Riêng về trí tuệ nhân tạo, hợp tác song phương cho phép New Delhi và Paris không lệ thuộc vào công nghệ cũng như thiết bị của Mỹ và Trung Quốc và làm chủ công nghệ mới này. Tuy nhiên, AI chỉ là một phần trong quan hệ đối tác chiến lược giữa Ấn Độ và Pháp.

Thông tín viên RFI Come Bastin từ New Delhi giải thích :

« Pháp và Ấn Độ cùng muốn phô trương mức độ đồng thuận trên phần lớn các chủ đề mang tính chiến lược. Đôi bên tái khẳng định mối quan hệ đối tác chiến lược đã có hiệu lực từ 2023 liên quan đến tất cả mọi lĩnh vực, nhằm làm đối trọng với hai siêu cường trên thế giới là Mỹ và Trung Quốc. Tất nhiên việc Donald Trump trở lại cầm quyền cũng như Trung Quốc trình làng ứng dụng thông minh DeepSeek cho thấy việc đẩy mạnh hợp tác giữa New Delhi và Paris càng trở nên cấp bách hơn trong lĩnh vực AI.

Yếu tố quan trọng đầu tiên hết là sự tự chủ của mỗi bên trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật số, không phụ thuộc vào thiết bị hay công nghệ của Mỹ và Trung Quốc để phát triển AI tại châu Âu, Ân Độ. Ví dụ như là New Delhi đã nỗ lực sản xuất chip điện tử và phát triển công nghệ bán dẫn tại Ấn Độ và coi đây như một nghĩa vụ quốc gia.

Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Ấn Độ và Pháp muốn không bị Mỹ và Trung Quốc gạt ra ngoài cuộc chơi, đồng thời đưa ra một tầm nhìn, một khuôn khổ pháp lý điều chỉnh khác về AI và các mối nguy hiểm của công nghệ này ví dụ, cách thức mà AI có thể cải thiện các dịch vụ công và đời sống của các thành phần dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. Đó là những chủ đề mà cả hai nước quan tâm.

New Delhi và Paris dự trù công bố một lộ trình phát triển trí tuệ nhân tạo, theo hướng chừng mực hơn giữa một bên là xu hướng xóa bỏ toàn bộ những ràng buộc luật lệ, chuẩn mực, như các tập đoàn lớn ở Mỹ đã thông báo và bên kia lập trường Nhà nước quản lý, mang tính toàn trị của Trung Quốc ».

Pháp – Ấn Độ và những hợp đồng kinh tế

Ngoài lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, trong chuyến công du Pháp nhiều ngày lần này, thủ tướng Ấn Độ còn thảo luận với tổng thống Pháp về những hồ sơ quan trọng khác. New Delhi trên nguyên tắc sẽ chính thức đúc kết hợp đồng mua 26 chiến đấu cơ Rafale và 3 tàu ngầm của Pháp. Đến Thứ Tư 12/02, thủ tướng Modi sẽ cùng tổng thống Macron khánh thành trụ sở tòa lãnh sự Ấn Độ tại thành phố cảng Marseille, miền nam nước Pháp. Cuối cùng, Marseille được coi là một chặng dừng quan trọng để thủ tướng Modi thúc đẩy trở lại dự án xây dựng « hành lang kinh tế nối liền Ấn Độ với Trung Đông và châu Âu » từng được New Delhi công bố hồi 2023. Marseille sẽ là cổng vào châu Âu của dự án này.

Trong số gần 1500 khách dự khai mạc Thượng đỉnh lần thứ ba về Trí tuệ Nhân tạo (AI) tại Grand Palais, Paris hôm nay do Pháp và Ấn Độ đồng chủ trì, có tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thủ tướng Ấn Độ  Narendra Modi, thủ tướng Đức, phó tổng thống Mỹ, phó thủ tướng Trung Quốc.

Tham dự hội nghị còn có các ông chủ của các công ty công nghệ hàng đầu thế giới như Sam Altman, nhà sáng lập công ty OpenAI  và là người tạo ra công cụ ChatGPT;  Sundar Pichai, tổng giám đốc Google, Dario Amodei, lãnh đạo công ty khởi nghiệp Mỹ Anthropic, cùng đông đảo các chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Các lãnh đạo chính trị và giới chuyên môn về AI của thế giới sẽ thảo luận các vấn đề liên quan đến cơ hội cũng như những rủi ro của ngành công nghệ mới này. Nhiều chủ đề sẽ được đề cập như « Tấn công mạng và tính toàn vẹn thông tin », « AI và khoa học », « Tương lại của việc làm »”...

Các tác nhân lớn trong lĩnh vực cũng sẽ trao đổi về cách thức điều hành hoạt động của AI trên phạm vi toàn cầu nhằm quản lý những tác động tiêu cực tiềm ẩn của AI mà không cản trở sự phát triển của công nghệ này.

