Nhóm chiến binh Palestine Hamas trao trả ba con tin cho Israel hôm thứ Bảy (1/2) và đổi lại, hàng chục tù nhân Palestine đã được Israel thả trong giai đoạn mới nhất của lệnh ngừng bắn nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài 15 tháng ở Gaza.

Ofer Kalderon, một công dân song tịch Pháp-Israel, và Yarden Bibas đã được trao trả cho các viên chức Chữ thập đỏ tại thành phố Khan Younis ở phía nam Gaza và sau đó được chuyển cho phía Israel. Keith Siegel, người Mỹ gốc Israel, được trao trả tại hải cảng của Thành phố Gaza.

Vài giờ sau, những người đầu tiên trong số 183 tù nhân và người bị giam giữ Palestine dự kiến được thả trong cuộc trao đổi này đã xuống xe buýt ở Ramallah ở Bờ Tây bị chiếm đóng, nơi họ được đám đông lớn chờ đón.

Tại cửa khẩu Rafah mới mở lại ở biên giới phía nam, những bệnh nhân Palestine đầu tiên được phép rời Gaza, bao gồm các trẻ em mắc bệnh ung thư và bệnh tim, dự kiến sẽ được xe buýt của Tổ chức Y tế Thế giới đưa sang Ai Cập.

Cuộc trao trả hôm thứ Bảy không có cảnh đám đông hỗn loạn như ở cuộc trao trả trước đó hôm thứ Năm, khi lính canh Hamas phải chật vật bảo vệ con tin ra khỏi đám đông ồ ạt kéo đến Gaza.

Nhưng một lần nữa, đây lại là dịp để các chiến binh Hamas mặc quân phục diễu hành trong khu vực diễn ra cuộc trao trả, một dấu hiệu cho thấy Hamas tái lập sự thống trị của họ ở Gaza bất chấp những tổn thất nặng nề trong cuộc chiến.

Cuộc trao trả này nâng tổng số con tin được trao trả cho đến nay lên 18, bao gồm năm người Thái Lan.

Sau cuộc trao đổi hôm thứ Bảy, Israel sẽ thả 583 tù nhân và người bị giam giữ Palestine, bao gồm cả những chiến binh đang thụ án chung thân vì các cuộc tấn công chết người cũng như một số người bị bắt giữ trong chiến tranh nhưng không bị buộc tội.

Tại Israel, đám đông tụ tập tại địa điểm ở Tel Aviv được gọi là Quảng trường Con tin để theo dõi diễn biến cuộc trao trả trên màn hình lớn ngoài trời, tiếng reo hò và vỗ tay xen lẫn nước mắt khi ba con tin được trao trả xuất hiện vào buổi sáng.

Kalderon, người có hai đứa con Erez và Sahar đã được thả trong cuộc trao đổi con tin đầu tiên vào tháng 11 năm 2023, và Bibas được các lính canh Hamas dẫn lên một cái bục đặt trước một tấm áp phích có hình các nhân vật của Hamas bao gồm Mohammad Deif, cựu chỉ huy quân đội mà Hamas hồi đầu tuần xác nhận đã chết, trước khi được trao cho các quan chức Hội Chữ thập đỏ.

"Ofer Kalderon đã được tự do! Chúng tôi chia sẻ sự nhẹ nhõm và niềm vui to lớn của những người thân yêu của ông sau 483 ngày sống trong địa ngục không thể tưởng tượng nổi", Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trong một tuyên bố.

Khi cuộc giao tranh lắng xuống, các nỗ lực ngoại giao nhằm xây dựng một khu định cư rộng lớn hơn đã được đẩy mạnh.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu dự kiến sẽ gặp Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào thứ Ba với lệnh ngừng bắn ở Gaza và khả năng bình thường hóa quan hệ với Ả Rập Xê Út như một phần của thỏa thuận hậu chiến có khả năng sẽ là trọng tâm.

Trong giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắn, 33 trẻ em, phụ nữ , con tin nam lớn tuổi và những người bị bệnh và bị thương sẽ được thả, trong khi hơn 60 người đàn ông trong độ tuổi quân sự sẽ được đưa vào giai đoạn thứ hai vẫn đang đàm phán.

Các cuộc đàm phán dự kiến sẽ bắt đầu vào thứ Ba về các thỏa thuận thả những con tin còn lại và rút quân đội Israel khỏi Gaza trong giai đoạn thứ hai của thỏa thuận, nhằm mục đích chấm dứt hoàn toàn cuộc chiến ở Gaza.

