**********

5 phút trước

Nga đồng ý để Trung Quốc dùng cảng Vladivostok như một phần của tuyến vận tải nội địa Đông Bắc trong thỏa thuận có hiệu lực từ tháng 6/2023, tin từ Nga cho hay.

Vladivostok and passengers who came off ferry, 18 May 17 — Chụp lại hình ảnh,
Người TQ và Nga đi phà tại Vladivostok - hình từ năm 2017

Trong động thái bị nhiều bình luận cho là "phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc", Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin ký văn bản cho Bắc Kinh dùng cảng Vladivostok như một đầu mối ra biển của của tuyến vận tải nội địa TQ ở các tỉnh Hắc Long Giang, Liêu Ninh và Cát Lâm.

Từ ngày 1/06, cảng Vladivostok, thuộc vùng đất bị Nga bắt nhà Thanh nhượng lại năm 1860, sẽ chính thức trở thành một cảng trung chuyển của Trung Quốc (Chinese Transit Port), Phủ thủ tướng Nga thông báo trong một tin không phổ biến rộng rãi.

Hiện nay cảng Vladivostok đã nhận gần 1 triệu container hàng hóa một năm, nhưng việc gắn nó với các tuyến vận tải trên bộ của Trung Quốc chắc chắn sẽ đẩy lưu lượng xuất nhập khẩu tăng lên nhiều nữa.

Phía Nga cũng đồng ý đưa dầu khí sang châu Á qua cảng này.

Hải cảng chiến lược

Đây là sự việc "chưa từng có", giúp Trung Quốc rút ngắn gần 1000 km khoảng cách vận chuyển hàng hóa trên bộ từ tỉnh Cát Lâm ra biển Thái Bình Dương, các bình luận quốc tế nói.

Theo trang EuAsian Times hôm 21/05/2023, ngoài ý nghĩa kinh tế, Trung Quốc nay "tiếp cận các vị trí địa lý quan trọng".

Trong hơn 160 năm qua, Vladivostok là cảng nhà của Hạm đội Thái Bình Dương, Liên bang Nga nhưng Trung Quốc vẫn luôn gọi đó là Hải Sâm Uy.

Nhưng với vị thế của Bắc Kinh lên cao trong khi Nga ngày càng khó khăn về kinh tế và bị cô lập, trừng phạt bởi Phương Tây vì cuộc xâm lăng Ukraine, Trung Quốc có vẻ đang giành lại trên thực tế quyền lợi ở vùng biên giới bốn nước: Nga-Trung và hai nước Triều Tiên.

Năm 2017, Bắc Triều Tiên khai trương đường thủy sang đất liền Nga bằng con phà tới Vladivostok.

Theo một báo Singapore, từ các đô thị như Tuy Phân Hà (Suifenhe- thuộc Hắc Long Giang), và Hồn Xuân (Hunchun- tỉnh Cát Lâm) hàng hóa Trung Quốc cho tới nay phải chở bằng đường bộ ra cảng Đại Liên, cách xa 1000km.

Nguồn hình ảnh, Zhou Libo trên mạng xã hội TQ

Chụp lại hình ảnh,

Các vấn đề lịch sử Nga-Trung như hiệp ước bất bình đẳng thời Thanh vẫn được các blogger TQ nêu lại. Các vùng màu đỏ là đất Thanh triều nhượng lại cho Nga, theo cách nhìn của một số người TQ

Việc tiếp cận cảng Hải Sâm Uy chỉ cách 200km sẽ cắt giảm chi phí rất nhiều.

Chưa kể từ cảng của Nga, hàng Trung Quốc có thể đi thẳng sang các châu lục khác, thay vì dùng tuyến Đại Liên-Quảng Châu rồi mới ra thế giới.

Wong Siew Fong viết trên trang ThinkChina.Sg ở Singapore rằng dư luận Trung Quốc một thời gian qua đã đòi "quyền dùng Hải Sâm Uy" như "món quà" Nga phải trao cho Trung Quốc để nhận sự hỗ trợ trong cuộc chiến Ukraine.

Nhiều báo vùng Âu-Á gọi đây là dấu hiệu Nga trở thành "chư hầu" của Trung Quốc.

Các vấn đề lịch sử

Quan hệ Nga-Trung từ các triều đại phong kiến phức tạp hơn quan hệ Anh-Trung, vì vùng Đông Bắc và Mãn Châu từng là quê hương của các vua nhà Thanh và có nhiều sắc tộc: Mãn, Triều, Mông Cổ sinh sống cùng người Hán.

Diện tích lãnh thổ Thanh triều phải nhượng cho Nga tính ra tới cả triệu km vuông, lớn hơn hàng nghìn lần so với Hong Kong-thuộc địa Anh mà Trung Hoa bị ép phải bán cho London.

Năm 1689, sau nhiều trận giao tranh, nhà Thanh thời Khang Hy ký Hiệp ước Nerchinsk với Nga, phân định vùng gần Hồ Baikal và sông Ái Hồn. Hiệp ước này tạm được cho là "bình đẳng" tuy Nga có phàn nàn là bị thiệt. Nhà Thanh phải mở cửa vùng Đông Bắc cho hàng hóa Nga.

Nhưng khi TQ yếu đi vì khởi nghĩa nông dân, Nga tấn công, buộc triều đình Thanh ký hiệp ước Ái Hồn (Treaty of Aigun-1858), nộp cho Nga 600 nghìn km2 vùng Ngoại Mãn Châu, quê các vua Thanh.

Trên danh nghĩa đây là hiệp ước phân định chủ quyền dọc sông Amur và Ussuri, nhưng Nga đã giành được cả bán đảo Kamchatka, thỏa mãn tham vọng xây hạm đội ở Thái Bình Dương.

Văn bản Hiệp ước Ái Hồn có bản tiếng Mãn và tiếng Mông Cổ vì đề cập tới vùng có các dân tộc khác người Hán sinh sống.

Hai năm sau, Hiệp ước Bắc Kinh (1860) còn gây thiệt hại hơn cho Trung Hoa.

Ký với Nga, Anh và Pháp, Thanh triều chấp nhận mất hết lối ra biển Nhật Bản ở vùng Đông Bắc.

Nga giành trọn tỉnh Đông Tartary (Mãn Châu), các vùng nay thuộc Primorye gồm cảng Hải Sâm Uy. Bán đảo Triều Tiên thôi không còn thần phục nhà Thanh.

Dù vậy, thần dân nhà Thanh vẫn bị quân Nga áp bức ở các vùng nhượng địa.

Trong cuộc thảm sát năm 1900 (Blagoveshchensk Massacre), chính quyền Nga đã giết 5 nghìn người dân Trung Hoa, với con số không nhỏ khác bị chết đuối khi vượt sông băng chạy về TQ.

Thời cộng sản, thân phận người dân tộc Mãn, Hán ở Liên Xô không khá hơn bao nhiêu và hàng nghìn người bị công an Liên Xô bắt đi đày ở các trại lao cải vùng Bắc Cực.

Tuy theo chủ nghĩa cộng sản và từng cần viện trợ của Liên Xô, chính quyền Mao năm 1969 đã phát động chiến tranh biên giới Trung-Xô.

Lý do trực tiếp là cuộc tranh giành doi đất chưa đến 1km2 trên sông Ussuri, tức đảo Trân Bảo mà Nga gọi là Damansky.

Nguyên do sâu xa là Trung Quốc chưa bao giờ thừa nhận các hiệp ước bất bình đẳng về vùng dọc các con sông Amur và Ussuri, bị Nga cưỡng chiếm trong quá khứ. Chừng 800 nghìn quân TQ đối mặt với trên 680 nghìn Hồng quân Liên Xô dọc đường biên giới 4.300km.

Căng thẳng chỉ tạm ngưng nhờ chặng dừng chân của Thủ tướng Aleksey Kosygin ở Bắc Kinh và cuộc trao đổi với Tổng lý Chu Ân Lai (11/09/1969) trên đường vị khách Liên Xô từ Hà Nội dự đám tang Chủ tịch Hồ Chí Minh của VNDCCH trở về nước.

Nhưng phải đến năm 2004-05, nước Nga hậu Xô-Viết và chính quyền TQ mới ký kết xong các thỏa thuận hoạch định biên giới và trao đổi mấy hòn đảo trên các con sông lịch sử nói trên.

Sự kiện nhà Thanh phải nhượng đất và vùng bờ biển cho Nga hồi thế kỷ 19 là một phần trong chuỗi sự kiện Bách niên Quốc sỉ mà người TQ phải học trong sách giáo khoa.

Đúng 163 năm sau, việc tiếp cận Hải Sâm Uy không chỉ giúp Trung Quốc giành lại lối ra biển quan trọng về thương mại, mà còn đánh dấu sự hoán đổi vị thế Trung-Nga.

************

Đặc phái viên Le Figaro có bài phóng sự « Đang tị nạn tại Ukraina, đối lập với Putin có vũ trang mang chiến tranh sang đất Nga ». Các nhóm này hôm qua, từ lãnh thổ Ukraina, đã tấn công vào ba ngôi làng ở vùng Belgorod của Nga. Lần thứ ba kể từ hai tháng qua, những chiến binh chống Putin đang tị nạn ở Ukraina đã tiến hành một cuộc xâm nhập táo bạo và không kém phần ngoạn mục.

Hai binh đoàn người Nga muốn lật đổ Putin

Trang bị xe thiết giáp, họ tấn công một chốt biên phòng trước khi chiếm nhiều ngôi làng ở vùng Belgorod. « Nước Nga sẽ được giải phóng » - binh đoàn « Svoboda Rossii » (« Tự do cho nước Nga ») tuyên bố. Tình báo quân sự Ukraina (GUR) nói rằng vụ đột kích trên hoàn toàn do các công dân Nga thực hiện, nhằm tạo ra một « dải đất an toàn » cho người dân Ukraina. Matxcơva nhanh chóng loan báo tung ra một chiến dịch chống khủng bố ở khu vực này.

Hoạt động trên đây vẫn chưa rõ chi tiết, được nhận trách nhiệm bởi hai đơn vị người Nga thành lập cách đây một năm, với mục đích bảo vệ Ukraina và lật đổ chế độ Vladimir Putin. Binh đoàn « Svoboda Rossii » có bốn tiểu đoàn tập hợp 1.000 người, nhấn mạnh đường lối ôn hòa và giữ nguyên đường biên giới năm 1991. Về phía Binh đoàn Tình nguyện Nga (RDK) chủ trương dân tộc chủ nghĩa và thượng đẳng, đấu tranh cho một nước Nga thuần chủng, đề nghị các nước Cộng hòa trong liên bang, đặc biệt là Kavkaz, nên lấy lại tự do.

Cho đến nay, hai nhóm có lý tưởng khác nhau từ chối hợp tác. Nhưng « những ngày gần đây họ đã quyết định ký một thỏa thuận để bắt đầu giải phóng lãnh thổ chúng tôi » - cựu dân biểu Nga Ilya Ponomarev cho biết. Ông là dân biểu duy nhất bỏ phiếu chống lại việc sáp nhập Crimée năm 2014, hiện tị nạn tại Ukraina và cố gắng phối hợp các bên đối lập đang sống lưu vong ở Kiev.

