Kính viễn vọng hoạt động 60 năm bị 'khai tử'

Puerto RicoSau hai sự cố về dây cáp, Đài quan sát Arecibo hư hỏng nặng và sẽ tự đổ sập hoặc được phá hủy một cách an toàn.

Kính viễn vọng của Đài quan sát Arecibo hư hỏng nặng sau sự cố đứt cáp. Ảnh: UCF. — Kính viễn vọng của Đài quan sát Arecibo hư hỏng nghiêm trọng sau sự cố đứt cáp. Ảnh: *UCF.*

Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ (NSF) hôm 19/11 thông báo, kính viễn vọng của Đài quan sát Arecibo hư hỏng quá nặng nên sẽ bị phá bỏ. Hai sự cố đứt cáp vào tháng 8 và đầu tháng 11 khiến đĩa vô tuyến và các cấu trúc xung quanh không còn an toàn, có thể đổ sập bất cứ lúc nào, các chuyên gia cho biết.

Những công trình phụ tại Arecibo dùng để quan sát thiên văn vẫn có thể hoạt động. Tuy nhiên, công trình chính là kính viễn vọng vô tuyến sẽ tự đổ sập hoặc được phá hủy một cách an toàn, theo Ashley Zauderer, giám đốc chương trình tại Ban Khoa học Thiên văn của NSF.

Quyết định này được đưa ra sau khi NSF xem xét nhiều bản đánh giá của các công ty kỹ thuật độc lập cho thấy cấu trúc kính viễn vọng đứng trước nguy cơ hỏng hóc trầm trọng, các dây cáp có thể không còn đủ sức chịu tải như thiết kế ban đầu.Đại học Trung tâm Florida (UCF), đơn vị quản lý Đài quan sát Arecibo, đã nộp đơn xin NSF cấp 10,5 triệu USD để sửa chữa hư hại do sự cố đứt cáp tháng 8. Họ cần sửa chữa ít nhất 6 dây cáp lớn với độ dày 7,6-15,2 cm. Tuy nhiên, công việc còn chưa bắt đầu thì một dây cáp lớn khác lại đứt hôm 6/11.

"Đội ngũ của chúng tôi đã làm việc không mệt mỏi, nỗ lực tìm cách ổn định lại kính viễn vọng với rủi ro nhỏ nhất. Kết quả này không phải điều chúng tôi hướng đến, chúng tôi rất đau lòng khi thấy một công trình khoa học quan trọng như vậy bị phá bỏ, nhưng an toàn vẫn là ưu tiên hàng đầu", Alexander Cartwright, hiệu trưởng UCF, cho biết.

Hệ thống dây cáp dùng để treo một cấu trúc lớn phía trên đĩa phản xạ, chứa bộ truyền phát tín hiệu vô tuyến và nhiều thiết bị khác. Arecibo có thể bắn sóng vô tuyến đến các thiên thể, sau đó thu nhận hình ảnh và dữ liệu khi tín hiệu bật lại, trở về Trái Đất.

Kính viễn vọng được xây dưới đáy một hố sụt tự nhiên tại Puerto Rico. Đến nay, nó đã hoạt động 57 năm và mang lại những phát hiện thiên văn giá trị. Hai nhà khoa học sử dụng dữ liệu từ kính viễn vọng đã đoạt giải Nobel. Nó cũng xuất hiện trong một số bộ phim nổi tiếng như GoldenEye năm 1995.

Một trong những nhiệm vụ trọng yếu mà Arecibo đảm nhận là theo dõi vật thể gần Trái Đất, gồm các sao chổi hoặc tiểu hành tinh có thể va chạm với Trái Đất và phá hủy vùng diện tích rộng lớn. Arecibo đã giúp NASA xác định chính xác kích thước, quỹ đạo và hình dạng của những thiên thể được phát hiện trước đó. NASA cho biết, họ tôn trọng quyết định của NSF là đặt an toàn của những người làm việc, tham quan và nghiên cứu tại đài quan sát lịch sử này lên trên hết.