ hơn một chút, vì anh khi đó đã đi làm một thời gian cho ngành công nghệ thông tin trong chính phủ - công việc mà sau này anh thừa nhận là anh "cực kỳ ghét".

"Tôi sẵn sàng làm bất cứ gì khác," anh nói thêm.

Khi cả hai đang học, họ cũng làm việc trong một số lĩnh vực liên quan. Nghề đầu tiên của gia đình Struthers trong ngành đồng hồ là làm việc trong một xưởng kim hoàn ở Birmingham.

"Đó là cơ hội cực kỳ tốt để quan sát cách mọi người mua đồng hồ," cô nhớ lại.

Tuy nhiên, họ vẫn chưa thực hiện được dự án chế tác đồng hồ cho mãi đến năm 2013, khi cặp đôi thắng Giải thưởng Lonmin Design Innovation Award cho chiếc đồng hồ quả quýt tên "Stella" chế tác bằng bạch kim.

Bản quyền hình ảnh Chris Baraniuk
Image caption Bên trong xưởng của nhà Struthers, khá kín đáo so với không gian xung quanh bên ngoài

Họ đã sửa và tái chế nhiều đồng hồ trong thời gian đó, nhưng chế tác vỏ đồng hồ hoàn chỉnh và kim đồng hồ là thách thức vô cùng lớn cho họ. Sau khi gửi thiết kế đi dự thi, họ chỉ có 10 tuần để chế tạo. "Đó là khoảng thời gian điên cuồng," Rebecca nhớ lại.

Gần 5 năm sau đó, kinh nghiệm dần có được và kỹ thuật bắt đầu được trả công xứng đáng. Năm khách hàng đăng ký mua 5 chiếc đồng hồ đầu tiên họ chế tác đã đồng ý trả trước một nửa tiền - 25.000 bảng Anh.

"Chúng tôi ý thức đó là một yêu cầu lớn, chúng tôi đã có một số khách hàng cực kỳ ủng hộ và trung thành," Rebecca nói.

Khoản đầu tư cho phép họ lên dự án đặc biệt này, và nó cũng cho phép họ thuê thêm một thợ học việc, Heather Fisher 19 tuổi cực kỳ nhiệt tâm, người đang học trong ngành chế tác đồng hồ. Cô luôn đạt điểm A ở các mảng nghệ thuật, chất liệu và máy tính - tuy điều đó "không hẳn là liên quan lắm," cô nói với tôi.

Giờ đây cô đang học cách chăm sóc đồng hồ, tháo ráp đồng hồ, lau sạch, sửa chữa những phần hỏng, có vẻ như cô đã tìm thấy con đường hướng nghiệp của mình.

"Tôi thích những vật thực tế hơn, cách nghề dạy nghề," cô cho biết. "Cảm giác thật sung sướng khi cuối cùng bạn cũng làm cho chiếc đồng hồ chạy lại," cô nói thêm và mỉm cười. "Đó là phần tuyệt vời nhất của công việc đúng không?"

Fisher cho biết rất khó để trở thành thợ học việc - nói chung, bạn cùng lớp của cô phải liên hệ trực tiếp với các thợ kim hoàn hoặc thợ sửa đồng hồ để hỏi họ xin chỗ học nghề. Bản thân gia đình Struthers có vẻ như đã cố gắng tận dụng mọi cơ hội có thể để học hỏi thêm về ngành thủ công này.

Trong thực tế, sự tháo vát thể hiện trong hầu hết mọi thứ họ làm. Craig hào hứng dắt tôi tham quan xưởng của anh, nơi các ngăn kéo chất đầy công cụ anh mua được trên Ebay hoặc tại các hội chợ mẫu mô hình.

Bản quyền hình ảnh Chris Baraniuk

"Có hai công cụ được tôi nhặt lại từ đống vứt đi của ai đó," anh cho biết, và chỉ vào hai máy tiện bằng điện. Một số công cụ của anh lại chính là cổ vật từ cuối thế kỷ 19.