« Quân ly khai Belgorod » và mục tiêu giải phóng

Cuối ngày hôm qua, hai nhóm trên khẳng định kiểm soát hai ngôi làng biên giới Kozinka và Gora-Podol, các trận đánh dường như vẫn tiếp tục ở thủ phủ của quận Grayvoro. Một nhóm tuyên bố : « Chúng tôi cũng là người Nga như các bạn (...) và mong muốn con cái chúng ta lớn lên trong một đất nước thanh bình ». Ilya Ponomarev giải thích : « Ngoài mục đích chiến lược là giải phóng đất nước, chấm dứt chế độ Vladimir Putin, chiến dịch này nhằm trắc nghiệm khả năng chống cự của lực lượng an ninh Nga trong vùng. Vì họ tan rã, nên quân chúng tôi hiện chưa muốn rút lui. Nhưng chúng tôi chỉ tranh thủ, và thích ứng với sự đáp trả của phía Nga, bởi vì ở giai đoạn này, sẽ vô nghĩa nếu hy sinh hàng trăm con người để giữ vài ngôi làng ».

Theo chính quyền Belgorod, có ít nhất sáu người bị thương trong vụ này. Thống đốc Viatchelsav Gladkov nói rằng đại đa số dân làng đã di tản, những ai không có phương tiện đã được trợ giúp. Trước đó hôm 02/03, một nhóm đặc nhiệm người Nga cũng đã từ Ukraina xâm nhập vào nhiều làng thuộc vùng Bryansk, nhưng đã bị đẩy lui. Ngày 06/04, nhóm thứ hai vượt biên giới, công bố một video quay tại làng Sluchovsk. Cả hai vụ do RDK thực hiện. Về mặt chính thức thì Kiev chẳng có vai trò gì. Nhưng trong lúc Ukraina chuẩn bị phản công, có thể tự hỏi: Phải chăng tình báo quân đội nước này đã bật đèn xanh?

Từ hai tuần qua, liên tục có những vụ bắn hỏa tiễn vào những vùng chiếm đóng ở Donbass và Crimée, cũng như phá hoại trên đất Nga. Chiều hôm qua, cư dân mạng Ukraina khi biết về các vụ xâm nhập đã mỉa mai Nga đang bị « quân ly khai Belgorod » đe dọa, hàm ý « quân ly khai » thân Nga đã nổi dậy ở Donbass năm 2014.

Zelensky tố cáo việc xâm lăng Ukraina trước mọi diễn đàn quốc tế

Về mặt ngoại giao, Le Monde ca ngợi « Quyết tâm của Volodymyr Zelensky, từ thượng đỉnh Liên đoàn Ả Rập ở Djedda cho đến G7 ở Hiroshima ». Tại Nhật Bản, nhận được trợ giúp ý nghĩa về quân sự, tổng thống Ukraina cũng tiếp xúc với các nước « phương Nam » đang có thái độ nhập nhằng.

Một lần nữa, Zelensky chứng tỏ khả năng áp đặt thảm kịch Ukraina trên mọi diễn đàn quốc tế. Tại G7, ông đạt được kết quả quan trọng về viện trợ quân sự : Sau xe tăng, sẽ đến chiến đấu cơ, dù mới ở thì tương lai. Tác động từ cú hích này rất đáng kể, cho thấy các đồng minh phương Tây đã vượt qua được nỗi lo bị Kremlin trả đũa. Theo Le Monde, cần phải nhắc lại cho những ai vẫn sợ rằng viện trợ quân sự sẽ kéo dài chiến tranh : những gì diễn ra ở Ukraina từ 2014 chứng tỏ ngược lại. Vũ khí chi viện vừa giúp bảo vệ người dân Ukraina, vừa đẩy lùi quân xâm lăng khỏi những vùng đất bị gieo rắc tai họa, đầy những thảm cảnh.

Trong hoàn cảnh tồi tệ nhất, quân đội Ukraina đã chuyển biến thành lực lượng hàng đầu. Việc tăng cường là bắt buộc, vì cũng như mùa hè 2022, Kiev cần phải tái lập thế công để đồng minh thêm tin tưởng, và đẩy kẻ xâm lăng vào chân tường, đặc biệt vào lúc Bakhmut bị chiếm hầu như hoàn toàn. Tiếp tục gia tăng quân viện cũng sẽ đáp ứng một phần các câu hỏi sẽ được đưa ra tại thượng đỉnh NATO ở Vilnius (Litva), vì bản thân việc này là cam kết đầy ý nghĩa với Ukraina về an ninh, trong khi không thể kết nạp Kiev vào thời điểm hiện nay.

Chiếm được Bakhmut nhờ lính đánh thuê : Sự sa sút thảm hại của Nga

Cuộc tấn công ngoại giao của tổng thống Ukraina còn nhắm vào mục tiêu trung hạn.Tỏ ra sáng suốt trước bước ngoặt đa cực của cuộc chiến, Volodymyr Zelensky không chỉ dựa vào các nước ủng hộ. Nhân dịp Nhật Bản mời các nước « phương Nam » quan trọng hiện đang tham gia trò chơi của Matxcơva, đánh đồng kẻ xâm lăng với nạn nhân, ông tiếp xúc để khiến họ phải xem lại thái độ. Cuộc chiến tranh này không chỉ là chuyện riêng của châu Âu, những nước nhỏ yếu nhất cũng không tránh khỏi tác động. Theo tờ báo, khi không tìm cách gặp Zelensky ở Nhật Bản, đồng nhiệm Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã mất đi cơ hội đưa đất nước ông lên ngang tầm với tham vọng.

Sự tương phản hết sức rõ rệt, giữa sức mạnh lòng tin của người luôn xuôi ngược để xiển dương chủ quyền và độc lập của Ukraina, với sự cô độc của Vladimir Putin. Tuy được hưởng lợi trước những tính toán mang tính cơ hội của một phần « phương Nam », chủ nhân điện Kremlin trong những giờ qua chỉ có thể tự an ủi bằng việc « giải phóng » Bakhmut - sau khi đã biến thành phố này thành bình địa - bởi một công ty lính đánh thuê tư nhân, bằng chứng cho sự xuống cấp thảm hại của Nhà nước Nga. Chọn bên, đối với các nước trên, hiển nhiên là điều cần thiết.

Trận quyết đấu giữa phương Tây và Trung Quốc đã bắt đầu

Ở một góc nhìn khác, trên trang Ý kiến của Le Figaro có bài viết cho rằng « Trận đấu lớn giữa phương Tây và Trung Quốc đã bắt đầu ». Khi mời tổng thống Zelensky dự hội nghị thượng đỉnh, nhóm G7 chứng tỏ với Vladimir Putin là sẽ không bao giờ bỏ rơi Ukraina, nạn nhân của quân xâm lược Nga. Chia sẻ tin tình báo quân sự, thường xuyên chi viện vũ khí đạn dược, huấn luyện lính xe tăng và lực lượng đặc biệt, đào tạo phi công tiêm kích cho những chiếc F-16, phương Tây muốn biến lãnh thổ Ukraina thành một phái đàu bất khả xâm phạm. Ukraina sẽ là một quốc gia « Slave phương Đông », giống như Israel giữa khối Ả Rập. Nước Mỹ lại đóng vai trò không thể tranh cãi là thủ lãnh thế giới, vì đã dự báo cuộc xâm lăng của Nga và chuẩn bị cho quân đội Ukraina đối phó với cú sốc.

Nhưng Nga không phải là mục tiêu số một của G7 kỳ này. Kinh tế Nga quá yếu, cuộc chiến tranh đế quốc, dù có được Bakhmut hay không, cũng đã thất bại. Chính là Trung Quốc đang bị bảy đại cường kinh tế phương Tây nhắm đến, với sự tham gia của Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc và Liên Hiệp Châu Âu. Dù không nêu đích danh, phương Tây yêu cầu Trung Quốc tôn trọng trật tự quốc tế. G7 không thể chấp nhận việc dùng thương mại làm vũ khí để trừng phạt các nước láng giềng mà Bắc Kinh không hài lòng về quan điểm chính trị.

Năm 2013, hàng hóa Hàn Quốc bị tẩy chay vì Seoul đã cho đặt THAAD (Terminal High Altitude Area Defense) của Mỹ trên lãnh thổ nước mình, dù hệ thống chống hỏa tiễn đạn đạo này rất cần thiết trước mối đe dọa từ Bắc Triều Tiên. Úc cũng bị trừng phạt vào tháng 4/2020 vì đòi mở điều tra quốc tế về nguồn gốc con virus gây đại dịch Covid ở Vũ Hán. Cách thức Trung Quốc thiết lập Con đường tơ lụa mới ở châu Âu, Trung Đông, châu Phi được cho là nhằm thủ lợi trước các nước nhỏ yếu, mở rộng kiểm soát hạ tầng của các nước này như Colombo, Sri Lanka.

Bắc Kinh bác bỏ những cáo buộc của G7, tuy nhiên không thể làm gì hơn, vì vẫn muốn tiếp tục buôn bán với phương Tây. Được biết năm 2022, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Hoa Kỳ lên đến 320 tỉ đô la. Trong suốt 40 năm, từ khi thời kỳ Mao kết thúc cho đến lúc Covid xuất hiện, phương Tây vẫn tay trong tay với Trung Quốc. Sự kết thúc hợp tác không hẳn có nghĩa là chiến tranh, nhưng một trận quyết đấu giữa phương Tây và Trung Quốc đã bắt đầu.

Mỹ có thêm đồng minh mới ở Thái Bình Dương

Nhìn sang phía Thái Bình Dương, La Croix nói về « Papua New Guinea, đồng minh mới của Washington » tại khu vực này. Thỏa thuận ký với đảo quốc lớn thứ ba thế giới có diện tích 462.840 km2, nằm trong bối cảnh cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng kinh tế và quân sự với Trung Quốc. Bắc Kinh đã đặt nhiều quan hệ đối tác với các đảo quốc trong vùng, như Fidji, các quần đảo Tonga và Salomon. Chuyên gia Emmanuel Veron giải thích, « Trung Quốc đã hoạt động rất tích cực tại Papua New Guinea, không ngần ngại mua chuộc các nhà lãnh đạo để tạo ảnh hưởng, nhất là để có nguồn cung ứng khoáng sản ».

Ông Joe Biden, có người thân tử trận ở đảo quốc Nam Thái Bình Dương này hồi Đệ nhị Thế chiến, lẽ ra là tổng thống Mỹ đầu tiến đến Papua New Guinea, ký thỏa thuận nhân hội nghị giữa Hoa Kỳ và các thành viên Diễn đàn các quần đảo Thái Bình Dương. Nhưng ông phải hủy chuyến đi do cần ở trong nước để thương lượng về trần nợ công, ngoại trưởng Antony Blinken thay thế.

Văn bản nhằm tăng cường hợp tác quân sự giữa hai nước : Hoa Kỳ được vào các hải cảng và phi cảng của Papua New Guinea, quân nhân hai nước có thể lên tàu của nhau để tuần tra trên biển. Mỹ cũng gia tăng giám sát vùng biển gần các tuyến hàng hải thương mại Nhật Bản và Úc, cung cấp cho đồng minh mới những dữ liệu từ vệ tinh. Theo thủ tướng Papua New Guinea James Marape, nước ông tuy « không có kẻ thù, nhưng vẫn phải chuẩn bị ».

Nước Pháp sẽ nóng lên 4°C ?

Vấn đề sinh thái chiếm trang nhất nhiều báo Pháp hôm nay. Thủ tướng Élisabeth Borne vừa công bố kế hoạch hành động với những mục tiêu cụ thể cho những lãnh vực kinh tế quan trọng. Tuy nhiên, Le Figaro cho rằng bà khó thể áp đặt được trong hồ sơ này. Le Monde chạy tựa « Khí hậu : Những hướng để tài trợ cho công cuộc chuyển đổi » : Cũng hôm nay, bộ Chuyển đổi Sinh thái bắt đầu tham vấn công khai về giả thuyết nước Pháp nóng lên thêm 4°C từ nay đến cuối thế kỷ, cùng với những hậu quả. Les Echos quan tâm đến « Chi tiêu nặng nề cho chuyển đổi sinh thái », vì có thể là Pháp hàng năm phải đầu tư thêm 66 tỉ euro. Số tiền này lấy đâu ra ?