Chín nước trong đó có Pháp, cùng các hiệp hội và công ty, ngay từ hôm qua đã đưa ra sáng kiến AI vì « lợi ích chung » mang tên « Phổ cập AI –Current AI »” . Dự án đã tập hợp được 400 triệu đô la đầu tư ban đầu và được 11 lãnh đạo công nghệ bảo trợ.

« Current AI » có mục đích phát triển khả năng tiếp cận cơ sở dữ liệu công cộng và tư nhân trong các lĩnh vực như y tế và giáo dục, thúc đẩy AI minh bạch và an toàn hơn, đồng thời phát triển các hệ thống để đánh giá tác động xã hội và môi trường của công nghệ này.

Trước sự xuất hiện của công cụ trí tuệ nhân tạo Trung Quốc  DeepSeek, và nguồn đầu tư lớn của Hoa Kỳ (500 tỷ đô cho dự án AI Stargate), giới quan sát nhận thấy thách thức của thượng đỉnh Paris còn là để chứng minh Pháp và châu Âu đủ khả năng để cạnh tranh để không bị tụt hậu trong lĩnh vực này.  Một đề án xây dựng trung tâm dữ liệu phục vụ AI quy mô lớn tại Pháp với tổng số vốn lên tới nhiều chục tỷ euros sẽ được thông báo tại hội nghị.

Sau thượng đỉnh lần này, nước chủ nhà Pháp mong muốn nhiều tác nhân trong lĩnh vự AI cam kết phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo bền vững, tôn trọng bảo về môi trường nhưng không có khuôn khổ ràng buộc.

Thông tín viên RFI từ New York Loubna Anaki tường thuật :

« Trước mắt tổng thống Mỹ không đi sâu vào chi tiết. Ông đưa ra tuyên bố này trên máy bay trong lúc đến New Orleans để dự trận chung kết bóng bầu dục Super Bowl. Ông chỉ cho biết là sẽ chính thức loan báo tin này vào Thứ Hai (tức là hôm nay 10/02), và nhôm thép bán sang Hoa Kỳ sẽ bị đánh thuế 25 %.

Đây không phải là lần đầu tiên Donald Trump sử dụng biện pháp này. Ở nhiệm kỳ đầu ông đã viện lý do cần bảo vệ nền công nghiệp luyện kim của Mỹ trước sự cạnh tranh của các tập đoàn châu Á và châu Âu. Những hàng rào thuế quan này có nguy cơ ảnh hưởng đến các đối tác thương mại của Washington mà đứng đầu là Canada. Đây là nguồn cung cấp nhôm và thép lớn nhất cho Mỹ.

Ngoài ra, Donald Trump còn cho biết thêm trong tuần, có thể là Thứ Ba hay Thứ Tư này, ông sẽ ban hành các biện pháp thuế xuất nhập khẩu tương ứng. Tổng thống Mỹ giải thích : "‘Rất đơn giản, nếu hàng hóa của chúng ta bị đánh thuế, thì chúng ta cũng đánh thuế lại".

Tổng thống Hoa Kỳ từng nêu lên khả năng áp thuế nhắm vào hàng của Liên Hiệp Châu Âu, của Đài Loan và nhiều quốc gia khác nữa. Đây là những bước tiếp nối trong chiến lược sử dụng thuế hải quan như một vũ khí để đàm phán ».

Phản ứng quốc tế

Theo Reuters, Canada, Brazil, Mêhicô, Hàn Quốc và Việt Nam là những nước xuất khẩu thép nhiều nhất vào thị trường Mỹ. Riêng Canada còn là nhà xuất khẩu nhôm số 1 sang Hoa Kỳ. Nhôm, thép của Trung Quốc và Liên Hiệp Châu Âu bị Donald Trum cáo buộc đe dọa đến công ăn việc làm của người dân Mỹ.

Bộ Công Nghiệp Hàn Quốc triệu tập một cuộc họp khẩn, tại Seoul, với các nhà sản xuất để thảo luận về chủ đề này. Về phía Liên Hiệp Châu Âu, trước mắt, khối này chưa được thông báo chính thức về quyết định của Mỹ nhưng « vì quyền lợi của các tập đoàn châu Âu, Bruxelles sẽ có phản ứng trước những biện pháp không có cơ sở ».

Hãng tin Anh còn trích dẫn một chuyên gia thuộc cơ quan tư vấn ANZ tại Sydney nhận định, « nếu Mỹ tăng 25% thuế hải quan đánh vào nhôm và thép của toàn thế giới thì giá hai mặt hàng này trên thị trường Hoa Kỳ, theo thứ tự sẽ tăng thêm khoảng từ 40-45% và 12-15 % ». Các tập đoàn sản xuất của Mỹ và người tiêu dùng trên thị trường Hoa Kỳ sẽ gánh chịu chi phí phụ trội này.

