Thêm một tín hiệu củng cố quan hệ Trung Quốc - Triều Tiên khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ có mặt tại Bình Nhưỡng trong tuần này.

Hòa bình Trung Đông phải chăng là một giấc mơ đang dần trở thành hiện thực ? Báo chí Pháp chú tâm đi tìm lời đáp. Le Figaro dành hai trang báo khổ lớn cho « Cuộc đàm phán quan trọng tại Ai Cập để áp dụng kế hoạch Trump ». Le Monde nói về « Thỏa thuận với điều kiện của Hamas về kế hoạch Trump ». Libération chạy tít trang nhất « Israel-Gaza : Hy vọng đã quay lại », La Croix chọn tựa chính là « Gaza, ván bài tẩy ».

Đàm phán Israel-Hamas : Trump gây sức ép với cả hai bên

La Croix nhận xét « Tại Gaza, Donald Trump muốn thương lượng bằng mọi giá ». Phải tiến thật nhanh để « chấm dứt ba ngàn năm thảm họa » và có được « hòa bình vĩnh cửu » : Đó là nhiệm vụ mà ông Trump tự đặt ra cho mình. Tổng thống Mỹ đưa ra tối hậu thư cho Hamas : « Tôi không chấp nhận bất kỳ sự chậm trễ nào ». Và một áp lực tinh vi hơn lên thủ tướng Benyamin Netanyahou. Hôm Chủ nhật, báo Mỹ Axios cho biết trong một cuộc gọi căng thẳng, ông Trump nói : « Tôi không hiểu sao ông vẫn luôn tiêu cực như vậy. Đó là một chiến thắng, hãy nhận lấy ».

Bị kẹt giữa các bộ trưởng cực đoan và dư luận, nhà lãnh đạo Israel bày tỏ hy vọng « tất cả con tin » sẽ được trả tự do « trong dịp lễ Souccot » (kéo dài từ hôm nay đến thứ Hai tuần tới), nhưng cảnh báo việc giải giáp Hamas « hoặc sẽ bằng đường ngoại giao theo kế hoạch Trump, hoặc theo cách quân sự của chúng tôi ». Trong khi phong trào Hồi giáo đòi quân đội Israel phải « rút đi toàn bộ » và muốn tham gia chính quyền Gaza tương lai.

Những bất đồng này là trung tâm của cuộc đàm phán gián tiếp bắt đầu từ hôm nay tại Ai Cập. Phía Mỹ có đặc sứ Steve Witkoff và Jared Kushner, Israel có bộ trưởng các vấn đề chiến lược Ron Dermer và người chuyên trách về con tin Gal Hirsch. Trưởng đoàn đàm phán Hamas là Khalil Al Hayya, người đã thoát chết trong vụ oanh kích Doha. Hồ sơ kỹ thuật gồm cách thức trao đổi con tin lấy các tù nhân Palestine, lịch trình và quy mô rút quân Israel. Tổng thống Mỹ đã công bố bản đồ với một lằn ranh màu vàng phía trong Dải Gaza, cách biên giới từ 1,5 đến 3,5 kilomet, giúp quân đội Israel trấn giữ những mảng quan trọng.

Viễn cảnh hòa bình đến gần hơn bao giờ hết

Theo Le Monde, « Kế hoạch Trump về Gaza là một hy vọng cần được tăng cường ». Dù còn nhiều điểm cần cụ thể hóa, nhưng hồi kết của chiến tranh rốt cuộc đã có thể thành sự thực. Donald Trump quyết định hành động vì cuộc chiến Gaza đã vượt quá mọi giới hạn. Nền hòa bình - mà Donald Trump không phải là không có lý khi tin rằng ông xứng đáng có một chỗ đứng trong lịch sử - cần một sự nhất quán và viễn cảnh chính trị rõ ràng, như giải pháp hai Nhà nước. Để đạt mục tiêu, cần kiên trì, khách quan và nghiêm túc - những phẩm chất mà cựu thủ tướng Anh Tony Blair trước đây chưa chứng tỏ được.

Các thông tín viên của Libération tại Jerusalem và Tel Aviv nhận thấy người dân bắt đầu đặt niềm tin vào « Cuộc đàm phán chủ chốt cho một hòa bình mong manh ». Nhật báo thiên tả kêu gọi hãy bám lấy niềm hy vọng đang lan tỏa trên đường phố Tel-Aviv, rằng cực hình từ hai năm qua của các con tin trong tay Hamas sẽ nhanh chóng kết thúc. Rằng sẽ có ngưng bắn, chấm dứt những đợt oanh tạc đang tàn phá Dải Gaza.

Từ hai năm qua, chưa bao giờ viễn cảnh trên lại đến gần như vậy, khi các phái đoàn đàm phán hôm nay thương lượng tại Ai Cập. Tổng thống Mỹ đã gây áp lực tối đa, có lẽ với tầm ngắm là giải Nobel sẽ được công bố vào tuần này. Tại Israel, ông Benyamin Nétanyahou ngày càng chịu thêm áp lực dư luận. Tại Gaza, Hamas đã yếu hẳn đi với chiến lược đẫm máu, có nguy bị dân chúng đói khổ quay lại chống đối.