Hồ sơ của Libération dành cho một trường hợp nô lệ thời hiện đại ở Paris : một phụ nữ Philippines giúp việc cho một cặp vợ chồng giàu có người Pháp gốc Liban, bị tịch thu giấy tờ, cấm ra ngoài, làm việc không có ngày nghỉ suốt 12 năm. La Croix đặt vấn đề « Hồi giáo, bất khả tranh luận ở trường đại học » : Bị dọa giết và đặt dưới sự bảo vệ của cảnh sát, nhà nghiên cứu Florence Bergeaud-Blackler hôm nay được ba bộ trưởng tiếp.

**********

Nga: Vùng Belgorod lại bị drone tấn công sau khi Matxcơva tuyên bố tiêu diệt quân đột kích

Trọng Nghĩa

4–5 minutes

NGA - UKRAINA - CHIẾN TRANH

Tình hình vùng Belgorod ở miền nam nước Nga, giáp với Ukraina, tiếp tục căng thẳng. Một hôm sau khi Matxcơva khẳng định đã phá tan cuộc đột kích từ lãnh thổ Ukraina đánh vào vùng này, chính thống đốc Belgorod hôm nay, 24/05/2023, cho biết là “nhiều” cuộc tấn công bằng drone vào Belgorod đã lại xẩy ra đêm qua, rạng sáng hôm nay, nhưng “một số lượng lớn” đã bị bắn hạ.

Đăng ngày: 24/05/2023 - 13:14

3 phút

Một tòa nhà bị hư hại nặng nề tại Kozinka, vùng Belgorod, Nga, ngày 23/05/2023. © via REUTERS / RUSSIAN VOLUNTEER CORPS

Trong một thông báo đăng trên mạng Telegram, ông Vyacheslav Gladkov cho biết là các vụ tấn công không làm ai bị thương, nhưng nhiều tòa nhà hành chính, chung cư và xe cộ đã bị hư hại.

Hôm qua, chính quyền Nga khẳng định đã đẩy lùi một cuộc đột kích nghiêm trọng nhất từ trước đến nay xuất phát từ lãnh thổ Ukraina và đánh vào Belgorod. Theo bộ Quốc Phòng Nga, hơn 70 kẻ tấn công đã bị "tiêu diệt" trong trận giao tranh kéo dài khoảng 24 tiếng đồng hồ ở Belgorod, huy động đến cả pháo binh và không quân.

Chính quyền không đề cập đến thương vong bên phía lực lượng Nga, chỉ cho biết là đã có 12 thường dân bị thương trong vụ tấn công và 2 người thiệt mạng, trong đó có 1 người bị suy tim khi được sơ tán.

Matxcơva đã quy trách nhiệm vụ tấn công cho các "phần tử phá hoại" đến từ Ukraina, trong lúc Kiev lại cho đấy là một cuộc nổi dậy của chính người dân Nga chống lại điện Kremlin. Các nhóm vũ trang Nga có cơ sở tại Ukraina muốn lật đổ chế độ Putin đã tự nhận là tác giả vụ đột kích.

Theo ghi nhận của thông tín viên RFI Anissa el Jabri tại Matxcơva, như thường lệ, tổng thống Nga Vladimir Putin không phản ứng ngay lập tức, và một hội đồng quốc phòng thường kỳ sẽ được triệu tập vào thứ Sáu 26/05. Điều đáng chú ý là sau khi đã tỏ ra rất kín đáo, vào tối qua, các phương tiện truyền thông nhà nước rầm rộ đưa vụ việc lên hàng đầu của thời sự.

“Sau 24 giờ im ắng, các kênh truyền hình Nga tối hôm qua đã đưa kết quả chiến dịch phản công tại Belgorod lên đầu bản tin, với các hình ảnh do Bộ Quốc Phòng Nga cung cấp, cho thấy các loại xe được cho là của Mỹ đã được sử dụng để xâm nhập vào khu vực Belgorod, với một chiếc bên trên có dòng chữ “Vì Bakhmut”.

Nhiều hình ảnh khác cũng cho thấy - và đây là điều rất hiếm tại Nga - thi thể của những kẻ tấn công bị hạ sát, xếp cạnh nhau trong rừng, với các thùng đạn và vũ khí bị tịch thu.

Các hình ảnh kể trên nhằm chứng minh một cách mạnh mẽ hiệu năng của lực lượng an ninh, thế nhưng vào buổi tối, sau khi đi thăm các ngôi làng biên giới bị tấn công trở về, trong một đoạn video trên trang V Kontakt (tương đương với Facebook tại Nga), thống đốc Belgorod đã tuyên bố với người dân: “Tôi thậm chí còn có nhiều câu hỏi hơn quý vị để chất vấn bộ Quốc Phòng”.

Cho đến nay, chỉ duy nhất một thống đốc khác là dám chỉ trích bộ Quốc Phòng, đó lã lãnh đạo vùng Kursk, một vùng biên giới khác. Tháng 10 năm ngoái, nhân vật này đã nêu bật tình trạng rối loạn tổ chức của chiến dịch động viên.”

*********

QUỐC TẾ - TIN VẮN

Đăng ngày: 23/05/2023 - 15:49

Tin tổng hợp. © RFI

(AFP) - Ba Lan bắt đầu huấn luyện phi công Ukraina lái chiến đấu cơ Mỹ F-16. Mở đầu cuộc họp của bộ trưởng Quốc Phòng các nước thành viên Liên Âu về yểm trợ quân sự cho Kiev, lãnh đạo ngành ngoại giao Châu Âu Josep Borrell hôm nay, 23/05/2023, thông báo như trên. Nhiều nước châu Âu khác cũng đã sẵn sàng cung cấp chiến đấu cơ F-16 và huấn luyện phi công cho Ukraina.

(AFP) - Thủ tướng Nga công du Thượng Hải, dự Diễn đàn kinh tế Nga - Trung. Chuyến đi của thủ tướng Mikhai Michoustine bắt đầu từ hôm nay 23/05/2023 và kéo dài 2 ngày. Michoustine sẽ gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và đồng nhiệm Lý Cường. Matxcơva dự kiến nguồn cung ứng năng lượng từ Nga sang Trung Quốc năm 2023 sẽ tăng 40% so với năm 2023.

(Reuters) - Pháp dự kiến huy động 35.000 người thuộc lực lượng an ninh quốc gia để bảo vệ lễ khai mạc Thế Vận Hội Paris 2024. Đây là chưa tính đến các lực lượng giũ gìn trật tự tư nhân và cảnh sát thành phố. Con số 35.000 thành viên lực lượng an ninh được huy động cho một sự kiện là số cao kỷ lục, theo bộ trưởng Nội vụ Pháp, để ngăn ngừa nguy cơ khủng bố, tấn công mạng, các vụ tấn công bằng drone. Theo nhận định trong cuộc họp báo hôm nay 23/05/2023 của đô trưởng Paris Anne Hidalgo, việc hàng vài trăm ngàn người đến dự lễ khai mạc Thế Vận Hội Mùa Hè 2024 sẽ là một thử thách cả về nghệ thuật, tổ chức và an ninh.

(Reuters) – Ngoại trưởng Ukraina công du châu Phi tìm kiếm ủng hộ. Hôm nay, 23/05/2023, ngoại trưởng Dmytro Kuleba bắt đầu công du một số nước châu Phi, nhằm vận động ủng hộ kế hoạch hòa bình của tổng thống Zelensky, ngặn chặn ảnh hưởng của Nga tại các nước Nam Bán Cầu. Trước chuyến đi, trên Instagram, ông Dmytro Kuleba cho biết ‘‘đã có nhiều thương lượng quan trọng với các lãnh đạo và giới doanh nghiệp châu Phi’’.

(AFP) – Nợ công Mỹ: Thương lượng giữa chính phủ và Quốc Hội tiếp tục bế tắc. Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 22/05/2023 đã gặp chủ tịch Hạ Viện thuộc phe Cộng Hòa chiếm đa số, ông Kevin McCarrthy, trong nỗ lực tìm kiếm thỏa hiệp nâng trần nợ công để tránh cho nước Mỹ không bị rơi vào tình trạng vỡ nợ. Cuộc thảo luận đã được đánh giá là mang tính « xây dựng » nhưng vẫn chưa cho phép có được giải pháp vào lúc này. Chỉ còn chưa đầy 10 ngày nữa, nếu không có được sự nhất trí của Hạ Viện, chính phủ Mỹ sẽ không còn tiền để chi tiêu công. Chính phủ và Hạ Viện vẫn tiếp tục các cuộc mặc cả, tìm kiếm nhượng bộ để tìm lối thoát.

(RFI) – Mỹ : Thỏa thuận ‘‘lịch sử’’ bảo vệ nguồn nước sông Colorado. Ngày 22/05/2023, bảy bang miền tây nam, và chính quyền liên bang của Mỹ đã ký kết thỏa thuận giảm mạnh tiêu thụ nước, để đối phó với tình trạng khô hạn gia tăng do biến đổi khí hậu. Theo thỏa thuận này, ba bang tiêu thụ nhiều nước nhất là California, Nevada và Arizona sẽ giảm 13% lượng nước sông tiêu thụ. Đổi lại, chính quyền liên bang sẽ bồi hoàn 1,2 tỉ đô la để hỗ trợ các nông gia và các hộ gia đình. Thỏa thuận chỉ có hiệu lực đến 2026.

(AFP) – Khí hậu – Thụy Sĩ: Nhiều nhà tranh đấu ngăn chặn hoạt động của một sân bay ở Genève. Sáng nay, 22/05/2023, khoảng 100 nhà hoạt động khí hậu thuộc nhiều tổ chức như Greenpeace, Stay Grounded, Extinction Rebellion, Scientist Rebellion…, từ 17 quốc gia, đã ập vào cản trở hoạt động của cơ sở bán vé máy bay cá nhân lớn nhất châu Âu, European Business Aviation Convention & Exhibition (EBACE). Mục tiêu là đòi cấm các chuyến bay cá nhân, theo thông báo của Greenpeace. Các nhà tranh đấu giương các khẩu hiệu như ‘‘máy bay phản lực tư nhân đang đốt cháy tương lai của chúng ta’’, “giết chết hành tinh của chúng ta,” và “thúc đẩy sự bất bình đẳng’’. Hoạt động của công ty đã bị gián đoạn trong khoảng 2 giờ.

**********

Vị tướng hàng đầu của Israel hôm thứ Ba 23/5 nêu ra khả năng sẽ có "hành động" nhằm vào Iran vào ngay cả khi cố vấn an ninh quốc gia của Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho rằng chưa có bất kỳ mối đe dọa tức thời nào xuất phát từ một cơ sở hạt nhân mới dưới lòng đất của Tehran.

Trung tướng Herzi Halevi, người đứng đầu lực lượng vũ trang Israel, cho biết trong một bài phát biểu: "Iran đã tiến xa hơn bao giờ hết trong việc làm giàu uranium... Có những diễn biến tiêu cực trước mắt có thể dẫn đến hành động (quân sự)".

Ông không nêu chi tiết đó có thể là những diễn biến gì, cũng như ai có thể sẽ thực hiện các hành động nào.