Thỏa thuận ngừng bắn ban đầu kéo dài sáu tuần, được các nhà trung gian Ai Cập và Qatar nhất trí và được Hoa Kỳ hậu thuẫn, cho đến nay vẫn đi đúng hướng mặc dù có một số sự cố khiến cả hai bên cáo buộc bên kia vi phạm thỏa thuận.

Chính phủ của Netanyahu, bao gồm những người theo đường lối cứng rắn phản đối thỏa thuận ngừng bắn, và Hamas cho biết họ cam kết đạt được thỏa thuận trong giai đoạn thứ hai.

Nhưng triển vọng cho một giải pháp lâu dài vẫn chưa rõ ràng. Cuộc chiến bắt đầu bằng cuộc tấn công của Hamas vào Israel khiến 1.200 người thiệt mạng và hơn 250 người bị bắt làm con tin. Chiến dịch quân sự của Israel đã giết chết hơn 47.000 người Palestine. Gaza biến thành đống đổ nát và di sản sâu sắc của sự cay đắng và ngờ vực vẫn còn.

Các nhà lãnh đạo Israel vẫn tiếp tục nhấn mạnh rằng Hamas không thể ở lại Gaza, nhưng phong trào này đã tận dụng mọi cơ hội để chứng minh quyền kiểm soát mà họ vẫn tiếp tục thực hiện mặc dù đã mất đi phần lớn các thủ lãnh trước đây và hàng nghìn chiến binh trong cuộc chiến.

Khi người dân Gaza dần bắt đầu trở về nhà, toàn bộ mức độ tàn phá ở Gaza sau hơn một năm bị ném bom đã trở nên rõ ràng, với việc tái thiết dự kiến sẽ mất 10-15 năm, đặc phái viên của Hoa Kỳ tại Trung Đông Steve Witkoff cho biết trong tuần này.

Ông Mauricio Claver-Carone, đặc phái viên Hoa Kỳ tại Mỹ Latin, ngày 31/1 tuyên bố sự hiện diện của Trung Quốc xung quanh Kênh đào Panama là một quan ngại an ninh quốc gia mà chính phủ Panama phải đối mặt.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 1/2 sẽ khởi hành chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình, với chuyến thăm kênh đào và cuộc gặp với Tổng thống Panama Jose Raul Mulino, cuộc đàm phán đầu tiên giữa hai nước kể từ khi Tổng thống Donald Trump đe dọa sẽ kiểm soát con kênh do Hoa Kỳ xây dựng này.

Trong cuộc họp báo với các phóng viên, ông Claver-Carone nói ông Rubio cũng sẽ đến thăm El Salvador, Costa Rica, Guatemala và Cộng hòa Dominica, nơi các nỗ lực của chính quyền Trump nhằm hồi hương những di dân từ khu vực này và ngăn chặn tình trạng di cư vào Hoa Kỳ sẽ nằm trong chương trình nghị sự.

Ông Claver-Carone cho biết không phải lỗi của ông Mulino khi sự hiện diện của Trung Quốc xung quanh kênh đào “hoàn toàn mất kiểm soát” dưới thời các chính phủ Panama trước đây, nhưng nói thêm rằng tổng thống Panama hiện “phải giải quyết vấn đề này”.

“Sự hiện diện ngày càng lan rộng của các công ty và tác nhân Trung Quốc trên khắp Khu vực Kênh đào, trong mọi thứ từ cảng và hậu cần đến cơ sở hạ tầng viễn thông và các lĩnh vực khác, điều này rất đáng lo ngại, không chỉ thẳng thắn mà nói là đối với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, mà thẳng thắn mà nói là đối với an ninh quốc gia của Panama và toàn bộ Tây Bán cầu”, ông nói. “Vì vậy, đó sẽ là vấn đề cần thảo luận”.

Công ty Hutchison Holdings có trụ sở tại Hong Kong đã điều hành các cảng tại lối vào kênh đào trong hơn hai thập niên. Công ty được niêm yết công khai và không có ràng buộc về mặt tài chính với chính phủ Trung Quốc, mặc dù các công ty Hong Kong phải chịu sự giám sát của chính phủ.

Ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc đang gia tăng ở Mỹ Latin, làm dấy lên lo ngại ở Washington rằng khu vực giàu tài nguyên này sẽ nghiêng về lợi ích của Trung Quốc thay vì lợi ích của Hoa Kỳ.