Thỏa thuận quốc phòng : Món quà của Mỹ cho Qatar

Về phía quốc gia lâu nay đứng ra làm trung gian, « Ở tâm điểm cuộc chơi, Qatar được đền bù bằng một thỏa thuận quốc phòng với Hoa Kỳ » - theo Le Figaro. Vụ không tập của Israel vào văn phòng đại diện Hamas ở Qatar hôm 09/09 nhằm kết thúc các thương lượng về Gaza, nhưng đã có tác dụng ngược, giúp tổng thống Trump áp đặt kế hoạch hòa bình cho thủ tướng Netanyahou.

Phía Israel có thông báo với Mỹ về vụ tấn công nhưng khá trễ tràng, theo Washington. Sáu người thiệt mạng, nhưng các thành viên Bộ Chính trị Hamas lại thoát chết, trong đó có nhà đàm phán Khalil Al-Hayya và Khaled Meschaal, cựu thù của ông Netanyahou. Ông Trump công khai bày tỏ bất bình, Qatar giận dữ ngưng thương lượng và đòi xin lỗi, các nước Ả Rập bất mãn. Hai đặc sứ của Donald Trump là ông bạn Steve Witkoff và con rể Jared Kushner, cùng với bộ trưởng Israel Ron Dermer đều tức giận vì nỗ lực của họ thành mây khói.

Tuy nhiên nhanh chóng lợi dụng sự bối rối của Israel, kế hoạch 20 điểm đã được soạn thảo. Ban đầu thủ tướng Israel bác bỏ những điểm chính như vai trò của Cơ quan quyền lực Palestine. Ông Trump có năm cuộc điện đàm với ông Netanyahou vào cuối tuần, và tuyên bố Hoa Kỳ bảo đảm an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar trước mọi cuộc tấn công từ bên ngoài.

Sự bảo đảm tương tự như Điều 5 Hiệp ước NATO chưa bao giờ được hứa hẹn với một nước Ả Rập, thậm chí cả với Israel. Cho dù không có giá trị pháp lý như một hiệp ước được Thượng Viện Mỹ thông qua, đây là chiến thắng ngoại giao quan trọng. Qatar đối xử rất khôn khéo với chính quyền Trump : từ quà tặng cá nhân là chiếc Boeing 747 dùng làm chuyên cơ tổng thống, đến đầu tư vào các áp-phe địa ốc của Jared Kushner hay con trai của Steve Witkoff. Tuy kết quả kế hoạch hòa bình Gaza vẫn còn mong manh, Qatar cũng đã giành được thắng lợi.

Kế hoạch Trump : Lối ra khả thi nhất đối với cuộc chiến Gaza

Les Echos nhận định, hai năm sau vụ thảm sát ngày 07/10, kế hoạch Palestine của tổng thống Mỹ cuối cùng cũng mang lại hy vọng hòa bình, nhưng còn nhiều điểm mơ hồ khiến cơ hội thành công khá mỏng manh. Phải chăng đúng hai năm sau vụ tàn sát, cuộc chiến Gaza sắp sửa kết thúc nhờ vào sự can thiệp quyết liệt của Donald Trump ?

Đã đành kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông không phải hoàn hảo. « Hội đồng vì hòa bình » do chính ông Trump làm chủ tịch gồm các nhân vật như cựu thủ tướng Anh Tony Blair đã ủng hộ cuộc chiến tranh Irak năm 2003 ! Nhưng kể cả Hamas cũng phải nhìn nhận rằng kế hoạch Trump không chỉ nhằm thỏa mãn các yêu sách của Netanyahou, mà tổng thống Mỹ đã áp đặt những nhượng bộ quan trọng đối với « người bạn trung thành » Israel.

Gaza không bị biến thành một Riviera mới vắng bóng cư dân, lực lượng Israel sẽ không kiểm soát dải đất này. Cơ quan quyền lực Palestine được củng cố sẽ chịu trách nhiệm thực sự về quản lý, giữ an ninh. Và Cisjordanie sẽ không bị Israel sáp nhập. Phía sau chủ trương này, giải pháp hai Nhà nước quay lại. Các nhà đàm phán Mỹ đã thảo luận ráo riết với thủ tướng Israel. Kế hoạch Trump lập tức bị phe cực hữu Israel phản đối, nhưng được đại đa số người Gaza ủng hộ.

Những phản ứng đầu tiên của Hamas là tiêu cực. Các thủ lãnh quân sự mới của phe này cứng rắn hơn. Họ thà chết như những người « tử đạo » sau khi phá tất cả mọi dự án hòa bình giữa Israel và Palestine, và không hề quan tâm đến mạng sống của thường dân Gaza. Nhưng Hamas có thể chống chọi được bao lâu nữa dưới áp lực của những người ủng hộ họ trong thế giới Ả Rập-Hồi giáo ?