“Chúng ta có khả năng, và những người khác cũng có khả năng”, ông Halevi phát biểu tại Hội nghị Herzliya, một diễn đàn an ninh quốc tế, với hàm ý rõ ràng nhắc đến đồng minh Hoa Kỳ của Israel.

Các chuyên gia hiện chưa thống nhất được với nhau là liệu quân đội Israel có đủ sức mạnh không để gây ra thiệt hại lâu dài cho các cơ sở hạt nhân của Iran – chúng nằm ở xa, phân tán và được bảo vệ. Iran phủ nhận chuyện họ cố chế tạo bom hạt nhân và thề sẽ trả đũa tàn khốc nếu họ phải chịu bất kỳ cuộc tấn công nào.

Đã có suy đoán rằng Israel có thể sử dụng các nước có biên giới với Iran làm bàn đạp cho các cuộc tấn công. Một quốc gia như vậy, Azerbaijan, đã bác bỏ ý tưởng đó mặc dù nước này có mối quan hệ chặt chẽ với Israel.

Hãng tin AP đưa tin hôm 22/5 rằng Iran đang xây dựng một cơ sở ngầm mới ở Dãy núi Zagros để thay thế một trung tâm đặt các máy ly tâm sản xuất uranium lộ thiên ở Natanz gần đó đã bị cháy nổ vào tháng 7/2020.

"Điều này tất nhiên hạn chế khả năng thực hiện một cuộc tấn công, so với các cơ sở trên mặt đất, tất nhiên các cơ sở đó dễ dàng hơn. Nhưng có thể nói về vấn đề này là không có nơi nào là không thể đụng đến được", Cố vấn An ninh Quốc gia Israel Tzachi Hanegbi phát biểu tại hội nghị.

Hanegbi không đưa ra lời đe dọa rõ ràng là Israel sẽ tấn công và thậm chí còn nói bóng gió ý rằng trách nhiệm sẽ thuộc về Hoa Kỳ khi ông lưu ý rằng nước này bom GBU-43/B cực lớn không có trong kho vũ khí của Israel.

Dù sao đi nữa, Hanegbi nói thêm, "cơ sở này (cơ sở ngầm gần Natanz) còn nhiều năm nữa mới hoàn thành".

Ông nói rằng tuy Washington muốn theo đuổi các hoạt động ngoại giao với Iran, song hai nước đồng minh Mỹ và Israel đều "đồng quan điểm" và không có sự khác biệt đáng kể nào về "lằn ranh đỏ" tiềm tàng đối với việc rốt cuộc phải có hành động quân sự.

(Reuters)

**********

Một quan chức quốc phòng hàng đầu của Hoa Kỳ bác việc Trung Quốc sử dụng khinh khí cầu do thám để tung hỏa mù, gọi việc này là không quan trọng khi so sánh với vấn đề lớn hơn do khả năng quân sự hóa không gian ngày càng tăng của Bắc Kinh.

Việc Trung Quốc sử dụng khinh khí cầu do thám đã thu hút sự chú ý kể từ khi Ngũ Giác Đài tuyên bố họ đang theo dõi một trong những thiết bị tầm cao khi nó di chuyển khắp lục địa Hoa Kỳ vào tháng 2 vừa qua.

Kể từ đó, Hoa Kỳ đã bắn hạ một số khinh khí cầu của Trung Quốc và các vật thể ở độ cao đáng ngờ khác, đôi khi sử dụng vũ khí tiên tiến và các quan chức Hoa Kỳ thậm chí đã thừa nhận khinh khí cầu có thể thu thập một số thông tin xung quanh các địa điểm quân sự nhạy cảm.

Nhưng Bộ trưởng Không quân Frank Kendall cho biết hôm 22/5 rằng việc Trung Quốc sử dụng khinh khí cầu, mà Bắc Kinh mô tả là khinh khí cầu thời tiết, về một phương diện nào đó, là một việc làm gây phân tâm.

“Họ có một chương trình thu thập thông tin tình báo rất tích cực. Những quả khinh khí cầu là một phần rất nhỏ trong đó và không có tầm quan trọng cao”, ông Kendall nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo.

Điều gây lo lắng hơn, ông Kendall nói, là ở mức độ cao hơn.

Ông nói: “Phần không gian rất đáng kể và rất quan trọng. Họ đang liên kết các khả năng trên không gian của họ với các lực lượng tác chiến của họ”.

Các quan chức khác của Hoa Kỳ cũng đã cảnh báo tương tự về những tiến bộ của Trung Quốc trong không gian.

Ông Doug Wade, người đứng đầu Nhóm Nhiệm vụ Trung Quốc của Cơ quan Tình báo Quốc phòng, cho biết: “Trung Quốc coi không gian là một chỗ yếu tiềm ẩn đối với Hoa Kỳ.”

Ông Wade nói: “Có rất nhiều tài sản hoặc khả năng không gian và phản không gian ở Trung Quốc khiến chúng tôi rất lo lắng,” ông gọi chương trình không gian của Bắc Kinh là “chỉ đứng sau Hoa Kỳ”.

Người đứng đầu các hoạt động không gian của Hoa Kỳ, Tướng Chance Saltzman, cũng cảnh báo về sức mạnh ngày càng tăng của Bắc Kinh, gọi Trung Quốc là “mối đe dọa đáng kể nhất của chúng ta trong và ngoài không gian”.

Ông Kendall hôm 22/5 cho biết cụ thể rằng khả năng ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc sử dụng các vệ tinh của mình để theo dõi quân đội và tài sản của Hoa Kỳ khiến ông “rất lo ngại”.

Ông nói: “Phần lớn khả năng tác chiến đó là giám sát, trinh sát, nhắm mục tiêu… để thực hiện những việc như cố gắng nhắm mục tiêu vào tàu sân bay, cố gắng nhắm mục tiêu vào các đơn vị cơ động, các đơn vị mặt đất thuộc nhiều loại khác nhau”.

“Đó là một sự tăng cường hiệu quả rất lớn cho họ.”

Bất chấp lời kêu gọi từ các quan chức như Kendall để các nhà lập pháp tập trung vào năng lực không gian của Trung Quốc, một số nhà lập pháp đã thúc đẩy giải quyết mối đe dọa tiềm ẩn từ khinh khí cầu tầm cao.

“Chỉ huy Bộ Tư lệnh Bắc Mỹ đã nói với chúng tôi rằng ông ấy có thêm các yêu cầu chưa được tài trợ cho Lực lượng Không quân trên đường chân trời và các radar viễn chinh tầm xa,” Thượng nghị sĩ Dân chủ Jon Tester, Chủ tịch Tiểu ban Ngân sách Quốc phòng Thượng viện, nói trong một phiên điều trần vào tháng trước.

Ông Tester nói thêm: “Chúng tôi cần cung cấp các nguồn lực và tôi nghĩ rằng ủy ban này ở cả hai đảng muốn đảm bảo quốc gia của chúng ta được an toàn và cung cấp các nguồn lực để làm điều đó.”

Bộ trưởng Không quân Frank Kendall kêu gọi các nhà lập pháp thông qua ngân sách quốc phòng đúng hạn và hỗ trợ các nỗ lực hiện đại hóa, bao gồm cả những cải cách cho phép lực lượng này linh hoạt hơn để đáp ứng tốt hơn với những tiến bộ của Trung Quốc.

“Mối đe dọa đối với các căn cứ không quân của chúng ta, các mối đe dọa đối với các tàu sân bay của chúng ta, nỗ lực chiếm ưu thế trên không của họ... tất cả đã diễn ra trong một thời gian khá dài và tôi nghĩ chúng ta đã không phản ứng nhanh nhất có thể.”

*********

Chiến sự ngày 454: Tổng thống Ukraine thăm tiền tuyến

Đông A

4–5 minutes

Tổng thống Zelensky đến tiền tuyến phía đông

Theo Reuters, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 23.5 cho biết ông đã đến thăm lực lượng thủy quân lục chiến ở tiền tuyến phía đông để cảm ơn đóng góp của họ trong việc chiến đấu chống lại Nga.

Trong video được đăng trên mạng xã hội, ông Zelensky đã trao thưởng cho hàng chục binh sĩ thủy quân lục chiến, cả nam và nữ, vào Ngày Thủy quân lục chiến Ukraine. "Chúc mừng Ngày Thủy quân lục chiến, đặc biệt là với những người mạnh mẽ, những người đang ở một trong những khu vực căng thẳng nhất - hướng Vuhledar-Marinka", Tổng thống Zelensky nói.

Quân đội Ukraine cũng cho biết trong bản cập nhật ngày 23.5 rằng các lực lượng của nước này đã đẩy lùi nhiều cuộc tấn công nhắm vào thành phố Marinka, phía đông Donetsk.

Hiện giao tranh vẫn diễn ra ác liệt ở Donetsk. Tổng thống Zelensky cũng trao huân chương cho chỉ huy của một số đơn vị thủy quân lục chiến và chính phủ Ukraine sẽ thành lập một quân đoàn thủy quân lục chiến chuyên biệt, đồng thời hứa cung cấp vũ khí và thiết bị mới.

Nga tăng thời gian tạm giam phóng viên Mỹ

Hãng thông tấn nhà nước Nga RIA dẫn lại thông tin từ tòa án cho biết phóng viên Evan Gershkovich của The Wall Street Journal, người bị bắt ở Nga vào tháng 3 với cáo buộc gián điệp, sẽ bị tạm giam cho đến ngày 30.8.

Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) đã bắt giữ ông Gershkovich, một công dân Mỹ, vào ngày 29.3 tại thành phố Yekaterinburg với các cáo buộc có thể dẫn đến án tù 20 năm. Ông Gershkovich đã bị cáo buộc thu thập bí mật quốc gia về tổ hợp công nghiệp quân sự của Nga.

Ban đầu, ông Gershkovich bị tạm giam trước khi xét xử cho đến ngày 29.5. Tuy nhiên, thời hạn này đã tăng thêm 3 tháng nữa.

Cả ông Gershkovich và The Wall Street Journal đều phủ nhận cáo buộc gián điệp. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng nói rằng ông Gershkovich đang bị giam giữ bất hợp pháp.

Theo Reuters, Mỹ ngày 23.5 đã lên tiếng phản đối sau khi thời gian tạm giam của ông Gershkovich bị tăng lên.

"Ông ấy không nên bị giam giữ. Báo chí không phải là một tội ác. Ông ấy cần được trả tự do ngay lập tức", CNN dẫn lời phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết.

"Chúng tôi vẫn sẽ cố gắng để đưa anh ấy về với gia đình", ông Kirby nói thêm.

Số đạn pháo EU cung cấp cho Ukraine

Reuters đưa tin Đại diện Cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về Chính sách Đối ngoại và An ninh Josep Borrell ngày 23.5 cho biết các thành viên EU đã cung cấp 220.000 quả đạn pháo cho Ukraine. Số đạn này được chuyển đi theo kế hoạch mang tính bước ngoặt được đưa ra cách đây 2 tháng nhằm tăng cường cung cấp đạn dược cho Kyiv.

Ông Borrell cho biết các quốc gia EU cũng đã cung cấp 1.300 tên lửa theo kế hoạch và đang trên đà đạt được mục tiêu cung cấp 1 triệu viên đạn trong vòng một năm, mặc dù một số quốc gia EU đã tránh xác nhận mục tiêu đó là khả thi.

"Những ngày, tuần và tháng tới sẽ mang tính quyết định chiến lược trong cuộc xung đột ở Ukraine", ông Borrell phát biểu trước báo giới vào cuối cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng EU tại Brussels (Bỉ).