Thông tín viên Sarah Cozzolino tại Brazil cho biết thêm thông tin :

« Có sự mâu thuẫn nào hay không giữa quyết tâm của chính quyền Lula bảo vệ rừng nguyên thủy Amazon và cùng lúc khai thác dầu hỏa trong khu vực này ? Theo quan điểm của tổng thống Brazil thì câu trả lời là không. Ông giải thích : ‘Chúng ta muốn có dầu hỏa vì loại năng lượng này sẽ còn tồn tại rất lâu trong tương lai. Dầu hỏa sẽ là nguồn tài nguyên cho phép chúng ta tài trợ các chương trình chuyển đội năng lượng rất tốn kém’.

Khu vực liên quan được biết đến dưới tên gọi là 'thềm xích đạo' trải rộng trên sáu bang từ Rio Grande de Norte đến Amapa, tổng cộng là 350.000 km vuông. Khu vực này có trữ lượng dầu hỏa được thẩm định lên tới 10 tỷ thùng dầu. Đại tập đoàn dầu hỏa quốc gia Petrobras từ năm 2020 đã tìm cách thuyết phục cơ quan đặc trách về môi trường của Brazil, Ibama, để được phép khai thác. Sau bầu cử, bang Amapa có một lãnh đạo mới được bầu làm chủ tịch Thượng Viện Brazil và nhờ thế mà hồ sơ này đã được nhanh chóng xúc tiến.

Theo lời chuyên gia về khí hậu Carlos Nobrz, thì đây là một quyết định trái ngược với mục tiêu giảm thải khí gây hiệu ứng lồng kính làm hâm nóng trái đất. Ông phân tích : ‘Cho khai thác thêm những công trường mới không có nghĩa lý gì cả ở tất cả mọi nơi trên thế giới. Trái lại chúng ta cần ngừng khai thác các mỏ than đá, dầu hỏa và khí đốt đang hoạt động’. Brazil là nguồn sản xuất dầu hỏa lớn thứ 8 trên toàn cầu và các nhà bảo vệ môi trường đang theo dõi kỹ các quyết định của quốc gia này, ngót một năm trước hội nghị quốc tế về khí hậu »

Những nghi vấn về khả năng hoàng tử Harry bị trục xuất đã chấm dứt sau câu trả lời của chủ nhân Nhà Trắng với New York Post : “Tôi không thể làm việc đấy. Tôi sẽ để cậu ấy yên, cậu ấy đã có khá nhiều rắc rối với vợ rồi. Cô ấy thật kinh khủng”.

Harry sống với Meghan và hai con Lilibet và Archie từ năm 2020 ở khu phố Montecito giầu có, bang California. Họ đến đó định cư trùng với thời điểm bầu cử tổng thống Mỹ giữa hai đối thủ Donald Trump và Joe Biden. Ứng viên đảng Cộng Hòa không ít lần bực dọc vì cặp vợ chồng Harry -Meghan nhiều lần thể hiện không ủng hộ ông, nhất là trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Time, họ đã kêu gọi người dân Mỹ “bỏ phiếu chống lại những phát biểu gây thù hận và thông tin thất thiệt”, ám chỉ đến ông Donald Trump. Những chỉ trích đã làm bùng nổ một cuộc chiến thực sự giữa hai bên, theo bài viết trên Le Figaro ngày 08/02.

Từ 2023-2024, nhóm bảo thủ The Heritage Foundation bắt đầu tìm cách trục xuất cặp vợ chồng hoàng tử Anh nhờ dựa vào những lời tâm sự của hoàng tử Harry trong cuốn hồi ký Spare (Kẻ dự bị). Con trai út của công nương Diana thú nhận từng hút cần sa khi còn trẻ và hít liều cocain đầu tiên vào năm 17 tuổi. Theo nhóm này, Harry có lẽ đã giấu những thông tin đó khi xin nhập cảnh vào lãnh thổ Mỹ. Họ cũng đòi công bố hồ sơ nhập cư của hoàng tử Anh để nếu cần, có thể hủy thị thực của Harry. Tuy nhiên, bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ đã bác yêu cầu này.

Trường hợp của Harry lại bị Donald Trump lật lại vào tháng 02/2024 khi tranh cử tổng thống trước các đối thủ Joe Biden rồi tiếp theo là với Kamala Harris. Ông khẳng định với Daily Express rằng thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống sẽ giúp ông xem lại tỉ mỉ hồ sơ di trú của Harry. Nhưng hiện giờ, hoàng tử Anh có thể tạm thở phào vì nhờ “có khá nhiều rắc rối với vợ” mà được tổng thống Trump thông cảm và “để yên”.