Trách nhiệm được mở rộng cho thế giới Ả Rập và Hồi giáo

Yếu tố sáng tạo nhất và mang lại nhiều hy vọng nhất trong kế hoạch Trump là tính chất mở rộng. Vai trò quan trọng được trao cho không chỉ các nhà lãnh đạo thế giới Ả Rập, mà cả thế giới Hồi giáo, đặt vào ngữ cảnh toàn cầu của một thế giới Ả Rập và Hồi giáo đang chuyển đổi. Nếu để cho người Israel và Palestine tự thương lượng với nhau sẽ không bao giờ tìm được giải pháp vì hai bên quá bất bình đẳng : Israel quá mạnh còn Palestine quá yếu. Tình thế này sẽ đổi khác nếu các nước Ả Rập và Hồi giáo rốt cuộc phải quan tâm, buộc người Palestine phải nhân nhượng. Và mang lại vài điều nghiêm túc cho người Israel, chẳng hạn mở rộng thỏa thuận Abraham.

Kể từ ngày 07/10/2023 và nhất là sau « cuộc chiến 12 ngày » tháng 6/2025, tương quan lực lượng đã thay đổi trong khu vực. Trên thực tế, ảnh hưởng của Ả Rập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ bao trùm, còn Iran yếu đi. Có một Liban mới, và có lẽ một Syria mới. Sự ủng hộ kế hoạch Trump của các quốc gia Hồi giáo lớn như Indonesia và Pakistan mang tính biểu tượng cao độ. Thế giới Ả Rập-Hồi giáo đã chán ngán trước cuộc chiến tranh có thể gây bất ổn cho khu vực nếu không phải là cho chế độ của họ, liệu có sẵn sàng công nhận Nhà nước Do Thái và nối lại quan hệ ngoại giao hay không ?

Vào lúc đang bị cô lập hơn bao giờ hết trên trường quốc tế, Nhà nước Do Thái sẽ tìm được một lối thoát danh dự, một lời đáp cho thế lưỡng nan về an ninh, chính trị và đạo lý. Tác giả cho rằng nên thực tế, kế hoạch Trump có thể là tốt nhất. Nhưng còn một loạt nhân tố cả hai bên vẫn thích nhập nhằng, tính chất bất định của chính Donald Trump. Và căn bản là cảm xúc có còn mạnh hơn địa chính trị, nhất là các sự kiện diễn ra kể từ ngày 07/10/2023 ?

Nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản chống Trung Quốc quyết liệt

Tại châu Á, các báo chú ý đến một nữ chính khách dân tộc chủ nghĩa, chống Trung Quốc quyết liệt sẽ lên cầm quyền ở Nhật Bản, bà Sanae Takaichi. Năm nay 64 tuổi, bà sẽ là nữ thủ tướng đầu tiên của nước Nhật, sau khi giành được chức chủ tịch đảng cánh hữu Dân chủ Tự do (LDP) vốn thống trị chính trường kể từ sau Đệ nhị Thế chiến.

Les Echos cho biết Takaichi được những người bảo thủ nhất của cánh hữu yêu thích, nhưng bị một số dân biểu nghị sĩ trong đảng rất ghét, đặt biệt danh là Taliban. Bà đánh bại trong vòng hai bộ trưởng nông nghiệp trẻ tuổi và ôn hòa hơn là Shinjiro Koizumi. Nhiều lần giữ chức bộ trưởng trong nội các, Takaichi tự coi là người thừa kế di sản chính trị của cố thủ tướng Shinzo Abe, bị ám sát năm 2022, thường xuyên đi viếng đền Yasukuni.

Bà đả kích kịch liệt chính sách bành trướng lãnh thổ và kinh tế của Trung Quốc, chủ trương phải rất cứng rắn trước Bắc Kinh, coi Đài Loan là đối tác quan trọng và là người bạn quý. Thậm chí bà còn đề nghị quan hệ hầu như là liên minh an ninh với Đài Loan, Ấn Độ, Úc và châu Âu ; ủng hộ hiện đại hóa quân đội Nhật và tăng ngân sách quốc phòng - một điều sẽ thu hút ông Trump. Sanae Takaichi hứa đưa ra thêm một kế hoạch tái thúc đẩy trước cuối năm để giúp đỡ các gia đình trước nạn lạm phát do đồng yen sụt giá, từ chối hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính, chống nhập cư. Tuy nhiên những ngày sắp tới nữ thủ tướng sẽ phải dịu giọng để lập liên minh vì LDP và đồng minh truyền thống Komeito không đủ đa số tuyệt đối.

Từ trụ sở Nghị Viện Châu Âu ở Strasbourg, thông tín viên Julien Chavanne tường trình:

“Bỏ phiếu bất tín nhiệm Ủy Ban này không phải là phá hủy châu Âu mà chính là cứu vãn châu lục này”. “Thưa bà von der Leyen, bà phải từ chức.”

Vẫn bất động, ánh mắt chăm chú, hai tay nắm chặt, bà Ursula von der Leyen, như thường lệ, vẫn không hề nao núng trước những lời công kích, kể cả từ Jordan Bardella, lãnh đạo đảng Tập Hợp Dân Tộc và là người đứng đầu nhóm Những người Yêu nước tại Nghị Viện Châu Âu.

Ông Bardella nói: “ Trong suốt nhiều năm qua, Liên Hiệp Châu Âu dưới sự lãnh đạo của bà vẫn luôn tránh né mọi vấn đề. Chính bà đã ký giấy đầu hàng của châu Âu về thương mại.”

