Yvette Tan & Jonathan Head

BBC News

Anwar Ibrahim

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Lãnh đạo phe đối lập Anwar Ibrahim tuyên thệ nhậm chức thủ tướng

Lãnh đạo đối lập kỳ cựu của Malaysia Anwar Ibrahim đã tuyên thệ nhậm chức thủ tướng mới của nước này, vượt qua nhiều ngày bế tắc sau bầu cử.

Nhà lãnh đạo mới được Quốc vương Sultan Abdullah bổ nhiệm, sau khi cuộc bầu cử cuối tuần qua dẫn tới quốc hội treo, một chuyện chưa từng xảy ra trước đây.

Cả ông Anwar và cựu thủ tướng Muhyiddin Yassin đều không giành đủ số ghế tối thiểu để thành lập chính phủ.

Hiện chưa rõ ông Anwar sẽ liên minh với ai.

“Sau khi cân nhắc quan điểm của các thành viên gia đình hoàng gia Mã Lai, Quốc vương đã đồng ý bổ nhiệm Muhyiddin Yassin làm thủ tướng thứ 10 của Malaysia”, tuyên bố đưa ra trước đó hôm thứ Năm cho biết.

Thủ tướng mới được nhà vua tuyên thệ nhậm chức vào chiều tối.

Đảng Pakatan Harapan (PH) của ông Anwar giành được nhiều số ghế nhất trong cuộc bầu cử hôm thứ Bảy.

Nhưng họ không có đủ số ghế để thành lập chính phủ. Phải mất năm ngày đàm phán đầy căng thẳng để đạt được thỏa thuận về chính phủ mới, trong thời gian đó, nhiều hình thức liên minh và kết hợp các đảng đã được đề ra rồi từ chối.

Các nhà lãnh đạo khác nhau về góc độ cá nhân và về hệ tư tưởng, điều này khiến việc có đủ đa số là điều khó khăn.

Cuối cùng Quốc vương Abdullah phải là người triệu tập tất cả các nhà lãnh đạo đến cung điện và cố gắng tìm ra điểm chung.

Chưa rõ chính phủ mới sẽ theo hình thức nào: một liên minh chính thức giữa các đảng, hay một chính phủ thiểu số với các đảng khác bỏ phiếu tín nhiệm, hay một chính phủ đoàn kết quốc gia bao gồm tất cả các đảng chính.

Quyết định này đánh dấu một cuộc phiêu lưu chính trị phi thường của ông Anwar Ibrahim, một nhà hùng biện xuất sắc và cách đây 25 năm, là một ngôi sao lên rất nhanh được mọi người mong đợi sẽ thay thế thủ tướng lúc bấy giờ là Mahathir Mohamad.

Điều đó không xảy ra. Ông và Mahathir bất đồng về cách xử lý khủng hoảng tài chính Châu Á, và ông bị bỏ tù vì tội tham nhũng và quan hệ đồng tính nam mà nhiều người cho là vì lý do chính trị.

Bản án của ông bị lật ngược năm 2004, và ông trở lại chính trường, lãnh đạo đảng cải cách và gần đánh bại đảng UMNO trong cuộc bầu cử năm 2013.

Nhưng sau đó ông lại lần nữa bị cáo buộc có quan hệ đồng tính nam và trở lại tù năm 2015.

Nhưng khi Thủ tướng Najib Razak ngày càng bị phản đối vì vụ bê bối khổng lồ 1MDB, ông Mahathir trở lại sau thời gian nghỉ hưu, hòa giải với ông Anwar.

Họ cùng nhau lần đầu tiên đánh bại đảng cầm quyền năm 2018, dẫn đến việc ông Anwar được vua ân xá.

Nhưng thỏa thuận của họ – rằng ông Mahathir, đã ở tuổi 90, sẽ cho ông Anwar trở thành thủ tướng – không trở thành sự thật năm 2020 và vị trí đó lại tuột khỏi tay ông.

Hiện nay ông đã đạt được mục tiêu nhưng trong điều kiện vô cùng thách thức, với nền kinh tế ảnh hưởng bởi Covid và hoàn cảnh bắt buộc phải hợp tác với một số đối thủ chính trị gay gắt nhất của mình.

Việc bổ nhiệm một chính phủ đứng đầu bởi đảng cải cách Pakatan Harapan của ông Anwar sẽ được những người không phải gốc Mã Lai ở Malaysia hoan nghênh.

Đối thủ Perikatan Nasional bị chi phối bởi đảng Hồi giáo bảo thủ PAS, và những người dân không phải người Mã Lai lo ngại đảng này sẽ thúc đẩy khiến chính phủ nặng tôn giáo và ít khoan dung hơn.

Tuy nhiên, mục tiêu của ông Anwar muốn thúc đẩy một Malaysia đa nguyên hơn, hòa nhập hơn hiện nay sẽ khó thực hiện, với tất cả những thách thức chính phủ mới sẽ phải đối mặt.