Các thành viên EU vào tháng 3 đã đồng ý kế hoạch cung cấp đạn dược sau khi Kyiv cảnh báo rằng cuộc xung đột với Nga gây tiêu hao dữ dội và họ đang rất cần nguồn cung do hàng ngàn quả đạn được bắn ra mỗi ngày.

***********

Phan Châu Thành - Tình hình chiến sự Ukraina ngày thứ 453, 22-05-2023

15–19 minutes

1. Đúng như thông báo của Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW hôm 21-05-2023, việc chỉ huy trưởng Wagner Prigozhin tuyên bố "đã chiếm được hoàn toàn Bakhmut” vào ngày 20-05-2023 là quá sớm, bởi chiến sự vẫn tiếp tục:

Cờ Nga cắm trên nóc tòa nhà cao tầng biến mất:

Likely new from airplane area in SW Bakhmut. It's possible that's UA is striking RU positions around the MiG monument. Drone-panorama on buildings at 48°34'32"N 37°57'50"E. Though I don't see recently raised RU flag, so it may be a bit older or could be downed.@Militarylandnet pic.twitter.com/YV65A8jCvj
— Edsen (@EdsenTheWeather) May 22, 2023

Phim từ thành phố, cho thấy chiến sự vẫn tiếp tục:

Bakhmut is where the longest and bloodiest battle of the Ukraine war has raged for months. Drone footage taken by The New York Times captured the scorched buildings, destroyed schools and cratered parks that now define the once peaceful city. https://t.co/iK6Q27LoYJ pic.twitter.com/sUiFfa5YOT
— The New York Times (@nytimes) May 22, 2023

This morning, May 22nd 2023, in Artyomvsk, ex ukrainian Bakhmut' pic.twitter.com/4ueZo32wTB
— Lucero1 (@Lucero83250346) May 22, 2023

Ukrainian forces are holding the last line of defence in #Bakhmut. This is going to be the deadliest battle for Russian forces since WW2, pic.twitter.com/VSESEWxIvM
— Albir 24 🇪🇺🇪🇸🇺🇦 (@albir2024) May 22, 2023

A Ukrainian soldier of the "Ghost" sniper group of the 1st Presidential Brigade shows off #Bakhmut #SupportUkraine #Ukraine #RussiaUkraineConflict #warfootage #warinukraine #ukrainianwarvideos pic.twitter.com/LK8O4DCQBc
— SkyOverUkraine (@SkyAboveUkraine) May 22, 2023

Bakhmut 🇺🇦 pic.twitter.com/rWVa5rtF48
— Federico Alves, Econ. (@federicoalves) May 22, 2023

…nhưng Bakhmut đã hoàn toàn là thành phố chết:

Sad meme makin pic.twitter.com/PKTKIDqlYk
— Л.Т. Стоячи Long T. Standing (@Longtstanding) May 22, 2023

Russia's trophy ... Bakhmut ... another mark of genocide on the planet Earth. pic.twitter.com/ElM7diWs9i
— 🌻 Fertilizer Finder 🌻 (@ManiacMagic1) May 22, 2023

Chiến sự vào cả ban đêm:

Bakhmut. Die ukrainische Armee sprengt nach Rückzug den Wohnblock. Aufnahme von der ukrainischen Seite. https://t.co/l4WuaO8Mrf pic.twitter.com/18bxb1MjXo
— Ivan Rodionov (@IvanRodionov_) May 22, 2023

Khói vẫn bốc nghi ngút khắp nơi:

As imagens de devastação de Bakhmút, divulgadas pelo @nytimes são terríveis. Em 2023, uma cidade inteira aniquilada pela pura e simples sanha conquistadora de um presidente.

E ainda tem gente que justifica essa malignidade, pic.twitter.com/kaYXkWM3yj

— Fabrício Vitorino (@Fabyuri) May 22, 2023

Điều này khiến lính Wagner phải dời ngày rút lui khỏi Bakhmut, bàn giao vị trí lại cho quân đội Nga sang 01-06-2023 chứ không phải 25-05-2023 như tuyên bố trước đó.

Wagner to leave Bakhmut by June 1, transfer control to Russian army https://t.co/rkyd553M39
— Chris PIlz (@chrispilz) May 22, 2023

ISW cũng cho rằng quân Nga đang liên tiếp gửi tiếp viện tới đây để hỗ trợ phòng thủ. Do đó, sẽ làm cho quân Nga bị suy yếu tại những địa điểm khác, nơi cuộc tổng phản công của phía Ukraina có thể nổ ra:

Military analysts say that if #Moscow continues to send reinforcements to defend [#Bakhmut], that could weaken Russian forces’ ability to hold off a broader counteroffensive that #Ukraine says is about to begin. @nytimes https://t.co/RQCtHmRzgF pic.twitter.com/G3knHInO29
— ISW (@TheStudyofWar) May 22, 2023

Theo The Telegraph, 100.000 lính Nga đã chết và bị thương tại chiến trường quanh Bakhmut, trong đó có 20.000 là lính Wagner. Phía Ukraina, theo nguồn Nga, mất từ 14.000 tới 20.000 lính, 4.000 dân thường bỏ mạng, gần 70.000 người phải di tản, 60% các tòa nhà đã bị phá hủy, còn lại hư hỏng.

Bakhmut trước "hòa bình” của Putin:

Bakhmut was a really nice place.

A once-flourishing city, home to 72,000 people, and Ukraine’s salt mines and sparkling wine.

Now it’s a graveyard.pic.twitter.com/O1nnihFVsh

— Oleksiy Sorokin (@mrsorokaa) May 22, 2023

Bên ngoài thành phố, quân Ukraina được cho là tiếp tục tiến thêm được từ 200-400 mét sâu vào vị trí của Nga:

⚡️The Armed Forces of 🇺🇦Ukraine managed to advance 200-400 meters in the #Bakhmut direction during the day, — the speaker of the Eastern Group of the Armed Forces of Ukraine Cherevaty pic.twitter.com/rg6tW0pGrc
— 🇺🇦Ukrainian Front (@front_ukrainian) May 22, 2023

Xe tăng Ukraina chiến đấu:

A tank of the 3rd Assault Brigade (AZOV) at work#Belgorod #F16sForUkraine #StandWithUkraine #Ukraine #Bakhmut #Mariupol #Kyiv #Zelensky #Crimea #Patriot #Pentagon #Kinzhal #HIMARS #Kremlin #Wagner #Prigozhin #Russia #Moscow #Putin #Donetsk #Odessa #Dnipro #Ukrainian #Kharkiv pic.twitter.com/6i1xcmm1zy
— Yuriy Dryha 🇺🇦📸 (@drigli_) May 22, 2023

Chỉ huy trưởng Ukraina tại chiến trường thông báo là đã kiểm soát được toàn bộ các cao điểm xung quanh Bakhmut, và từ đây, họ sẽ bắt đầu chiến dịch bao vây quân Nga ở bên trong:

Bakhmut is in the lowlands, whoever controls the heights controls the city, from the heights in the south and we have started the movement because the enemy from below is trapped pic.twitter.com/de7QUgD0Q3
— Svitlana Bzhalava (@bzhalava5255) May 22, 2023

Điều này được ISW công nhận:

#Ukrainian military sources reported that #Russian forces lost part of the dominant heights around #Bakhmut and noted that sustained Ukrainian advances could lead to a tactical encirclement of #Wagner forces in Bakhmut. (1/6) https://t.co/lnGXMYfvgn https://t.co/h5umfz42QZ pic.twitter.com/bInAGcPtkn
— ISW (@TheStudyofWar) May 22, 2023

https://twitter.com/TheStudyofWar/status/1660445197073895424

2. Một chuyện gì đó đang xảy ra tại khu vực biên giới giữa Ukraina và Nga, một đơn vị khoảng 80 người của Quân đoàn Nga Tự do, những người lính Nga nhưng chiến đấu cho phía Ukraina, đã bất ngờ vượt sang lãnh thổ Nga, tấn công trạm kiểm soát biên giới:

Hal Turner Radio Show - UPDATED (Again) 9:58 AM EDT -- Russian Border Checkpoint Attacked by Tanks from Ukraine; Destroyed in Belgorod https://t.co/Ql5RewTsrE
— gersariel (@gersariel1) May 22, 2023

…rồi chiếm làng Kozinka:

"A group of Ukrainian saboteurs in two tanks and two armored personnel carriers is observed near the Belgorod village of Kozinka. There are about 80 people in total", source says - Shot https://t.co/7iSLQdc3rI pic.twitter.com/Iv8SGMduvP
— Faytuks News Δ (@Faytuks) May 22, 2023

Hình ảnh họ kéo cờ trong làng:

⚡️Residents of the Russian oblast of Belgorod filming AFU troops outside of their homes pic.twitter.com/EfxknFIDAD

https://t.co/EfxknFIDAD

— Jayden X (@nojaydenx) May 22, 2023

Những người lính này đã chiếm được khoảng 5 km2 trong lãnh thổ Nga.

~5 km² has already been covered by the operation in the Belgorod region, Deep State. pic.twitter.com/lzVNNifWa6
— Svitlana Bzhalava (@bzhalava5255) May 22, 2023

Sau đó, họ tiếp tục tấn công về phía thị trấn Grayvoron, nơi được cho là có hầm chứa tên lửa hạt nhân chiến thuật xây dựng từ hồi Liên Xô cũ. Tuy nhiên, ngay cả khi có chiếm được khu vực này, không ai biết trong những hầm đó có còn tên lửa hạt nhân không, và cũng khó có thể khởi động được chúng nếu không có mã. Như chúng ta biết, việc khởi động các tên lửa hạt nhân đòi hỏi một quy trình đặc biệt, qua nhiều khâu, cần nhiều mã, chìa khóa… để không thể xảy ra sự "khai hỏa ngoài ý muốn”, thế nên, cuộc tấn công này trên thực tế chỉ mang tính hình thức, làm quân Nga giật mình hơn là hiệu quả cụ thể.

The Military Intelligence Directorate of Ukraine has stated they have Observed the “Rushed” Movement of Nuclear Munitions and Weapons by the Russian Military from the Belgorod-22 Storage Site near where Heavy Fighting is ongoing in the Town of Grayvoron.… pic.twitter.com/zDbdNjf2NZ
— Jayden X (@nojaydenx) May 22, 2023

Thị trấn Grayvoron được cho đã thuộc về Quân đoàn Nga Tự do này:

⚡️ The Belgorod People's Republic announced a nuclear threat.
There is a storage base for nuclear weapons of the 🇷🇺 Federation 4 km from the already liberated Graivoron. 204 and 240 mm nuclear munitions are placed there. pic.twitter.com/HdlrFyucUe
— Peacemaker -NAFO Fella- (@Catalinktaaaa7) May 22, 2023

🇷🇺❌🇷🇺🗡Russian Medias published minutes ago a footage from the Graivoronovsky district of the Belgorod region, as the clashes between Russian Volunteer Corps and Russian National Guard takes place

On video, Russian BMP-3 IFVs can be seen moving on the streets of the border city pic.twitter.com/YspMYV5Ria

— CS (@deSunShineBand) May 22, 2023

Xác lính Nga bị bắn chết:

Video showing Dead bodies of FSB officers at the Grayvoron checkpoint in the #Belgorod region. pic.twitter.com/sD6drynS9T
— Truth Seeker (@rishatjnu) May 22, 2023

Vị trí lãnh thổ Nga hiện đang bị thọc sâu:

Updated map showing approximate area currently under control of "Belgorod People's Republic" forces.