Tiếp đến là phát biểu của nghị sĩ Manon Aubry, thành viên đảng Nước Pháp Bất Khuất và chủ tịch nhóm Cánh tả Châu Âu: “ Chính bà đã đồng hành với cuộc diệt chủng ở Gaza do thái độ hèn nhát và thụ động của bà. Vẫn vẫn dứt khoát không ngưng mọi giao thương với Israel và không cấm vận vũ khí đối với nước này. 

Ursula von der Leyen đáp trả và cảnh báo các đối thủ của bà: Hãy coi chừng, đừng rơi vào bẫy của Vladimir Putin. Bà nói: “Gieo rắc chia rẽ, lan truyền thông tin sai lệch, tìm người để đổ lỗi: Tất cả những điều này chỉ nhằm mục đích kích động người châu Âu chống lại nhau, nhằm khiến chúng ta mất cảnh giác trong khi đấu tranh, làm suy yếu quyết tâm và sức bền của chúng ta. Đó là một cái bẫy!" ». 

Như thể bà đã vượt qua được những rào cản, Ursula von der Leyen thậm chí không cần phát biểu hết 10 phút được quy định. Các kiến ​​nghị bất tín nhiệm bà theo dự kiến ​​sẽ bị bác vào thứ Năm tuần này. Trong khi chờ các kiến ​​nghị tiếp theo.”

Đăng ngày: 07/10/2025 - 11:40Sửa đổi ngày: 07/10/2025 - 12:26

4 phút Thời gian đọc

Theo hãng tin AFP, ông Lecornu sáng nay gặp các nhà lãnh đạo của liên minh giữa phe tổng thống và đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa (LR), liên minh đã có những dấu hiệu tan rã khiến ông đã buộc phải từ chức vào sáng hôm qua, sau khi vừa mới công bố thành phần nội các của ông vào tối Chủ nhật. 

Theo nguồn tin từ những người thân cận với tổng thống Macron, nếu đàm phán thành công, ông Lecornu không nhất thiết phải được tái bổ nhiệm làm thủ tướng, vai trò của ông ở giai đoạn này chỉ là thăm dò xem có thể đạt được thỏa hiệp giữa các chính đảng hay không. Bản thân ông Lecornu cũng tuyên bố không muốn tiếp tục làm thủ tướng. Nếu đàm phán thất bại, tổng thống Pháp sẽ “lấy trách nhiệm của ông”, tức là rất có thể ông sẽ phải giải tán Quốc Hội sau lần giải tán vào năm ngoái. 

Trong khi đó, phe đối lập tiếp tục gây áp lực đối với ông Macron. Lãnh đạo đảng Xã Hội Olivier Faure, lãnh đạo đảng Sinh Thái, bà Marine Tondelier, yêu cầu tổng thống Pháp bổ nhiệm một thủ tướng cánh tả. Trong khi đó, ông Jean-Luc Melenchon, nhân vật được coi như lãnh đạo đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất (LFI), tiếp tục đòi tổng thống Macron phải từ chức. Còn đảng cực hữu Tập Hợp Dân Tộc cho rằng ông Macron nay chỉ có hai con đường, một là giải tán Quốc Hội, hai là từ chức.

Không chỉ bị đối lập gây áp lực tối đa , tổng thống Macron nay còn bị các đồng minh thân thiết bỏ rơi. Đáng chú ý nhất là ông Edouard Philippe, chủ tịch đảng Chân Trời ( Horizons ), đồng minh truyền thống của chủ nhân điện Elysée, từng là thủ tướng của ông Macron, sáng nay đã kêu gọi ông nên tổ chức bầu cử tổng thống trước thời hạn. Theo ông Philippe, bế tắc về định chế và chính trị là do trách nhiệm của tổng thống Macron. Hôm qua, một cựu thủ tướng khác của Macron là Gabriel Attal cũng giữ khoảng cách với ông, tuyên bố “ không thể hiểu nổi những quyết định” của tổng thống Pháp. 

Liên Âu lo ngại về tình hình bất ổn chính trị tại Pháp

Cuộc khủng hoảng chính trị tại Pháp khiến các nước láng giềng, đặc biệt là Liên Hiệp Châu Âu lo ngại. Tuy nhiên, các nước sẽ không bày tỏ chính thức mối lo này vì Liên Âu có truyền thống là « không bình luận về tình hình nội bộ của một nước khác », và cũng không muốn bị tố cáo là « nước ngoài can thiệp », và như vậy chỉ gây thêm vấn đề. Tuy nhiên, mối lo này là thực sự, về chính trị chỉ là một phần, còn chủ yếu là về kinh tế.

Từ Bruxelles, thông tín viên Benazet giải thích thêm :

Phát ngôn viên chính phủ Đức hôm qua nhấn mạnh rằng « một nước Pháp ổn định đóng vai trò quan trọng đối với sự ổn định của châu Âu ». Tuyên bố này là một dạng uyển ngữ về tình hình chính trị trong bối cảnh ông Andrej Babis trở lại nằm quyền, giữ cương vị thủ tướng CH Séc, củng cố nhóm các nước tại Trung Âu, có quan điểm hoài nghi về Liên Âu. Tuy nhiên, đúng ra đây là một cách nói tránh đi về tình hình kinh tế. 