Panama đã kịch liệt phủ nhận việc nhượng lại hoạt động của kênh đào cho Trung Quốc, nhưng ông Rubio vào ngày 30/1 nói rằng ông “hoàn toàn không nghi ngờ” rằng Bắc Kinh có một phương án dự phòng để có thể chặn kênh đào trong trường hợp xảy ra xung đột.

Ông Mulino tuyên bố sẽ không thảo luận về quyền kiểm soát kênh đào với ông Rubio.

Panama đang chờ kết quả kiểm toán các khoản thanh toán của CK Hutchinson cho nhà nước, mà các nhà phân tích cho rằng có thể cung cấp cho Panama cái cớ để thay đổi nhượng bộ của mình với công ty này.

Bất chấp sự khó xử trong mối quan hệ với Panama, một trong những đối tác thân cận nhất của Hoa Kỳ tại Mỹ Latin, ông R. Evan Ellis, giáo sư tại Học viện Chiến tranh Lục quân Hoa Kỳ, nói ông nghĩ rằng hai bên có thể sẽ tìm kiếm một giải pháp nhanh chóng.

“Tôi nghĩ rằng nó thực sự có thể diễn ra tương đối nhanh chóng”, ông Ellis nói với Reuters. “Cuối cùng, Tổng thống Trump có lẽ đang tìm kiếm một thỏa thuận mà ông có thể tuyên bố chiến thắng. Người Panama đang tìm kiếm những gì họ có thể từ bỏ trong bối cảnh không vi phạm quyền quản lý kênh đào của chính họ”.

Hôm thứ Sáu (31/1), Nga lên án lệnh hành pháp của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc xây dựng một lá chắn phòng thủ tên lửa mới, cáo buộc Hoa Kỳ cố gắng làm đảo lộn cán cân hạt nhân toàn cầu và mở đường cho làn sóng đối đầu quân sự trong không gian.

Hôm thứ Hai, ông Trump đã ký một sắc lệnh “yêu cầu một quy trình phát triển ‘American Iron Dome’”, một lá chắn phòng thủ tên lửa thế hệ tiếp theo của Hoa Kỳ chống lại tên lửa đạn đạo, tên lửa siêu thanh, tên lửa hành trình và các hình thức tấn công trên không khác.

Nhà Trắng cho biết mục đích là hiện đại hóa một hệ thống lỗi thời và giải quyết “mối đe dọa thảm khốc” đã trở nên phức tạp hơn khi các đối thủ của Hoa Kỳ phát triển các hệ thống phân phối mới.

Nhưng người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói kế hoạch này nhằm mục đích làm suy yếu khả năng răn đe hạt nhân của cả Nga và Trung Quốc.

Trong lời chỉ trích gay gắt nhất từ trước đến nay của Nga đối với chính sách do chính quyền mới của ông Trump công bố, bà nói động thái theo kế hoạch của Hoa Kỳ sẽ cản trở triển vọng đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhân, điều mà cả Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đều cho biết họ ủng hộ.

“Kế hoạch này trực tiếp hình dung về việc tăng cường đáng kể kho vũ khí hạt nhân và phương tiện tiến hành các hoạt động chiến đấu trong không gian của Hoa Kỳ, bao gồm cả việc phát triển và triển khai các hệ thống đánh chặn trên không gian”, bà Zakharova nói với các phóng viên tại một cuộc họp báo ở Moscow.

“Chúng tôi coi đây là một sự xác nhận khác về việc Hoa Kỳ tập trung vào việc biến không gian thành đấu trường đối đầu vũ trang... và triển khai vũ khí ở đó”.

“Những cách tiếp cận được nêu ra của Hoa Kỳ sẽ không góp phần làm giảm căng thẳng hoặc cải thiện tình hình trong lĩnh vực chiến lược, bao gồm cả việc tạo cơ sở cho một cuộc đối thoại hiệu quả về vũ khí tấn công chiến lược”, bà nói thêm.

Tuyên bố về lá chắn Vòm sắt của Nhà Trắng không đề cập đến việc tăng cường kho vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ, nhưng cho biết:

“Vòm sắt sẽ thúc đẩy các mục tiêu hòa bình thông qua sức mạnh. Bằng cách trao cho Hoa Kỳ khả năng tấn công thứ hai, Vòm sắt sẽ ngăn chặn các đối thủ tấn công vào đất nước”.

Ông Trump và ông Putin đều nói rằng họ muốn gặp mặt trực tiếp để thảo luận về một loạt các vấn đề, bao gồm cả chiến tranh Ukraine, nhưng Moscow cho biết họ vẫn chưa nhận được bất kỳ tín hiệu nào từ Hoa Kỳ về thời điểm và địa điểm diễn ra cuộc gặp như vậy.