No matter what happens, I'm quite sure this will go down as one of the greatest international military trolling operations in history. pic.twitter.com/qgNnhwbRkL

— Euan MacDonald (@Euan_MacDonald) May 22, 2023

BREAKING:

The Free Russia Legion, made up of Russians fighting on the side of the Ukrainian Army, has crossed into Russia in the Belgorod region and has taken control of three settlements Kozinka, Glotove, Gora-Podil

Heavy fighting is taking place for control of Greyvoron. pic.twitter.com/Na5RaeOysk

— Visegrád 24 (@visegrad24) May 22, 2023

Toàn quyền Nga tại khu vực Belgorod ra thông báo cho rằng: "Một nhóm phá hoại Ukraina đã vượt qua biên giới”.

Russia’s Belgorod governor claims Ukrainian ‘sabotage group’ crossed border - @politic_talks #politics #politic https://t.co/WFVsaTppYH
— Politic Talks (@politic_talks) May 22, 2023

Một xe bọc thép của Nga bị chiếm:

Russian military equipment trophies claimed by Freedom of Russia Legion forces inside Russian territory, #Belgorod
region today.#белгород 🫡💪🇺🇦 pic.twitter.com/Hvl11hBBZX
— Sander (@SanderRegter) May 22, 2023

Nguồn Nga đã công nhận thông tin về trận đánh này:

Le régime CTO permet l'implication de forces et de moyens supplémentaires, et libère également les mains en termes d'utilisation d'unités de différents départements pour accomplir une tâche commune, mais aussi une solution aux obstacles bureaucratiques. #Belgorod pic.twitter.com/SpkpSrrqL7
— Oeil d’Horus NMW (@OeilHorusNMW) May 22, 2023

Thậm chí Rybar còn làm một phim ngắn về tình hình chiến sự:

6 - Incursión trasfronteriza de la Legión 'Libertad de Rusia' hoy 22 de mayo, en las aldeas de Kozinka y Glotovo en el óblast de Bélgorod. #Ucrania #Ukraine #UkraineRussiaWar #UkraineWar #Russia pic.twitter.com/sJFp5krutk
— Viento del Este | 🇪🇺 | 🇺🇦 | (@Viento_Este) May 22, 2023

Không hiểu chuyện gì xảy ra khi không quân Nga đột nhiên ném đạn nhiệt xuống luôn các khu vực nhà dân mà phía Nga kiểm soát:

Громадянська війна в БНР набирає обертів. Російський літак бомбить Бєлгород.

Відео публікують російські пабліки. pic.twitter.com/WgKedARg64

— ҐРУНТ (@grntmedia) May 22, 2023

There is no panic in Belgorod!

Except for these Russian helicopters in Belgorod cutting the grass with their countermeasures.

So might be a littttttle panic. pic.twitter.com/91DCVsEggL

— Saint Javelin (@saintjavelin) May 22, 2023

In the #Belgorod region, everything is still according to plan. pic.twitter.com/xaRf3feMgF
— NEXTA (@nexta_tv) May 22, 2023

Phòng không Nga bắn lên bầu trời, nhưng không thấy bắn mục tiêu gì:

ТА ЗА ШТО, НАС ?!#Белгород #БНР #BPR #Belgorod pic.twitter.com/jOddM4h077
— Венедыкус (@venedykus) May 22, 2023

Còi báo động rú khắp nơi:

Les alarmes antiaériennes ont été déclenchées dans la région, comme ici à Belgorod.

Les civils sont invités à quitter la ville et/ou à se rendre dans des abris antimissiles.

Vous allez voir que la panique a gagné certains habitants... 6/12pic.twitter.com/YQoUOlLBTj

— Observatoire Delphi (@ObsDelphi) May 22, 2023

…khiến dân Nga lũ lượt bỏ chạy khỏi Belgorod:

Черга на виїзд з Бєлгорода.

Der Abendverkehr in Belgorod ist stark heute. 🤷🏻‍♂️#Бєлгорода #Belgorod pic.twitter.com/KONxpwjs5N

— Leonidas Gorkin (@_DeaconF) May 22, 2023

Cờ của Quân đoàn Nga Tự do cũng bay trên bầu trời Moscow:

The flag of the "Freedom of Russia" legion is already in Moscow#Belgorod #F16sForUkraine #StandWithUkraine #Ukraine #Bakhmut #Mariupol #Kyiv #Zelensky #Crimea #Patriot #Pentagon #Kinzhal #HIMARS #Kremlin #Wagner #Prigozhin #Russia #Moscow #Putin #Donetsk #Odessa #Dnipro #Kharkiv pic.twitter.com/NmYjogMlEw
— Yuriy Dryha 🇺🇦📸 (@drigli_) May 22, 2023

Những người lính này đã gửi tới dân Nga tuyên bố chính thức: "Chúng tôi là những người Nga, như các bạn”, rồi lên án việc Putin độc tài, cố tình xâm lược các nước láng giềng, đẩy nước Nga vào cuộc chiến tranh vô nghĩa. "Chúng tôi muốn con cái được sống và học tập trong hòa bình, do đó, cần phải kết thúc sự độc tài tại Kremlin” – họ nói.

Statement for the world made by the soldiers of the Freedom of Russia Legion before they crossed into Russia from Ukraine this morning.

They say the end goal for them is the Red Square in Moscow.

English subtitles at the bottom pic.twitter.com/nw7trf5PHI

— Visegrád 24 (@visegrad24) May 22, 2023

3. Chiến trường phía bắc Svatove yên ắng, cả ngày chỉ có khoảng một vụ đụng độ xảy ra:

3/n

1/northern segment, #Kupyansk-#Svatove-#Kreminna

On this front segment, according to #AFU, 🇷🇺 attacks have decreased significantly in volume from a rate of 5-7/day to only 1

In the direction #Kupyansk, N.T.R.
In the direction #Svatove, N.T.R. pic.twitter.com/xm4yk8ZZKQ

— @applepie110101@mastodon.world ⚙️🔧🇺🇦 (@applepie110101) May 21, 2023

Quanh khu vực Kreminna cũng không có động tĩnh gì, ngoài việc hai bên đấu pháo:

4/n

In the direction #Kreminna👇, N.T.R. (to the repeated and failed Russian assaults towards #Bilohorivka near)

N.T.R. = no offensive, but artillery exchanges, reco, special operations pic.twitter.com/0Vlg4GHFBD

— @applepie110101@mastodon.world ⚙️🔧🇺🇦 (@applepie110101) May 21, 2023

4. Quân Nga tiếp tục tìm cách tấn công Avdiivka, nhưng vấp phải sự chống trả quyết liệt của phía Ukraina:

22/n

Mais l'avancée au sud-ouest, vers #Pervomaiske est bloquée par les #AFU 👇
Les 🇷🇺ne parviennent toujours pas à construire une tenaille enserrant #Avdiivka pic.twitter.com/gPX8y3MoFy

— Macette Escortert (@escortert) May 22, 2023

…nên không có tiến triển gì:

21/n

4/segment sud, #Avdiivka-#Vuhledar

Dans la direction #Avdiivka, les russes ont repris quelques positions au nord de la place-forte en venant se coller à la voie ferrée 👇 pic.twitter.com/xoGBjO15wJ

— Macette Escortert (@escortert) May 22, 2023

Kế hoạch của Nga vẫn là "hai gọng kìm” để kẹp Avdiivka vào giữa, nhưng chưa thu được kết quả:

#453dayofwar

⚡Russian forces continued offensive operations on the Donetsk City-#Avdiivka frontline but have not made any verifiable territorial gains, - @TheStudyofWar #Ukraine #UkraineWar #UkraineRussiaWar #StopRussiaNOW #RussiaIsATerroristState pic.twitter.com/tewN3YAuw4

— Blog about the war for free Ukraine 🇺🇦 (@BlogUkraine) May 22, 2023

5. Chiến trường Zaporizhzhia-Kherson cũng không có gì đáng kể.

NEW: #Wagner Group mercenaries likely secured the western administrative borders of #Bakhmut City while #Ukrainian forces are continuing to prioritize counterattacks on Bakhmut’s outskirts.

Our latest: https://t.co/mCAKoKxKnl pic.twitter.com/KgBtZ4sBE1

— ISW (@TheStudyofWar) May 22, 2023

Nhiều nguồn tin cho rằng việc Quân đoàn Nga Tự do tấn công có thể bắt đầu cuộc nội chiến tại Nga, thậm chí châm ngòi cho việc lật đổ Putin, cá nhân mình cho rằng khả năng đó là hầu như không thể. Việc họ tấn công qua lãnh thổ Nga không thể lâu được bởi lực lượng quá ít so với nước Nga rộng lớn, nên rồi cũng sẽ rút về sau biên giới Ukraina nhanh chóng thôi. Tuy nhiên, cuộc tấn công này đem lại một lợi ích lớn cho phía Ukraina, khiến quân Nga sẽ phải bắt buộc tăng cường các lực lượng phòng thủ biên giới, do đó, làm cho lực lượng dự trữ của Nga vốn ít lại càng ít đi.

Có thể thấy quân Ukraina đang từng bước, từng bước một bào mòn quân Nga, đâm chọc chỗ nọ chỗ kia như phân tích của các chuyên gia trước đó, khiến quân Nga phải di chuyển, tập trung về những nơi mà phía Ukraina dự trù, rồi dần dần lộ ra những điểm yếu, nơi sơ hở, để các mũi tấn công chính của đợt tổng tiến công bắt đầu. Vẫn chưa hề thấy bất kỳ xe tăng Leopard, Abrams nào xung trận dù đã có mặt đầy đủ tại Ukraina, cho thấy phía Ukraina chưa tung ra các lực lượng chính mà họ đang có. Ngược lại, ngày lại ngày, lùa quân Nga đi các nơi, dần dần sẽ bị động hoàn toàn. Theo dõi cách đánh, mới công nhận chỉ huy phía Ukraina rất giỏi, mà binh lính tinh thần tốt, anh dũng cực kỳ - thế nên Nga làm sao mà thắng nổi.

Viva Ukraina !

PHAN CHÂU THÀNH 22.05.2023

***********

Lý do Mỹ từ chối bán máy bay chiến đấu F-35 cho Thái Lan

Khánh Như

2–3 minutes

Tờ Nation Thailand hôm nay 23.5 đưa tin Mỹ đã từ chối yêu cầu của Lực lượng Không quân Hoàng gia Thái Lan (RTAF) về việc mua 2 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 với lý do Bangkok chưa sẵn sàng cho những máy bay tinh vi như vậy. Thay vào đó, Mỹ lên kế hoạch chuyển giao các mẫu F-16 Block 70 và F-15 Eagle cho Thái Lan.

Cụ thể, một nguồn tin của RTAF cho biết Đại sứ Mỹ Robert F Godec đã gặp Tư lệnh Không quân Thái Lan Alongkorn Wannarot vào 2 tuần trước để đích thân thông báo về quyết định của Washington. Theo nguồn tin, ông Godec nói rằng RTAF không có cơ sở vật chất hoặc các biện pháp an ninh cần thiết để tiếp nhận các máy bay chiến đấu.

Theo tờ Bangkok Post, Mỹ vẫn bỏ ngỏ khả năng bán tiêm kích tàng hình F-35 cho Thái Lan. Đặc phái viên Godec đã nói với ông Wannarot rằng khi Thái Lan sẵn sàng, Mỹ sẽ tổ chức một cuộc đàm phán khác về việc bán F-35.

Nguồn tin cho biết RTAF không chịu bất kỳ thiệt hại nào từ quyết định của Mỹ, ngoài việc phải trả lại 369 triệu baht (249 tỉ đồng) mà họ đã rút từ ngân sách quốc phòng để mua F-35.