Trước tiên, là kỳ hạn khởi động cơ chế « Sáu tháng châu Âu », theo đó 27 nước thành viên phải nộp dự thảo ngân sách vào tháng 10, để Ủy Ban Châu Âu xem xét, đưa ra ý kiến vào tháng 11. Nếu không có chính phủ, Pháp sẽ không thể tuân thủ kỳ hạn này. Trong khi đó, nợ công Pháp đang ở mức 114 % GDP và gần gấp đôi mức trần cho phép (60%). Pháp đã cam kết với châu Âu về một lộ trình khắc phục tài chính công, có nghĩa là cắt giảm ngân sách, đặt mục tiêu kéo thâm hụt ngân sách từ 5 % xuống còn 3% từ nay đến năm 2029. 

Pháp là nền kinh tế lớn thứ hai trong Liên Âu, chỉ sau Đức. Việc Pháp không thể thông qua ngân sách dấy lên các lo ngại chi tiêu quá mức, từ một cuộc khủng hoảng ngân sách có thể trở thành một cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế.

Ông Trump muốn Ukraine trình bày kế hoạch sử dụng Tomahawk

Ngày 6-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói trước khi đồng ý cung cấp, ông muốn biết Ukraine dự định làm gì với tên lửa Tomahawk có tầm bắn 2.500km, do ông không muốn làm leo thang xung đột Nga - Ukraine.

Khi được hỏi liệu ông đã quyết định cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine hay chưa, ông Trump không loại trừ khả năng này và nói rằng ông "gần như đã đưa ra quyết định" về vấn đề này.

"Tôi muốn tìm hiểu xem họ sẽ làm gì với số tên lửa này. Họ sẽ đưa chúng tới đâu? Tôi đoán tôi phải hỏi câu hỏi đó. Tôi không muốn làm leo thang cuộc chiến đó", ông phát biểu từ Nhà Trắng.

Điện Kremlin và Ukraine chưa có phản hồi ngay lập tức yêu cầu bình luận. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 5-10 cảnh báo nếu Mỹ cung cấp Tomahawk cho Ukraine để tấn công tầm xa vào Nga, quan hệ giữa Matxcơva và Washington sẽ bị hủy hoại.

Ông Kim Jong Un gửi thư chúc mừng sinh nhật ông Putin

Ngày 7-10, Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) cho biết nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un tuyên bố quan hệ đồng minh giữa Bình Nhưỡng và Matxcơva sẽ tiếp tục phát triển, trong một bức thư gửi Tổng thống Nga Vladimir Putin nhân dịp sinh nhật ông.

"Tôi tin tưởng chắc chắn rằng quan hệ đồng minh giữa hai nước sẽ không ngừng được củng cố trong tương lai, nhờ tình hữu nghị nồng ấm và tình đồng chí gắn bó giữa chúng ta", ông Kim viết.

Chính phủ Mỹ chưa thoát khỏi tình trạng đóng cửa

Ngày 6-10 (giờ Mỹ), Chính phủ Mỹ đã bước sang ngày thứ sáu của đợt đóng cửa. 

Một dự luật do Đảng Dân chủ đề xuất nhằm cấp ngân sách cho chính phủ và chấm dứt tình trạng đóng cửa đang thiếu số phiếu cần thiết để được thông qua tại Thượng viện, trong khi quá trình bỏ phiếu vẫn đang diễn ra.

Cùng ngày, Nhà Trắng đã rút lại tuyên bố của Tổng thống Donald Trump rằng các nhân viên liên bang "đang bị sa thải ngay lúc này" do chính phủ đóng cửa, nhưng cảnh báo tình trạng mất việc có thể xảy ra nếu Quốc hội không nhanh chóng khôi phục ngân sách.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump chỉ muốn nói đến những nhân viên đang nghỉ việc không lương kể từ khi ngân sách hết hiệu lực ngày 1-10.

ECB: EU phải tuân thủ luật pháp khi sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ Ukraine

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde ngày 6-10 nhấn mạnh mọi quyết định của Liên minh châu Âu (EU) về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine phải tuân thủ luật pháp quốc tế, và ECB đang "rất chú ý" đến tiến trình này.

Do việc tịch thu tài sản là bất hợp pháp, giới lãnh đạo chính trị của EU đang xem xét một kế hoạch đầu tư số tiền này vào trái phiếu không lãi suất do Ủy ban châu Âu phát hành với sự bảo đảm từ các chính phủ EU. Số tiền này sau đó sẽ được dùng để cấp "khoản vay bồi thường" cho Ukraine.

Bà Lagarde cảnh báo một quyết định gây tranh cãi về pháp lý có thể làm tổn hại uy tín của đồng euro, khiến nhà đầu tư e ngại nắm giữ tài sản bằng euro và đe dọa sự ổn định tài chính. Bà cho rằng mọi quyết định liên quan cần có sự đồng thuận của tất cả các bên đang nắm giữ tài sản Nga.