Các công ty, người tiêu dùng và nông dân trên khắp Bắc Mỹ hôm thứ Sáu (31/1) đã chuẩn bị cho việc Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu của Canada và Mexico trong vòng vài giờ tới, động thái có thể làm gián đoạn gần 1,6 nghìn tỷ đô la thương mại hàng năm.

Ông Trump đã đặt ra thời hạn vào thứ Bảy về việc áp thuế trừng phạt, với yêu cầu của ông rằng Canada và Mexico phải hành động mạnh mẽ hơn để ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp và thuốc phiện fentanyl gây chết người cùng các hóa chất tiền chất vào Hoa Kỳ.

Hôm thứ Năm, ông Trump nói rằng ông vẫn đang cân nhắc áp thêm thuế 10% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc để trừng phạt Bắc Kinh.

Các nhóm ngành liên quan đang ráo riết tìm kiếm bất kỳ thông tin nào về cách ông Trump dự định áp dụng thuế quan, liệu ông sẽ áp dụng toàn bộ mức thuế 25% có hiệu lực ngay lập tức hay sẽ công bố và trì hoãn việc thực hiện để có thời gian đàm phán về các bước mà các quốc gia có thể thực hiện.

Ngay cả việc áp dụng ngay lập tức cũng sẽ cần thông báo công khai từ hai đến ba tuần trước khi Cơ quan Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ có thể bắt đầu thu thuế, dựa trên các hành động áp thuế trước đây.

Ông Trump cho biết hôm thứ Năm rằng ông sẽ sớm quyết định có áp dụng thuế quan đối với dầu nhập khẩu từ Canada và Mexico hay không, một dấu hiệu cho thấy ông có thể lo ngại về tác động của chúng đối với giá xăng. Theo dữ liệu của Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ, dầu thô là mặt hàng nhập khẩu hàng đầu của Hoa Kỳ từ Canada và nằm trong năm mặt hàng nhập khẩu hàng đầu từ Mexico.

Một phát ngôn viên của Nhà Trắng cho biết không có thông báo nào về thuế quan được lên kế hoạch vào thứ Sáu.

Cố vấn thương mại của ông Trump, Peter Navarro, cho biết hôm thứ Sáu rằng doanh thu thuế quan sẽ giúp chi trả cho việc gia hạn các khoản cắt giảm thuế năm 2017 của ông Trump, tổng cộng khoảng 4 nghìn tỷ đô la và sẽ hết hạn trong năm nay.

“Tổng thống Trump có một khoản cắt giảm thuế mới tuyệt vời, lớn nhất trong lịch sử và thuế quan có thể dễ dàng chi trả cho khoản cắt giảm đó”, ông Navarro nói trên CNBC.

Hai nguồn tin quen thuộc với vấn đề này cho biết ông Trump dự kiến sẽ viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) làm cơ sở pháp lý cho các khoản thuế quan, tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về tình trạng quá liều fentanyl đã giết chết gần 75.000 người Mỹ vào năm 2023 và nhập cư bất hợp pháp.

Nhưng họ cho biết chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra và kế hoạch cuối cùng sẽ do một mình ông Trump quyết định.

IEEPA, được ban hành vào năm 1977 và được sửa đổi sau vụ tấn công ngày 11/9/2001, trao cho tổng thống quyền hạn rộng rãi để áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế trong một cuộc khủng hoảng.

Trong số các công cụ luật thương mại mà ông Trump có, đây sẽ là công cụ mang đến cho ông con đường nhanh nhất để áp đặt thuế quan rộng rãi, vì những công cụ khác đòi hỏi Bộ Thương mại hoặc Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ phải tiến hành các cuộc điều tra kéo dài.

Những người được ông Trump đề cử để điều hành các cơ quan đó, Giám đốc điều hành Phố Wall Howard Lutnick và luật sư thương mại Jamieson Greer, vẫn chưa được Thượng viện Hoa Kỳ xác nhận. Ông Trump đã sử dụng IEEPA để viện dẫn cho đe dọa áp thuế quan vào năm 2019 đối với Mexico về các vấn đề biên giới.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau hôm thứ Sáu cho biết Canada sẽ ngay lập tức đáp trả bằng các biện pháp đối phó mạnh mẽ, đồng thời nói thêm rằng "Đó không phải là điều chúng tôi muốn, nhưng nếu ông ấy làm, chúng tôi cũng sẽ hành động".