Chỉ một nửa số máy bay F-35 Mỹ đủ điều kiện sẵn sàng làm nhiệm vụ

00:01:52

Chỉ một nửa số máy bay F-35 Mỹ đủ điều kiện sẵn sàng làm nhiệm vụ

Theo nhà sản xuất vũ khí Lockheed Martin, tiêm kích tàng hình F-35 có thể mang theo khoảng 8 tấn đạn dược, tham gia hoạt động yểm trợ trên không, ném bom chiến thuật, và chiến đấu không đối không. F-35 còn có khả năng kết hợp dữ liệu từ trên không và trên mặt đất để định vị trên chiến trường.

*******

Bà Yekaterina Maksimova phải luôn đúng giờ, nhưng ký giả và các nhà hoạt động ở Nga né đi tàu điện ngầm tại Moscow dù đây có lẽ là tuyến đường hiệu quả nhất.

Bà đã bị giam giữ năm lần trong năm qua vì hệ thống camera an ninh có tính năng nhận dạng khuôn mặt.

“Dường như tôi bị liệt vào một cơ sở dữ liệu nào đó,” bà Maksimova nói, người trước đó đã bị bắt hai lần: vào năm 2019 sau khi tham gia một cuộc biểu tình ở Moscow và vào năm 2020 vì hoạt động môi trường.

Đối với nhiều người Nga như bà, ngày càng khó trốn tránh sự giám sát của chính quyền vì chính phủ tích cực theo dõi các tài khoản mạng xã hội và sử dụng camera giám sát đối với các nhà hoạt động.

Ngay cả một nền tảng trực tuyến từng được người dùng ca ngợi cũng đang được sử dụng như một công cụ kiểm soát: Nhà chức trách có kế hoạch sử dụng nó để phục vụ lệnh triệu tập quân sự, cản trở một chiến thuật phổ biến của những người trốn nghĩa vụ quân sự là tránh nhận giấy tuyển mộ.

Những người ủng hộ nhân quyền nói rằng nước Nga dưới thời Tổng thống Vladimir Putin đã khai thác công nghệ kỹ thuật số để theo dõi, kiểm duyệt và kiểm soát dân chúng, xây dựng cái mà một số người gọi là “nhà tù mạng”.

Ông Sarkis Darbinyan, người đứng đầu bộ phận hành nghề pháp lý tại Roskomsvoboda, một nhóm tự do internet của Nga mà Kremlin coi là một “điệp vụ nước ngoài.”, nói: “Điện Kremlin thực sự đã hưởng lợi từ quá trình số hóa và đang sử dụng mọi cơ hội để tuyên truyền nhà nước, để giám sát người dân, để loại bỏ ẩn danh người dùng internet.

Tăng cường kiểm duyệt và truy tố trực tuyến

Dường như việc có vẻ thờ ơ của Điện Kremlin trong giám sát kỹ thuật số đã thay đổi sau khi các cuộc biểu tình rầm rộ năm 2011-2012 được phối hợp trực tuyến, khiến nhà chức trách thắt chặt kiểm soát internet.

Một số quy định cho phép họ chặn các trang web; những quy định khác yêu cầu các nhà khai thác điện thoại di động và nhà cung cấp internet lưu trữ các bản ghi cuộc gọi và tin nhắn, chia sẻ thông tin với các cơ quan an ninh nếu cần. Nhà chức trách đã gây áp lực buộc các công ty như Google, Apple và Facebook lưu trữ dữ liệu người dùng trên các máy chủ của Nga nhưng không có kết quả, đồng thời công bố kế hoạch xây dựng một “internet có chủ quyền” có thể bị cắt đứt khỏi phần còn lại của thế giới.

Nhiều chuyên gia ban đầu bác bỏ những nỗ lực này là vô ích, và một số dường như vẫn không hiệu quả. Các biện pháp của Nga có thể giống như một hàng rào so với Bức tường lửa vĩ đại của Trung Quốc, nhưng cuộc đàn áp trực tuyến của Điện Kremlin đã đạt được đà tiến.

Sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022, hoạt động kiểm duyệt trực tuyến và truy tố đối với các bài đăng và bình luận trên mạng xã hội đã tăng đột biến đến mức phá vỡ mọi kỷ lục hiện có.

Theo Net Freedoms, một tổ chức bảo vệ quyền Internet nổi tiếng, hơn 610.000 trang web đã bị chính quyền chặn hoặc xóa trong năm 2022 -– tổng số hàng năm cao nhất trong 15 năm - và 779 người phải đối mặt với cáo buộc hình sự về các bình luận và bài đăng trực tuyến, cũng là một kỷ lục.

Ông Damir Gainutdinov, người đứng đầu Net Freedoms, cho biết một yếu tố chính là luật, được thông qua một tuần sau cuộc xâm lược, đã hình sự hóa một cách hiệu quả tinh thần phản chiến. Luật cấm “lan truyền thông tin sai lệch” hoặc “làm mất uy tín” của quân đội.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền trích dẫn một luật khác năm 2022 cho phép chính quyền “đóng cửa các cơ quan truyền thông đại chúng không qua xét xử và chặn nội dung trực tuyến vì phổ biến ‘thông tin sai lệch’ về hành vi của Lực lượng Vũ trang Nga hoặc của các cơ quan nhà nước khác ở nước ngoài hoặc phổ biến những lời kêu gọi trừng phạt Nga.”

Người dùng mạng xã hội ‘không cảm thấy an toàn’

Luật chống chủ nghĩa cực đoan khắc nghiệt hơn được thông qua vào năm 2014 nhắm mục tiêu vào người dùng mạng xã hội và phát ngôn trực tuyến, dẫn đến hàng trăm vụ án hình sự về các bài đăng, lượt thích và lượt chia sẻ. Hầu hết những người dùng có liên quan đến nền tảng truyền thông xã hội phổ biến của Nga VKontakte, được cho là hợp tác với chính quyền.

Khi cuộc đàn áp mở rộng, nhà chức trách cũng nhắm mục tiêu vào Facebook, Twitter, Instagram và Telegram. Khoảng một tuần sau cuộc xâm lược, Facebook, Instagram và Twitter đã bị chặn ở Nga, nhưng người dùng các nền tảng này vẫn bị truy tố.

Bà Marina Novikova, 65 tuổi, đã bị kết án trong tháng này tại thành phố Seversk của Siberia về tội “lan truyền thông tin sai lệch” về quân đội đối với các bài đăng phản chiến trên Telegram và bị phạt số tiền tương đương hơn 12.400 đô la. Một tòa án ở Moscow tuần trước đã kết án nhà hoạt động đối lập Mikhail Kriger 7 năm tù vì những bình luận trên Facebook bày tỏ mong muốn “treo cổ” ông Putin. Blogger nổi tiếng Nika Belotserkovskaya, sống ở Pháp, đã nhận án tù vắng mặt 9 năm vì các bài đăng trên Instagram về cuộc chiến, nhưng chính quyền cho rằng blogger này đã lan truyền “những điều giả mạo” về quân đội.

Ông Gainutdinov nói: “Người dùng của bất kỳ nền tảng mạng xã hội nào cũng không cảm thấy an toàn.”

Những người ủng hộ nhân quyền lo lắng rằng kiểm duyệt trực tuyến sắp mở rộng mạnh mẽ thông qua các hệ thống trí tuệ nhân tạo để giám sát các phương tiện truyền thông xã hội và trang web để tìm nội dung được coi là bất hợp pháp.

Vào tháng 2, cơ quan quản lý truyền thông của chính phủ, Roskomnadzor, cho biết họ đang tung ra Oculus - một hệ thống trí tuệ nhân tạo AI tìm kiếm nội dung bị cấm trong ảnh và video trực tuyến và có thể phân tích hơn 200.000 hình ảnh mỗi ngày, so với khoảng 200 hình ảnh mỗi ngày nếu thực hiện bởi con người. Hai hệ thống AI khác đang hoạt động sẽ tìm kiếm tài liệu văn bản.

Vào tháng 2, tờ báo Vedomosti dẫn lời một quan chức giấu tên của Roskomnadzor than thở về “số lượng và tốc độ lan truyền tin giả chưa từng có” về chiến tranh. Quan chức này cũng trích dẫn những nhận xét cực đoan, kêu gọi biểu tình và “tuyên truyền đồng tính luyến ái LGBT” là một trong những nội dung bị cấm mà hệ thống mới sẽ xác định.

Các nhà hoạt động nói rằng thật khó để biết liệu các hệ thống mới có đang hoạt động và có hiệu quả hay không. Ông Darbinyan, thuộc nhóm tự do internet, mô tả nó là “thứ khủng khiếp”, dẫn đến “kiểm duyệt nhiều hơn”, trong bối cảnh hoàn toàn thiếu minh bạch về cách thức hoạt động và quy định của hệ thống.

Nhà chức trách cũng có thể đang làm việc trên một hệ thống “bot” thu thập thông tin từ các trang truyền thông xã hội, ứng dụng nhắn tin và các cộng đồng khép kín trên mạng, theo nhóm tin tặc Belarus Cyberpartisans, nhóm đã thu được tài liệu của một công ty con của Roskomnadzor.

Điều phối viên của Cyberpartisans, Yuliana Shametavets, nói với AP rằng các hệ thống “bot” dự kiến sẽ xâm nhập vào các nhóm truyền thông xã hội nói tiếng Nga để theo dõi và tuyên truyền.

“Giờ đây, người ta thường cười nhạo người Nga, nói rằng họ có vũ khí cũ và không biết chiến đấu, nhưng Điện Kremlin rất giỏi trong các chiến dịch đưa thông tin sai lệch và có những chuyên gia Công nghệ Thông tin cao cấp tạo ra những sản phẩm cực kỳ hiệu quả và rất nguy hiểm,” bà nói.

Cơ quan quản lý Roskomnadzor đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Những con mắt trên đường, dưới đường

Trong năm 2017-2018, chính quyền Moscow đã triển khai các camera đường phố được kích hoạt bằng công nghệ nhận dạng khuôn mặt.

Trong đại dịch COVID-19, nhà chức trách đã có thể truy tìm và phạt những người vi phạm lệnh phong tỏa.

Vedomosti đã báo cáo vào năm 2020 rằng các trường học sẽ lắp camera được liên kết với hệ thống nhận dạng khuôn mặt được gọi là “Orwell.”

Khi các cuộc biểu tình phản đối việc bỏ tù lãnh tụ phe đối lập Alexei Navalny nổ ra vào năm 2021, hệ thống này đã được sử dụng để tìm và giam giữ những người tham gia biểu tình, đôi khi vài tuần sau đó. Sau khi ông Putin tuyên bố động viên một phần cho Ukraine vào năm ngoái, điều này rõ ràng đã giúp các quan chức vây bắt những người trốn quân dịch.

Một người đàn ông bị chặn lại trên tàu điện ngầm ở Moscow sau khi không tuân thủ lệnh động viên cho biết cảnh sát nói với ông rằng hệ thống nhận dạng khuôn mặt đã theo dõi ông, theo lời vợ của ông, người đã nói chuyện với AP với điều kiện giấu tên vì sợ bị trả thù.

Vào năm 2022, “chính quyền Nga đã mở rộng quyền kiểm soát đối với dữ liệu sinh trắc học của người dân, bao gồm cả việc thu thập dữ liệu đó từ các ngân hàng và sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt để theo dõi và bức hại các nhà hoạt động,” Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đưa tin trong năm nay.

Bà Maksimova, nhà hoạt động liên tục bị chặn lại trên tàu điện ngầm, đã đệ đơn kiện phản đối việc giam giữ, nhưng bị thua.