Thử nghiệm dùng đèn đường làm trạm sạc xe điện

Theo TTXVN, nhóm nghiên cứu của Đại học Bang Pennsylvania (Penn State) cho biết hệ thống đèn đường có thể được tận dụng làm trạm sạc xe điện (EV) giá rẻ và thân thiện với môi trường.

Sau khi lắp đặt thử nghiệm 23 thiết bị sạc loại này tại thành phố Kansas (bang Missouri), nhóm nhận thấy các trạm sạc từ đèn đường hoạt động nhanh hơn, chi phí thấp hơn và gây ít tác động môi trường hơn so với trạm sạc truyền thống.

Phó giáo sư Xianbiao Hu (khoa kỹ thuật dân dụng và môi trường của Đại học Bang Pennsylvania) giải thích: "Nhiều cư dân đô thị sống trong căn hộ không có gara riêng nên không thể lắp đặt trạm sạc cá nhân. Trong khi đó, các cột đèn đường đã có nguồn điện sẵn và thuộc quyền sở hữu của chính quyền địa phương, rất thuận tiện để cải tạo".

Nhóm sử dụng dữ liệu về quy hoạch đất, mật độ trạm sạc, điểm đến gần khu vực và lưu lượng giao thông để huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo dự đoán nhu cầu sạc. Ngoài ra, yếu tố công bằng xã hội cũng được tính đến, nhằm bảo đảm các khu dân cư có mức thu nhập và điều kiện khác nhau đều được hưởng lợi từ hạ tầng sạc công cộng.

Theo nhà nghiên cứu Yuyan "Annie" Pan, việc tận dụng vị trí đỗ xe sẵn có giúp giảm tiêu hao xăng dầu và khí thải nhà kính. Bà nhận định: "Sử dụng đèn đường làm trạm sạc là giải pháp sáng tạo, hiệu quả và công bằng để mở rộng mạng lưới sạc, thúc đẩy quá trình điện khí hóa giao thông bền vững".

Cảnh sát cho biết nghi phạm 60 tuổi không có tiền sử bệnh tâm thần hay liên hệ với tội phạm, và động cơ vụ việc hiện vẫn đang được điều tra.

Điện Kremlin khẳng định Nga hoàn toàn có đủ năng lực, kể cả trong lĩnh vực không gian, để thực hiện các nhiệm vụ quân sự mà không cần dựa vào bên ngoài.

Gần 1.000 mắc kẹt trên núi Everest vì bão tuyết. Video: Telegraph

Theo hãng tin BBC và truyền thông Trung Quốc, tính tới 5/10, có 350 người đã tới được thị trấn nhỏ Qudang, Trung Quốc, trong khi hơn 200 người leo núi khác đã có thể kết nối liên lạc. 

Hàng trăm người leo núi đã bất ngờ chứng kiến tuyết rơi dày và mưa lớn đổ xuống khi họ đang di chuyển ở vùng Tingri của Tây Tạng, một trong những tuyến đường chính để leo lên đỉnh núi cao nhất thế giới. 

Các báo cáo cho biết, tuyết rơi dày từ tối 3/10 và kéo dài tới cả ngày hôm sau. Trần Cách Sương, một thành viên trong đoàn leo núi gồm 18 người đã tới được Qudang, cho hay: "Thời tiết trên núi rất ẩm ướt và lạnh, tình trạng giảm thân nhiệt là mối nguy thực sự... Thời tiết năm nay không bình thường. Hướng dẫn viên nói chưa bao giờ gặp phải thời tiết như vậy vào tháng 10 và nó xảy ra quá đột ngột". 

Trang Jimu News của Trung Quốc ước tính gần 1.000 người đã bị mắc kẹt trên núi. Hiện chưa rõ con số trên đã tính đến các hướng dẫn viên địa phương, nhân viên hỗ trợ leo núi hay không. Ngoài ra, cũng chưa biết những người leo núi gần sườn phía bắc của Everest, cũng thuộc Tây Tạng có bị ảnh hưởng hay không. 

Sườn phía bắc của Everest, do dễ dàng tiếp cận bằng đường trải nhựa, thường xuyên thu hút một lượng lớn khách du lịch. Tháng 10 là mùa cao điểm, khi bầu trời quang đãng lúc gió mùa Ấn Độ kết thúc.

Đỉnh Everest được coi là giải thưởng lớn nhất dành cho những người leo núi, nhưng việc chinh phục đỉnh núi cao nhất thế giới cũng đi kèm với những rủi ro. Hồ sơ ghi chép cho thấy có hơn 280 người tử vong trên đỉnh núi này. Hầu hết các trường hợp thiệt mạng là do lở tuyết hoặc ngã. Say núi cấp tính, với các triệu chứng chóng mặt, nôn mửa và đau đầu, cũng gây ra tử vong.

Tập đoàn dầu khí Trung Quốc PetroChina đã đào xong một giếng dầu sâu 8.882m dưới lòng đất. Chiều sâu của giếng này ngang ngửa chiều cao của ngọn núi cao nhất thế giới Everest.

Tính từ đầu năm 2019 đến nay, số người thiệt mạng trên đường leo tới đỉnh Everest cao tới kỷ lục.