Canada đã vạch ra các mục tiêu chi tiết để trả đũa thuế quan ngay lập tức, bao gồm thuế đối với nước cam từ Florida, tiểu bang nhà của ông Trump, một nguồn tin quen thuộc với kế hoạch này cho biết. Canada có một danh sách mục tiêu rộng hơn với trị giá có thể lên tới 150 tỷ đô la Canada hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ, nhưng sẽ tổ chức tham vấn công khai trước khi hành động, nguồn tin cho biết.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết bà sẽ "bình tĩnh chờ đợi " quyết định áp thuế của ông Trump và đã chuẩn bị tiếp tục đối thoại về biên giới.

"Chúng tôi sẽ luôn bảo vệ phẩm giá của người dân, tôn trọng chủ quyền của chúng tôi và đối thoại bình đẳng mà không chịu sự phụ thuộc", bà nói.

Bà Sheinbaum trước đó nói rằng Mexico cũng sẽ trả đũa, lập luận rằng thuế quan của ông Trump sẽ khiến mất đi 400.000 việc làm của Hoa Kỳ và đẩy giá cả lên cao đối với người tiêu dùng Mỹ.

Điện Kremlin hôm thứ Sáu (31/1) bác bỏ lời đe dọa lặp lại của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc áp thuế đối với nhóm các quốc gia BRICS nếu họ tạo ra đồng tiền riêng của mình. Điện Kremlin cho biết họ không có kế hoạch nào như vậy.

Hôm thứ Năm, ông Trump đã cảnh báo các nước thành viên BRICS chớ nên thay thế đồng đô la Mỹ làm đồng tiền dự trữ, bằng cách lặp lại lời đe dọa áp thuế 100% mà ông đã đưa ra vài tuần sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.

Nhưng người phát ngôn của Điện Kremlin, Dmitry Peskov, cho biết BRICS, trong đó có Nga, không bàn về việc thiết lập đồng tiền riêng của mình, mà chỉ nói về việc tạo ra các nền tảng đầu tư chung.

“Đây không phải là lần đầu tiên Trump đưa ra những tuyên bố như vậy, không phải là lần đầu tiên. Đã có những tuyên bố như thế này trước đây, khi ông ấy mới chỉ là tổng thống đắc cử. Vì vậy, trên thực tế, bây giờ, ông ấy đã lặp lại luận điểm cũ của mình”, ông Peskov nói với các phóng viên.

“Chúng ta có lẽ nên nhớ lại những lời của tổng thống (Vladimir Putin), những lời này rốt cục quan trọng và có ý nghĩa hơn nhiều đối với chúng ta. Vấn đề là BRICS không bàn về việc tạo ra một loại tiền tệ chung, và cũng chưa bao giờ làm như vậy. BRICS đang nói về việc tạo ra các nền tảng đầu tư chung mới cho phép đầu tư chung vào các nước thứ ba, đầu tư lẫn nhau, v.v…”, ông Peskov nói.

“Rất có thể, các chuyên gia Hoa Kỳ có lẽ cần giải thích chi tiết hơn về chương trình nghị sự BRICS cho ông Trump”, ông nói thêm.

Điện Kremlin vào tháng 12 cho biết bất kỳ nỗ lực nào của Hoa Kỳ nhằm buộc các nước sử dụng đồng đô la đều sẽ phản tác dụng, sau khi ông Trump đưa ra lời đe dọa tương tự đối với BRICS.

Ấn Độ, một thành viên khác của BRICS và là nước buộc phải sử dụng nhiều loại tiền tệ khác nhau để mua dầu của Nga do lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow, cũng đã hạ giảm lời đe dọa của ông Trump.

“BRICS đưa ra quyết định theo sự đồng thuận”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal trả lời các phóng viên vào thứ Sáu.

“Về vấn đề đồng đô la, vấn đề phi đô la hóa, bộ trưởng ngoại giao của chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không có chính sách hoặc chiến lược như vậy”.

Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, theo Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar. New Delhi và Washington đang đàm phán để lên lịch cho chuyến thăm sớm diễn ra của Thủ tướng Narendra Modi tới Hoa Kỳ để hội đàm với ông Trump.

Nhóm BRIC ban đầu bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc, nhưng sau đó đã mở rộng để tiếp nhận thêm các quốc gia khác.

Nhóm này không có đồng tiền chung, nhưng các cuộc thảo luận kéo dài về việc kinh doanh nhiều hơn bằng các loại tiền tệ quốc gia đã đạt được động lực sau khi phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga vì cuộc chiến ở Ukraine.