Bà Maksimova nói rằng các quan chức từ chối giải thích lý do tại sao bà có tên trong cơ sở dữ liệu giám sát của họ, gọi đó là bí mật quốc gia. Bà và luật sư đang kháng cáo phán quyết của tòa án.

Ông Darbinyan cho biết có 250.000 camera giám sát ở Moscow được kích hoạt bởi phần mềm này — tại lối vào các tòa nhà dân cư, trên phương tiện giao thông công cộng và trên đường phố. Ông cho biết các hệ thống tương tự có ở St. Petersburg và các thành phố lớn khác, như Novosibirsk và Kazan.

Ông tin rằng chính quyền muốn xây dựng “một mạng lưới camera trên toàn quốc. Nghe có vẻ như là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng có những khả năng và kinh phí để thực hiện nó.”

‘Giám sát kỹ thuật số hoàn toàn’

Những nỗ lực của Nga thường được so sánh với Trung Quốc, nơi nhà chức trách sử dụng giám sát kỹ thuật số trên quy mô lớn. Các thành phố của Trung Quốc được bao phủ bởi hàng triệu camera nhận dạng khuôn mặt, hình dạng cơ thể và cách mọi người đi bộ để nhận dạng họ. Các cá nhân nhạy cảm thường xuyên bị theo dõi, bằng camera hoặc qua điện thoại di động, email và tài khoản mạng xã hội của họ để bóp nghẹt mọi bất đồng chính kiến.

Điện Kremlin dường như cũng muốn theo đuổi con đường tương tự. Vào tháng 11 năm ngoái, ông Putin đã ra lệnh cho chính phủ lập một danh sách trực tuyến những người đủ điều kiện nhập ngũ sau khi nỗ lực huy động 300.000 người đàn ông để chiến đấu ở Ukraine cho thấy hồ sơ nhập ngũ đang bị xáo trộn nghiêm trọng.

Nhà phân tích chính trị Tatyana Stanovaya cho biết trong một bài bình luận cho Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế rằng danh sách đó sẽ thu thập tất cả các loại dữ liệu, “từ phòng khám ngoại trú đến tòa án, cơ quan thuế và ủy ban bầu cử”.

Điều đó sẽ cho phép các cơ quan chức năng gửi lệnh triệu tập nghĩa vụ quân sự điện tử thông qua một trang web của chính phủ được sử dụng để đăng ký các tài liệu chính thức, như hộ chiếu hoặc chuyển nhượng tài sản. Sau khi lệnh triệu tập xuất hiện trực tuyến, người nhận không thể rời khỏi Nga. Các hạn chế khác - như đình chỉ giấy phép lái xe hoặc cấm mua bán tài sản - được áp dụng nếu họ không tuân thủ lệnh triệu tập trong vòng 20 ngày, cho dù họ có nhìn thấy hay không.

Bà Stanovaya tin rằng những hạn chế này có thể lan sang các khía cạnh khác của cuộc sống Nga, với việc chính phủ “xây dựng một hệ thống nhà nước giám sát, cưỡng chế và trừng phạt kỹ thuật số toàn diện”. Một luật định hồi tháng 12 yêu cầu các công ty taxi chia sẻ cơ sở dữ liệu của họ với cơ quan kế nhiệm của KGB Liên Xô, cho phép cơ quan này truy cập vào ngày, điểm đến và khoản thanh toán của hành khách.

Bà Stanovaya viết: “Chế độ ngục tù trên mạng, vốn được bàn tán sôi nổi trong thời kỳ đại dịch, hiện đang thực sự hình thành.”

********

Tin tức thế giới 24-5: Nhiều làng Nga bị tấn công; Tân đại sứ Trung Quốc tới Mỹ

6–8 minutes

Chiến sự bắt đầu vượt biên giới Ukraine, khi Nga tuyên bố đã đẩy lùi các đợt xâm nhập của "lực lượng Ukraine". Thực hư vẫn chưa rõ ràng, nhưng thiệt hại đã được công bố.

* Nhiều làng Nga bị tấn công bằng drone

Ít nhất 3 ngôi làng Nga ở vùng Kursk giáp biên giới Ukraine đã bị mất điện sau vụ tấn công sử dụng máy bay không người lái ngày 23-5. Chính quyền địa phương cáo buộc những kẻ tấn công đã thả vật liệu nổ xuống trạm điện.

Phía Ukraine chưa đưa ra bình luận gì. Cùng ngày 23-5, quân đội Nga tuyên bố đã đẩy lùi hai đợt xâm nhập vùng Belgorod của "lực lượng Ukraine". Phía Nga cũng tuyên bố đã "tiêu diệt 70 tay súng", phá hủy 4 xe bọc thép và 5 xe bán tải.

Matxcơva nhấn mạnh đã đẩy các tay súng "theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine" về bên kia biên giới. Chính quyền vùng Belgorod cũng thông báo 1 thường dân đã thiệt mạng trong vụ tấn công.

Đây có thể xem là vụ xâm nhập vào Nga lớn nhất kể từ khi xung đột bùng nổ. Quân đội Nga đã huy động cả không quân, pháo binh và các đơn vị biên phòng để chặn đứng cuộc tấn công, theo Matxcơva.

Kiev đã bác bỏ cáo buộc đứng sau vụ việc. Hai tổ chức của người Nga chống Điện Kremlin đã nhận trách nhiệm. Nhóm này cũng cảnh báo sẽ còn trở lại.

* EU hé lộ số đạn pháo đã chuyển cho Ukraine

Ngày 23-5, ông Josep Borrell - đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại - đã hé lộ số vũ khí EU chuyển cho Ukraine vài tháng qua. Thời điểm làm mốc tính là từ khi EU thông qua kế hoạch cùng mua vũ khí cho Kiev.

Theo đó, các nước EU đã chuyển 200.000 viên đạn pháo cho Ukraine, 1.300 tên lửa các loại. EU đặt mục tiêu chuyển tổng cộng 1 triệu viên đạn pháo cho Kiev trong năm nay.

"Những ngày, tuần và tháng tới sẽ mang tính quyết định chiến lược trong cuộc chiến ở Ukraine", ông Borrell nhận định với truyền thông sau khi công bố số liệu vào cuối cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng EU tại Brussels.

Kế hoạch được thông qua hồi tháng 3 trị giá 2 tỉ euro. Trong đó khuyến khích các nước gửi đạn dược cho Ukraine từ kho vũ khí và đặt hàng chung. Các công ty sản xuất vũ khí cũng được trợ cấp để tăng năng lực sản xuất.

* Ukraine mở các cuộc điều tra mới nhắm vào Nga, Belarus

Cơ quan An ninh nhà nước Ukraine (SBU) xác nhận đã mở một cuộc điều tra hình sự nhắm vào một chỉ huy quân đội Nga. Thông báo ngày 23-5 cho biết người bị điều tra là ông Andrei Ruzinsky, chỉ huy một đơn vị thuộc Hạm đội Baltic của Nga.

SBU cho biết đã gửi thông báo đến ông Ruzinsky, người hiện đang ở Nga. Ông bị cáo buộc ra lệnh tấn công các khu vực đông dân cư bằng vũ khí hạng nặng hồi năm ngoái. Bộ Quốc phòng Nga và ông Ruzinsky chưa lên tiếng bác bỏ.

Cùng ngày 23-5, Văn phòng tổng công tố Ukraine thông báo đang điều tra vai trò của Belarus trong việc đưa hàng ngày trẻ em Ukraine tại các vùng "bị chiếm đóng" ra nước ngoài.

Khoảng 19.000 trẻ em Ukraine đã bị buộc rời bỏ quê hương, theo cáo buộc của Kiev. Đích đến là các thành phố của Nga và Belarus. Phe đối lập Belarus (hiện đang lưu vong) ước tính khoảng 2.150 trẻ em Ukraine đã được đưa đến ít nhất 3 địa điểm ở Belarus.

* Tân đại sứ Trung Quốc đến Mỹ, nêu nhiệm vụ trước mắt

Ngày 23-5 (giờ Mỹ, rạng sáng 24-5 theo giờ Việt Nam), tân Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Tạ Phong đã đến sân bay quốc tế John F. Kennedy của New York. Truyền thông Mỹ đã săn đón ông Tạ ngay tại sân bay.

Trả lời câu hỏi của báo giới, tân đại sứ Trung Quốc thừa nhận quan hệ Trung - Mỹ đang đối mặt "những khó khăn và thách thức nghiêm trọng".

"Tôi đến đây để bảo vệ lợi ích của Trung Quốc. Đó là nhiệm vụ thiêng liêng của tôi", ông Tạ nhấn mạnh. Ông cũng cam kết trong nhiệm kỳ của mình sẽ tăng cường "đối thoại và hợp tác" giữa hai nước.

Theo giới quan sát, đây sẽ là một nhiệm kỳ không dễ dàng với ông Tạ. Quan hệ Mỹ - Trung đã trượt dốc và căng thẳng nối tiếp căng thẳng mấy năm qua.

Trước khi đến Mỹ, trên cương vị thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Tạ cũng đã xử lý một số căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Gần đây nhất là vụ khinh khí cầu Trung Quốc "đi lạc" vào không phận Mỹ hồi tháng 2-2023.

* Ấn định ngày xử hình sự ông Trump

Cựu Tổng thống Donald Trump sẽ đối mặt với một phiên tòa hình sự vào ngày 25-3-2024, thông báo ngày 23-5 của Tòa Manhattan nêu rõ.

Tòa cũng thông báo ông Trump bị hạn chế tiết lộ các bằng chứng trong vụ việc cho bên thứ ba, ngoài trừ nó là bằng chứng do các luật sư bào chữa của ông cung cấp.

Ông Trump bị truy tố vì làm sai lệch giấy tờ nhằm che giấu số tiền được trả để bịt miệng ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels vào năm 2016.

Ông Trump hiện là ứng viên hàng đầu cho suất ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử năm 2024. Thống đốc Florida Ron DeSantis dự kiến sẽ chính thức tuyên bố tranh cử trong hôm nay 24-5.

Thời điểm diễn ra phiên tòa nhiều khả năng sẽ gây bất lợi cho ông Trump. Theo Hãng tin Reuters, phiên tòa được tổ chức khi Đảng Cộng hòa đang bước vào các cuộc bầu cử sơ bộ. Kết quả những cuộc bầu cử này sẽ chọn ra ứng viên tổng thống chính thức của đảng.

* Tổng thống Belarus tái xuất, bác tin "sắp chết"

Với giọng nói khàn khàn, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã bác bỏ tin đồn ông bị bệnh nặng sắp chết. Nhà lãnh đạo 69 tuổi cho biết ông chỉ bị cảm lạnh chứ không bệnh nguy kịch gì. Ông cũng giải thích do công việc quá nhiều nên lâu khỏi hơn bình thường.

"Các ông các bà có có đang nghĩ tôi sắp chết, xin cứ bình tĩnh đi nhé", ông Lukashenko nói ẩn ý mỉa mai trong đoạn video được phát trên sóng truyền hình ngày 23-5.

Tin đồn về tình trạng sức khỏe của tổng thống Belarus đã lan truyền sau cuộc duyệt binh ở Nga ngày 9-5. Ông trông có vẻ mệt mỏi, loạng choạng và bỏ qua một số sự kiện.

Tổng thống Lukashenko lên nắm quyền từ năm 1994. Ông được phương Tây đánh giá là một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Buổi sớm bình yên

Một chú chim nhỏ đang rảo bước trên con đường vùng nông thôn ở ngoại ô thành phố Frankfurt (Đức). Xa xa, mặt trời đang mọc. Ảnh của AP

*********