Trận động đất ở Nepal gây ra thảm họa tồi tệ chưa từng có trên Everest, tuy ngọn núi này nằm cách tâm chấn 200km.

Các báo Kyiv Independent và Pravda trích dẫn kênh Telegram Crimean Wind cho hay, kho dầu Feodosia là cơ sở lưu trữ dầu lớn nhất ở bán đảo Crưm. Cơ sở này có thể chứa tới 250.000 tấn nhiên liệu, cung cấp cho các lực lượng Nga.

Crimean Wind cho biết thêm, vụ nổ đã gây ra đám cháy lớn, có thể nhìn thấy từ khoảng cách hàng chục km, trong khi các vụ nổ khác cũng được báo cáo xuất hiện gần các sân bay Saki và Kacha.

Video: Pravda

Hiện Nga chưa lên tiếng bình luận về thông tin trên. 

Lần gần nhất Ukraine tấn công kho dầu Feodosia là vào tháng 10/2024, khiến chính quyền địa phương do Nga bổ nhiệm phải ban bố tình trạng khẩn cấp. Trước đó, nhiều thông tin cho rằng, kho dầu Feodosia đã được trang bị hệ thống phòng không Pantsir-S1 kể từ mùa thu năm 2022.

Cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang tăng cường chiến dịch chống lại cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga.

Hôm 24/9, tờ Kommersant của Nga đưa tin, tình trạng thiếu hụt nhiên liệu đã trở nên tồi tệ hơn ở Crưm và Sevastopol với khoảng 50% trạm xăng ngừng bán hàng.

Tình trạng thiếu hụt nhiên liệu xảy ra sau hàng loạt vụ tấn công bằng UAV của Ukraine vào nhiều nhà máy lọc dầu của Nga vào tháng 8. Theo tờ Financial Times, 16/38 nhà máy lọc dầu của Nga đã bị tấn công kể từ tháng 8, khiến hoạt động xuất khẩu dầu diesel của Nga giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020.

40.000 người sống trong bóng tối ở vùng Belgorod

Theo hãng tin RT, Vyacheslav Gladkov, Thống đốc vùng biên giới Belgorod của Nga xác nhận, các cuộc không kích của Ukraine đã gây ra tình trạng mất điện trên diện rộng ở địa phương. Tính đến tối 5/10, gần 40.000 cư dân đã phải sống trong cảnh bị mất điện, còn các bệnh viện phải sử dụng máy phát điện dự phòng. 

Trước đó, ông Gladkov cho biết, ít nhất 3 người đã bị thương trong các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine trong 24 giờ qua.

Cùng ngày, giới chức Ukraine cũng thông báo về tình trạng mất điện tại thành phố Lviv nằm gần biên giới với Ba Lan trong quá trình Nga triển khai không kích. Bộ Quốc phòng Nga sau đó tuyên bố đã nhắm mục tiêu vào các nhà máy sản xuất vũ khí của Ukraine, và "cơ sở hạ tầng năng lượng hỗ trợ cho các nhà máy này". 

Người phát ngôn của Không quân Ukraine đã lên tiếng giải thích lý do hệ thống phòng không đắt giá Patriot lại hoạt động kém hiệu quả trước tên lửa và máy bay không người lái (UAV) của Nga.

Cựu giám đốc CIA David Petraeus khẳng định, Ukraine có thể “ngăn chặn Nga ngay lập tức” bằng các thiết bị lặn không người lái mang theo thuốc nổ.

Theo Sky News, trong một bài đăng trên mạng xã hội X vào sáng nay (6/10), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết: "Trong năm thứ 4 của cuộc xung đột toàn diện, Nga vẫn tiếp tục mua các linh kiện để sản xuất vũ khí. Trong cuộc tấn công tổng hợp quy mô lớn vào Ukraine đêm 4/10, rạng sáng 5/10, Nga đã sử dụng 549 hệ thống vũ khí, chứa 102.785 linh kiện do nước ngoài sản xuất. Đó là linh kiện do các công ty ở Mỹ, Anh, Đức, Thụy Sĩ, Hà Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc sản xuất". 

Ông Zelensky cho hay: "Ukraine đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới đối với những bên giúp Nga và hỗ trợ các hành động quân sự của nước này. Chúng tôi đã thông báo những đề xuất nhằm hạn chế các chương trình cung cấp linh kiện". Người đứng đầu Kiev cũng kêu gọi quốc tế áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn với công ty Anh cung cấp linh kiện vũ khí cho máy bay không người lái (UAV) của Nga. 

"Tuần này, các điều phối viên trừng phạt của G7 sẽ nhóm họp và chúng tôi kỳ vọng một quyết định mang tính hệ thống để đảm bảo các lệnh trừng phạt thực sự có hiệu lực, sẽ được đưa ra", Tổng thống Ukraine nói thêm.

Theo các quan chức Ukraine, 4 người, trong đó có một thiếu niên 15 tuổi, đã thiệt mạng và 6 người khác bị thương trong cuộc tấn công kết hợp giữa tên lửa và UAV của Nga nhằm vào thành phố Lviv. Maksym Kozytskyi, người đứng đầu cơ quan quân sự địa phương cho biết, đó là cuộc tấn công trên không lớn nhất vào thành phố này và khu vực xung quanh kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát.

