Cứ sau vài tháng, lại xuất hiện một danh sách mới xếp hạng những nơi sinh sống đắt đỏ nhất thế giới. Điều này có ý nghĩa gì đối với người dân địa phương?
Mới đây, Economist Intelligence Unit (EIU), ban nghiên cứu của tạp chí The Economist, đã công bố danh sách hai lần trong năm về các thành phố đắt đỏ nhất thế giới.
Tháng 6 năm ngoái, công ty tư vấn Mercer đưa ra một danh sách tương tự. Cũng tháng đó, công ty ECA International công bố báo cáo của mình. Nhiều công ty khác làm điều tương tự suốt trong năm.
Nhưng trước khi bạn nhấp vào tiêu đề tiếp theo về "thành phố đắt nhất thế giới" để xem nơi bạn sẽ ở có thích hợp không, thì bạn nên biết: những danh sách này thực sự dành cho ai? tiêu chí họ áp dụng? và cách bạn xác định chi phí sinh hoạt cho mình?
Nhiều danh sách
Những danh sách này không được thiết kế cho người dân địa phương, mà cho các công ty đa quốc gia tìm nơi ở cho nhân viên nước ngoài của mình- là công cụ để ước tính nhân viên nước ngoài sẽ phải chi phí bao nhiêu.
Ví dụ, nếu bạn là một giám đốc tuyển dụng đang dự định cử một nhà phân tích đến Kuala Lumpur thì bạn cần biết chi phí để sống ở đó là bao nhiêu để bạn có thể hoàn bù tiền cho người đó một cách công bằng. Như vậy tham khảo một danh sách làm sẵn sẽ dễ dàng hơn là tự điều tra.
Hầu hết các công ty sử dụng những danh sách này là để bố trí các chuyên gia cao cấp hoặc giám đốc mà họ có lương cao hơn lương trung bình của người địa phương. Yếu tố quan trọng này có một vai trò rất lớn trong cách lập các danh sách, và do đó, quyết định thành phố nào xếp hạng cao hơn.
Các tiêu chí chi tiết là khác nhau, nhưng có một số điểm tương đồng chung trong việc lập các danh sách này. Các nhà nghiên cứu tại hiện trường của hàng trăm thành phố sẽ thu thập giá của các mặt hàng và dịch vụ khác nhau, tạo nên một "giỏ hàng", có thể bao gồm hàng tạp hóa, cắt tóc, xem phim, quần áo, đồ điện tử và đồ nội thất.
Một số hãng, nhưng không phải tất cả, sẽ tính cả chi phí thuê hoặc mua xe. (Đó là lý do tại sao một nơi như Singapore thường xuất hiện trong các danh sách này - việc sở hữu một chiếc xe hơi ở đây là rất đắt.) Những yếu tố khác, như tỷ giá hối đoái và thuế suất, có thể cũng quan trọng.
Sau đó, để xếp hạng các "giỏ hàng" này với nhau, họ sử dụng một thước đo tiêu chuẩn - ví dụ, EIU, tức quy đổi các loại tiền về đô la Mỹ và so sánh từng giỏ với giỏ ở New York. Giỏ đó là rẻ hơn hay đắt hơn bao nhiêu sẽ quyết định vị trí của thành phố đó trong danh sách.
"Đó là một loại công cụ cho các công ty nước ngoài có người nước ngoài ở các địa điểm khác nhau," Robert Wood, kinh tế gia trưởng tại EIU, nói. "Đây là một công cụ giúp họ tính lương cho người nước ngoài."
Mẹo mua vé máy bay giá rẻ bất ngờ
Nói cách khác, đó là những thành phố đắt đỏ nhất thế giới, nhưng là đối với một nhóm người cụ thể.
Đối với các công ty toàn cầu và chuyên gia nước ngoài của họ thì, những danh sách này rất hữu ích. Một trong những mục tiêu chính là cung cấp cho người nước ngoài ý niệm là họ sẽ chi tiêu bao nhiêu - và các công ty nên trả họ bao nhiêu - căn cứ vào lối sống và thói quen chi tiêu mà họ sẽ tiếp tục ở một quốc gia mới.
"Không phải là cho toàn bộ dân số - nó thực sự là cho một lớp người quản lý điều hành và chuyên gia quốc tế," Vince Cordova, một tư vấn tại công ty Mercer, nói. Những người nước ngoài này sẽ không nhất thiết chi tiêu với giá cả như người địa phương. Họ sẽ đến mua ở các cửa hàng cho người nước ngoài.
Vấn đề then chốt cần nhớ, Cordova nói, là giá trong các danh sách khác nhau đó là dựa trên một số sản phẩm nhất định có chất lượng nhất định nhắm vào một số người từ thị trường và quốc gia khác. Nói cách khác, là những người nước ngoài mà họ sẽ lặp lại một cách thức chi tiêu nhất định".
Bạn có thể làm gì?
Vì vậy, nếu bạn không phải là người nước ngoài thuộc một gói hợp đồng về quản lý điều hành thì làm sao để bạn biết một thành phố có giá chi tiêu thế nào đối với mình?
Thật không may, top 10 của bảng xếp hạng này thường không áp dụng được. Bạn phải tự làm lấy và tự hỏi: Vì sao bạn muốn sống ở đó? Lối sống của bạn sẽ thế nào? Bạn sẽ sống một mình, hay với gia đình, con cái, bạn đời, bạn bè?
Tất cả những yếu tố đó sẽ xác định trải nghiệm đắt đỏ của thành phố mà bạn sẽ tới.
"Câu trả lời sẽ không dễ dàng," Lawrence White, giáo sư kinh tế tại Đại học New York, nói. "Bạn phải tự thực hiện nghiên cứu: Mình sẽ ở đâu trong thành phố đó? Mức độ quan trọng đối với việc ở gần giao thông công cộng? Có thuế doanh thu không? và có áp dụng cho tất cả mọi thứ? Thực phẩm có bị đánh thuế? Hoặc được miễn? Quần áo có bị đánh thuế?
Bạn hãy sử dụng các phương pháp riêng thích hợp với bạn, không phải với một nhóm người hiếm hoi.
"Hãy xem điều gì sẽ xảy ra với đồng tiền của bạn ở nước của bạn," Wood ở EIU nói. "Liệu một số đơn giá có tăng nhanh hơn các đơn giá khác không, và nó ảnh hưởng thế nào đến thói quen người tiêu dùng." Ông gợi ý các vấn đề như giao thông hoặc hàng tạp phẩm, và có thể nên so sánh chúng với các thành phố khác ở nước bạn.
Sự thật là, nếu bạn muốn sống ở một thành phố, bất kỳ thành phố lớn nào, hãy chuẩn bị cho việc chi tiêu ở đó, cho dù bạn là chuyên gia nước ngoài hay không. Mặt khác, với tất cả các tiện nghi và kết nối mà các thành phố mang lại, bạn có thể nhận được những điều xứng với đồng tiền bỏ ra - bất kể là thành phố đó không nằm trong danh sách.
Bài tiếng Anh trên BBC Capital