Thông tín viên RFI Michel Paul tại Jerusalem cho biết thêm chi tiết :

« Theo thỏa thuận với Hamas, hôm nay (09/02) Israel phải rút khỏi hành lang Netzarim chia đôi dải Gaza. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã cho phép một phái đoàn đến Qatar sau đợt trao trả con tin gần đây nhất. Nhưng phái đoàn này có nhiệm vụ khá hạn chế, chủ yếu thảo luận về các vấn đề kỹ thuật.

Trước khi rời khỏi Washington, thủ tướng Israel nhấn mạnh : « Chúng ta lại thấy những con quỷ Hamas. Họ sẽ phải trả giá. Chúng tôi sẽ loại bỏ Hamas và mang con tin trở về. Đó là chỉ thị mà tôi đã ban hành. Mọi việc sẽ diễn ra theo cách đó ».

Nội các an ninh Israel chỉ họp vào ngày mai hoặc thứ Ba (11/02) để quyết định bước tiếp theo của cuộc đàm phán. Theo nhật báo đối lập Haaretz, các cuộc đàm phán ở thủ đô của Qatar chỉ là hình thức. Vì lý do chính trị trong nước, ông Netanyahu không muốn bước sang giai đoạn tiếp theo ».

Trả lời AFP ngày 08/02, Bassem Naim, thành viên nhánh chính trị của Hamas, cũng cảnh báo thỏa thuận ngừng bắn « bị đe dọa » và « có thể sụp đổ » do ý đồ của Israel. Giai đoạn 1, kéo dài 42 ngày, của thỏa thuận đình chiến giữa Israel và Hamas có hiệu lực từ ngày 19/01. Trong vòng 3 tuần, Hamas đã tiến hành 5 đợt trả tự do cho 33 con tin, trong đó có 5 con tin Thái Lan vừa về tới Bangkok sáng 09/02.

Vòng đàm phán giai đoạn 2 được dự kiến diễn ra từ ngày 10/02 liên quan đến việc thả hết con tin bị Hamas bắt cóc, đổi lại Israel rút khỏi Gaza, thiết lập « ổn định lâu dài ». Tuy nhiên, theo AP, có lẽ sẽ không đạt được những tiến bộ quan trọng.

Liệu đây là một tuyên bố suông hay là dấu hiệu của sự kiện sắp xảy ra ? Theo Reuters, nguyên thủ Mỹ không cho biết số lần điện đàm với đồng nhiệm Nga nhưng khẳng định « ông ấy (Vladimir Putin) muốn chấm dứt cảnh chết chóc ». Ông Trump cũng khẳng định « luôn giữ mối quan hệ tốt với Putin » và có một kế hoạch cụ thể để chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraina. Tổng thống Trump nhưng không nêu chi tiết.

Đầu tháng 02, tổng thống Trump khẳng định muốn đàm phán về một « thỏa thuận » với Ukraina đổi viện trợ an ninh của Mỹ lấy « cam kết » khai thác đất hiếm để tránh phụ thuộc vào Trung Quốc. Đáp lại gợi ý đó, trả lời Reuters ngày 08/02, tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các nước đồng minh phương Tây « đầu tư » khai thác các nguồn khoáng sản ở Ukraina thông qua « thỏa thuận đối tác » được cho là sẽ mang lại « hàng tỉ, hàng nghìn tỉ đô la ».

Trả lời hãng thông tấn TASS ngày 09/02/2025, phát ngôn viên của tổng thống Nga, ông Dmitri Peskov cho biết « không xác nhận hay phủ nhận » về những trao đổi giữa hai nhà lãnh đạo Putin và Trump.  

Kiev tiếp tục gây áp lực ở vùng Kursk

Để có thêm trọng lượng trên bàn đàm phán, quân đội Ukraina tiếp tục gia tăng kháng cự trên mặt trận ở vùng biên giới Kursk. Theo nhận định của chuyên gia Ulrich Bounat, khi trả lời RFI ngày 08/02, « một km² đất Kursk giá trị hơn ở Toretsk », thị xã mới bị Nga chiếm đóng ở miền đông Ukraina.

Trong ngày 08/02, quân đội Ukraina khẳng định đã đẩy lùi 27 cuộc tấn công của Nga ở vùng Kursk và « một cuộc đối đầu khác vẫn tiếp diễn ». Khu vực này cũng bị quân đội Ukraina tấn công bằng drone sáng sớm 09/02. Lực lượng phòng không Nga khẳng định đã phá hủy 35 drone Ukraina, trong đó có một nửa nhắm vào vùng Kursk. Phía Ukraina cũng cho biết đã bắn hạ 70 drone trên tổng số 151 drone được Nga phóng trong đêm. Số còn lại không đến được mục tiêu, có thể do bị vô hiệu hóa.