Anh mở ngăn kéo bàn làm việc và chỉ vào một ngăn chứa khoảng 40 loại dũa khác nhau, mỗi loại tạo ra một độ rám hay mịn khác nhau trên bề mặt kim loại. Hộp thì đựng các bộ phận để lắp ráp đồng hồ, hộp thì đựng công cụ tháo mở đồng hồ, thiết bị để khoan hoặc đẽo các lỗ.

Anh đung đưa một chiếc hộp có những chiếc nhẫn nhỏ xíu làm từ đá quý để tạo màu cho các "lỗ đá quý" bên ngoài mặt chuyển động của đồng hồ. Đó là phần nhìn thấy được qua các vị trí trong suốt ở sau lưng vỏ đồng hồ.

"Thỉnh thoảng tôi có làm bể một viên đá quý, không thường xuyên lắm," anh nói. "Chuyện đó thật phiền toái vì không phải lúc nào đá quý cũng sẵn có - đặc biệt là ở kích cỡ nào đó - vì thế bạn phải thực sự cẩn thận."

Anh thậm chí đã tìm gặp một thợ điêu khắc người Áo trên Instagram, người sẽ làm việc cùng họ trong loạt 5 chiếc đồng hồ này trong hai năm tới. Nhà Struthers đã thiết kế hoa văn lá uốn cong theo kiểu William Morris để trang trí cho một mặt chuyển động của đồng hồ.

Bản quyền hình ảnh Chris Baraniuk
Image caption Có nhiều dụng cụ được nhà Struther mua trên Ebay hoặc tại các hội chợ hàng mô hình

Alan Burtoft tại trường BHI nhận thấy có thêm khá đông sinh viên tìm đến xin học việc hoặc xin làm thợ mới tại các trung tâm sửa chưa đồng hồ ở Anh và cả ở những nơi xa xôi hơn. Dù ngày nay trong ngành cũng có đôi chút kín đáo nhưng người ta vẫn có thể tìm ra việc làm, ông nói.

"Có khá nhiều nhu cầu tìm thợ làm đồng hồ đeo tay có tay nghề và thợ chế tác đồng hồ," ông giải thích.

"Mọi người nói kỹ thuật chế tác đồng hồ là nghệ thuật đang dần mai một - ở mức độ nào đó đúng là thế, nhưng ngày nay vẫn còn những thợ chế tác đồng hồ thủ công."

Ông nghĩ đa số sinh viên ông giảng dạy đã tìm được nơi làm việc cần đến kỹ thuật họ học trong trường.

Một trong những con đường trực diện nhất để bước vào ngành, theo ông, là bắt đầu khóa học chế tác đồng hồ loại gì đó và sau vài năm tìm kiếm kinh nghiệm tại các trung tâm dịch vụ, có thể là tại trung tâm đồng hồ Thụy Sĩ có thương hiệu nổi tiếng nào đó. Điều đó đem lại thêm kinh nghiệm mà không có rủi ro kinh doanh.

Cố gắng tung ra sản phẩm đồng hồ của riêng mình ngay thường khó khăn hơn, vì rất nhiều phức tạp đi kèm trong vận hành doanh nghiệp riêng, ông nói.

Rebecca Struthers chỉ ra công việc phục chế đồng hồ cổ hay kiểu cổ - công việc mà cô và chồng thường làm - là cách tốt để bắt đầu học một số kỹ năng đến ngày nào đó sẽ giúp bạn trở thành thợ chế tác đồng hồ thực sự.

"Nếu bạn có thể làm ra bất cứ phần nào trên chiếc đồng hồ của người khác thì bạn sẽ tự làm ra được một chiếc hoàn chỉnh," cô chỉ ra.

Mặc dù trước khi làm bất cứ gì khác, có vẻ như dù ở độ tuổi nào, bạn vẫn phải khám phá ra sự đam mê với công việc chế tác đồng hồ phức tạp này.

Nhìn quanh xưởng màu xanh khói của gia đình Struthers, tôi thấy những công cụ chế tác cổ nằm đây đó trên những kệ nhỏ, và một thư viện sách dạy chế tác đồng hồ trên giá. Khó mà không đắm chìm vào đó.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
Thứ Sáu, 14 Tháng Chín 20183:36 CH
(HNPD) Tại sao vậy cà? Mình đâu có làm như vậy được?