Một loài rắn được phân bố rộng tại Việt Nam, sở hữu bản tính hung dữ dù không hề có nọc độc. Đây là loài rắn có khả năng bắt chuột rất tốt nên được xem là loài có lợi cho nông nghiệp.

Hổ ngựa - Loài rắn được phân bố rộng và dễ bắt gặp tại Việt Nam

Loài rắn được đề cập ở trên là rắn hổ ngựa, còn được gọi là rắn sọc dưa, rắn rồng, có tên khoa học Coelognathus radiata. Đây là một loài rắn trong họ rắn nước, được phân bố kéo dài từ Ấn Độ, Bangladesh sang khu vực Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam.

Tại Việt Nam, loài rắn này được phân bố trên khắp cả nước, thường gặp ở những khu vực đồng bằng và trung du, có thể tìm thấy ở các khu vực có nhiều cây cối, bụi rậm hoặc trong các hang chuột đã bỏ không. Rắn hổ ngựa là loài leo trèo giỏi nên cũng có thể bắt gặp trên những bụi cây, đôi khi trên mái nhà…

Rắn hổ ngựa rất dễ được nhận dạng nhờ những hoa văn đặc trưng trên mặt và cơ thể (Ảnh: Dan Rosenberg).

Rắn hổ ngựa khi trưởng thành có thể dài đến 2m. Loài rắn này rất dễ nhận dạng nhờ những đặc điểm trên cơ thể. Từ mắt rắn có ba đường đen nhỏ, hai đường chạy xiên xuống mép trên, còn một đường qua thái dương. Thân rắn có 4 đường màu đen, chạy từ gáy xuống tới quá nửa thân, hai đường giữa to chạy dài liên tục, hai đường bên cạnh nhỏ hơn và đứt đoạn.

Những hoa văn đặc trưng trên đầu và thân của một cá thể hổ ngựa non (Ảnh: Shutterstock).

Do được phân bố rộng và sống ở nhiều môi trường khác nhau, rắn hổ ngựa thường được bị con người bắt gặp ở xung quanh khu dân cư, đặc biệt ở những khu vực có nhiều chuột sinh sống, là con mồi yêu thích của loài rắn này. Tuy nhiên, nhờ vào đặc điểm dễ nhận dạng, người dân có thể nhanh chóng nhận ra loài hổ ngựa để có phương án xử lý phù hợp.

Loài rắn hung dữ nhưng vô hại

Dù mang tên "hổ ngựa", loài rắn này lại thuộc họ rắn nước, không sở hữu nọc độc, chứ không phải họ rắn hổ như nhiều người lầm tưởng.

Khi ở tư thế tự vệ, rắn hổ ngựa ngóc cao đầu và há to miệng đầy đe dọa (Ảnh: Rừng hoang dã).

Dù không có nọc độc, hổ ngựa lại là một loài rắn hung dữ, sẵn sàng tấn công phủ đầu đối thủ khi cảm thấy bị đe dọa. Khi gặp nguy hiểm hoặc bị đe dọa, rắn hổ ngựa sẽ dựng đứng 1/3 thân về phía trước khỏi mặt đất, miệng há rộng và cố gắng phình to phần da cổ… đồng thời sẵn sàng tung ra những cú mổ.

Rắn hổ ngựa thường giữ nguyên tư thế ngóc cao đầu, há to miệng để đe dọa kẻ thù và di chuyển, khiến nhiều người nhầm lẫn rằng đây là một loài rắn hổ mang nguy hiểm chết người. Tuy nhiên, trên thực tế loài rắn này không có độc và hoàn toàn vô hại với con người.

Khi bị rắn hổ ngựa cắn có thể gây chảy máu. Nếu bị cắn, mọi người nên sát trùng kỹ để tránh bị nhiễm trùng. Nạn nhân có thể tự xử lý ở nhà mà không cần đến cơ sở y tế.

Loài rắn hung hăng nhưng nhát gan, biết cách giả chết để trốn tránh kẻ thù

Dù có bản tính hung hăng, thường chủ động đe dọa kẻ thù, nhưng trên thực tế rắn hổ ngựa lại là một loài rắn… nhát gan.

Trong trường hợp hành động đe dọa bất thành và không thể ngăn chặn được kẻ thù, rắn hổ ngựa sẽ có màn "đóng kịch" giả chết đầy tài tình. Lúc này, con rắn hổ ngựa sẽ nằm ngửa ra bất động như thể đã chết. Cho dù bên ngoài có tác động như thế nào, rắn hổ ngựa vẫn sẽ nằm yên và không có bất kỳ phản ứng nào.

Khi màn đe dọa kẻ thù bất thành, rắn hổ ngựa sẽ "diễn kịch" giả chết để đánh lừa kẻ thù (Ảnh: Youtube).

Nhiều loài động vật săn mồi thường có thói quen không ăn thịt những con vật đã chết, do vậy, những màn "đóng kịch" giả chết của rắn hổ ngựa có thể giúp nó trốn thoát được những kẻ săn mồi nguy hiểm và kể cả con người.

Sau một lúc nằm yên bất động, khi cảm thấy mối đe dọa đã trôi qua, con rắn sẽ lật úp lại rồi nhanh chóng bỏ chạy khỏi kẻ săn mồi. Tuy nhiên, nếu vẫn bị săn đuổi, con vật sẽ tiếp tục tái diễn màn kịch giả chết của mình cho đến khi qua mắt được kẻ thù và trốn thoát thành công.

Loài rắn hữu ích cho nhà nông

Do được phân bố rộng, rắn hổ ngựa thường xuyên chạm mặt con người. Vì bản tính hung hăng, rắn hổ ngựa thường tìm cách đe dọa con người trước khi bỏ chạy, do vậy, loài rắn này hay bị giết chết nếu không may chạm mặt con người.

Loài rắn này có khả năng săn chuột rất giỏi.

Thức ăn của rắn hổ ngựa bao gồm thằn lằn, ếch nhái, đôi khi ăn cả cá và chim non. Tuy nhiên, thức ăn yêu thích của rắn hổ ngựa là chuột. Loài rắn này có khả năng săn chuột rất giỏi nhờ vào tốc độ di chuyển nhanh, do vậy, rắn hổ ngựa là một loài động vật có lợi cho nông nghiệp.

Do rắn hổ ngựa là một loài vô hại, dễ nhận diện và có ích cho nông nghiệp, do vậy, nếu bắt gặp loài rắn này, bạn có thể tìm cách xua đuổi nó đi chỗ khác, thay vì giết chết chúng.