Sau một loạt cáo buộc máy bay không người lái (UAV) của Nga xâm nhập không phận châu Âu, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã họp tại Copenhagen để thảo luận chiến lược bảo vệ lục địa này khỏi các hành động quân sự trong tương lai của Nga.

Hồi đầu tuần này, lần đầu tiên kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine bùng phát, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Ukraine có thể giành lại 1/5 lãnh thổ đã mất từ tay Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chuyển hướng từ gây sức ép buộc Ukraine phải nhượng bộ về lãnh thổ sang để ngỏ khả năng Kiev giành lại toàn bộ các vùng đất đã rơi vào tay quân Nga.

Giải Nobel Y sinh được công bố hôm nay 6-10, mở màn mùa giải Nobel 2025, do Hội đồng Nobel của Viện Karolinska tại Stockholm (Thụy Điển) trao tặng.

Ba nhà khoa học giải mã cơ chế miễn dịch

Lúc 16h30 (giờ Việt Nam), Giải Nobel Y sinh đã chính thức được trao cho ba nhà khoa học Mary E. Brunkow (Mỹ), Fred Ramsdell (Mỹ) và Shimon Sakaguchi (Nhật Bản), nhờ "những khám phá về cơ chế dung nạp miễn dịch ngoại vi".

Theo Hãng tin Reuters, giáo sư Marie Wahren-Herlenius thuộc Viện Karolinska cho biết giải Nobel Y sinh năm nay vinh danh các khám phá về cách kiểm soát hệ miễn dịch, giúp con người chống lại vi sinh vật mà vẫn tránh được bệnh tự miễn.

Hội đồng Nobel cho biết ba nhà khoa học Mary Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi đã làm sáng tỏ cơ chế điều hòa hệ miễn dịch. Họ phát hiện tế bào T điều hòa (regulatory T cells) đóng vai trò "người bảo vệ", ngăn các tế bào miễn dịch tấn công cơ thể.

Theo thông cáo, công trình này mở ra hướng nghiên cứu mới, tạo nền tảng cho các liệu pháp điều trị ung thư, bệnh tự miễn và tăng khả năng thành công trong cấy ghép tạng. Một số liệu pháp đã bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.

Theo Hãng tin AFP, ông Shimon Sakaguchi, 74 tuổi, có phát hiện quan trọng đầu tiên vào năm 1995. Khi đó, giới khoa học tin rằng khả năng dung nạp miễn dịch chỉ hình thành nhờ loại bỏ các tế bào miễn dịch gây hại trong tuyến ức, qua quá trình gọi là "dung nạp trung ương".

Tuy nhiên, ông Sakaguchi chứng minh hệ miễn dịch phức tạp hơn và phát hiện một loại tế bào miễn dịch mới, có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tự miễn.

Đến năm 2001, bà Mary E. Brunkow (64 tuổi) và ông Fred Ramsdell (65 tuổi) có phát hiện khác, giải thích nguyên nhân khiến một số loài chuột đặc biệt dễ mắc bệnh tự miễn.

"Họ nhận thấy những con chuột này mang đột biến ở gen mà họ đặt tên là Foxp3. Đồng thời, đột biến tương tự ở người gây ra hội chứng tự miễn nghiêm trọng IPEX", hội đồng giám khảo cho biết.

Hai năm sau, ông Sakaguchi đã liên kết các phát hiện này, hoàn thiện bức tranh về cơ chế dung nạp miễn dịch.

Vị thế khoa học của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump

Năm nay, các nhà khoa học Mỹ tiếp tục được vinh danh với giải Nobel Y sinh, nối dài "chuỗi thống trị" của Mỹ trong các hạng mục Nobel về khoa học.

Năm ngoái, hai nhà khoa học Mỹ Victor Ambros và Gary Ruvkun đã nhận giải nhờ phát hiện vai trò của microRNA trong việc điều chỉnh hoạt động gen trong tế bào.

Mỹ vẫn duy trì đầu tư mạnh mẽ cho nghiên cứu cơ bản và tự do học thuật. Tuy nhiên, các đợt cắt giảm ngân sách lớn cho khoa học dưới thời Tổng thống Donald Trump có thể làm thay đổi cục diện.

Theo cơ sở dữ liệu độc lập Grant Watch, từ tháng 1 đến nay, Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) đã chấm dứt 2.100 khoản tài trợ nghiên cứu, với tổng giá trị khoảng 9,5 tỉ USD cùng 2,6 tỉ USD tiền hợp đồng.

Ông Thomas Perlmann - tổng thư ký Ủy ban Nobel Y sinh - nhận định "không phải ngẫu nhiên Mỹ có nhiều người đoạt Nobel nhất", nhưng hiện "xuất hiện lo ngại về việc nước này có giữ được vị thế dẫn đầu trong nghiên cứu hay không".

Ông ví Mỹ như "động cơ chính của khoa học toàn cầu" và cảnh báo: nếu động cơ này chững lại, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Chỉ cần vài năm cắt giảm cũng có thể gây tổn thất không thể đảo ngược.