• Gordon Corera
  • Phóng viên an ninh

The Huawei logo on a smartphone in front of a blurred US flag

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Gã khổng lồ viễn thông Huawei của Trung Quốc thừa nhận các lệnh trừng phạt mà Mỹ áp lên họ vào năm 2019 có tác động lớn đến hoạt động kinh doanh điện thoại di động.

Mỹ đã ra tay với cáo buộc rằng Huawei gây rủi ro về bảo mật và hồi tháng 7 năm ngoái, Anh Quốc thông báo sẽ loại công ty này ra khỏi việc xây dựng mạng 5G của mình.

Tăng trưởng ở những lĩnh vực khác giúp công ty vẫn đạt lợi nhuận về tổng thể.

Nhưng chủ tịch Ken Hu (Hồ Hậu Côn), khi đề cập đến tác động của lệnh trừng phạt, nói với BBC: "Hành động đó gây ra rất nhiều thiệt hại cho chúng tôi."

Ông Hu, phát biểu tại buổi ra mắt báo cáo năm 2020 của Huawei, kêu gọi xem xét lại chuỗi cung ứng toàn cầu về công nghệ thiết yếu.

Huawei cũng tìm cách giải thích thêm về cấu trúc sở hữu của công ty, với lập luận rằng sẽ không cho phép nhà nước Trung Quốc can thiệp.

Ông Hu mô tả 2020 là một năm đầy thách thức, với ảnh hưởng đáng kể đến ngành kinh doanh điện thoại di động và tăng trưởng doanh thu bị chậm lại.

"Cuộc sống không hề dễ dàng với chúng tôi", ông nói.

Sức mạnh của Trung Quốc

Sức mạnh của Huawei ở các ngành khác và tại thị trường Trung Quốc giúp doanh thu tổng thể tăng 3,8%, đạt 136,7 tỷ đôla và lợi nhuận tăng 3,2%, đạt 9,9 tỷ đôla.

Ông Hu nói các biện pháp hạn chế đã gây tổn hại cho các nhà cung cấp Mỹ và người tiêu dùng toàn cầu cũng như Huawei. "Chúng tôi nghĩ rằng đây là một tình thế rất không công bằng," ông nói với BBC trong một cuộc họp báo.

Đáp lại, công ty đã dự trữ con chip, đầu tư vào việc nghiên cứu và phát triển cũng như đa dạng hóa nguồn cung.

Công ty cũng được cho là đang tự phát triển sản xuất chip của riêng mình tại Trung Quốc. Xây dựng năng lực trong nước để sản xuất chip tân tiến nhất hiện đang là ưu tiên hàng đầu của Trung Quốc.

Hiện đang có tình trạng thiếu hụt chip trên toàn thế giới, và ông Hu kêu gọi "suy nghĩ lại" và "xem xét lại" chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu hóa.

Nhà chức trách Hoa Kỳ lập luận rằng việc sử dụng thiết bị 5G của Huawei sẽ khiến các quốc gia rơi vào khả năng bị nhà nước Trung Quốc truy cập dữ liệu hoặc nguy cơ dễ bị ngắt mạng.

Huawei bào chữa rằng họ độc lập đối với nhà nước Trung Quốc bằng việc cố gắng giải thích mô hình sở hữu khác thường của mình.

Jiang Xisheng, chánh thư ký hội đồng quản trị Huawei, nói với BBC rằng các cổ đông là nhân viên của họ "sẽ không cho phép bên ngoài nhúng tay vào hoạt động của công ty".

Công ty này đã cho BBC xem video từ xa về nhà kho nơi có hơn 30 tủ lớn chứa hồ sơ của nhân viên sở hữu cổ phiếu, trong đó liệt kê mỗi cá nhân mua chúng vào lúc nào với giá bao nhiêu.

Giới chỉ trích cho rằng hệ thống này không minh bạch và tựa như một ‎cấu trúc chia chác lợi nhuận hơn là một cơ chế kiểm soát thực sự.

Ông Jiang so sánh mô hình này với mô hình đối tác thành viên của cửa hàng bách hóa John Lewis ở Anh Quốc, cho rằng nó có nghĩa là lợi ích của nhân viên gắn bó mật thiết với lợi ích công ty và góp phần vào thành công của công ty.

Câu hỏi về sở hữu

Về mặt kỹ thuật, có hai chủ sở hữu của công ty mẹ của Huawei - người sáng lập Ren Zhengfei (Nhậm Chính Phi), sở hữu 0,9% và một tổ chức công đoàn sở hữu phần còn lại.

Công ty nói công đoàn là nền tảng cho hơn 121.000 nhân viên, được sở hữu cổ phần. Tuy nhiên, đây không phải là những cổ phiếu thông thường. Nhân viên không phải là người Trung Quốc không được quyền sở hữu và cổ phiếu không thể được giao dịch công khai hoặc khi nhân viên rời công ty thì không được giữ.

Chụp lại hình ảnh,

Kho hồ sơ lưu trữ hồ sơ cổ phiếu của hơn 100.000 nhân viên

Việc nắm giữ cổ phiếu cho nhân viên quyền bỏ phiếu cho ủy ban đại diện, về mặt kỹ thuật đây là cơ quan có thẩm quyền cao nhất trong công ty. Các ứng cử viên đến từ các lĩnh vực khác nhau của công ty và nhân viên có thể xem một bài thuyết trình được thu sẵn trước khi bỏ phiếu.

Quy trình này mang tính cạnh tranh, mặc dù không bằng cuộc tổng tuyển cử ở Mỹ, ông Jiang nói khi được yêu cầu đưa ra so sánh.

Ủy ban này chọn ban giám đốc và ban giám đốc có nghĩa vụ báo cáo cho ủy ban hàng năm. Các báo cáo luôn được chấp thuận.

Ông Ren vẫn giữ quyền phủ quyết với các vấn đề chủ chốt, bao gồm các ứng cử viên cho ban giám đốc và ban giám sát. Ông Jiang giải thích, mô hình này một phần giống mô hình quân chủ lập hiến Anh Quốc. Ông nói rằng quyền phủ quyết được thiết kế để "răn đe và kiềm chế" thay vì được thực hiện thường xuyên.

Ông Jiang gia nhập công ty năm 1989, hai năm sau khi công ty được thành lập và khi đó chỉ có khoảng 40 nhân viên.

Nhằm nhấn mạnh sự cởi mở của công ty, ông Jiang đã giơ điện thoại của mình trong cuộc phỏng vấn để giải thích rằng tất cả nhân viên đều có một ứng dụng để họ có thể đăng nhận xét và ý tưởng.

Ông nói rằng, trước cuộc phỏng vấn, ông đã thấy một bài đăng chỉ trích ông.

Chụp lại hình ảnh,

Ông Jiang cho BBC xem những gì ông nói là những lời chỉ trích công khai về ông từ người trong công ty

Một nửa trong số 70 bình luận ủng hộ bài đăng chỉ trích này và một nửa là biện hộ cho ông, ông nói.

Giới chỉ trích bên ngoài, đặc biệt là ở Mỹ, cho rằng ủy ban đại diện không hơn gì một nhóm bù nhìn và quyền lực thực sự nằm ở nơi khác, cho phép nhà nước chỉ đạo trong bí mật.

Đó là một ý tưởng mà ông Jiang đang tìm cách đập tan.

"Tất nhiên rồi, chúng tôi có thể nói không với nhà nước", ông nói với BBC. "Ngay cả khi một số quan chức chính phủ muốn can thiệp vào hoạt động của công ty, chúng tôi có quyền nói không với điều đó."