Ông Phạm Chí Dũng, ông Nguyễn Tường Thụy và ông Lê Hữu Minh Tuấn trong phiên tòa hôm 5/1/2020

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Ông Phạm Chí Dũng, ông Nguyễn Tường Thụy và ông Lê Hữu Minh Tuấn trong phiên tòa hôm 5/1/2021

Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (OHCHR) vừa lên tiếng bày tỏ quan ngại về việc VN sử dụng "luật được định nghĩa mơ hồ" để bắt giữ tùy tiện ngày càng nhiều nhà báo, blogger, và những người bảo vệ nhân quyền.

Thông cáo báo chí của OHCHR phát đi hôm 8/1, ba ngày sau khi ông Phạm Chí Dũng, ông Nguyễn Tường Thụy và ông Lê Hữu Minh Tuấn, thuộc Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, bị tòa án TP.HCM kết án từ 11 đến 15 năm tù vì tội "tuyên truyền chống nhà nước" theo điều 117 Bộ luật Hình sự.

OHCHR nhìn nhận rằng đây dường như là một phần của một "sự kìm hãm ngày càng tăng" "đối với quyền tự do ngôn luận" ở Việt Nam.

"Cả ba người này đều bị giam giữ kéo dài trước khi xét xử, và mặc dù được Chính phủ đảm bảo đúng pháp luật và đúng quy trình, vẫn có những lo ngại nghiêm trọng về việc liệu quyền của họ đối với một phiên tòa công bằng có được tôn trọng đầy đủ hay không", bà Shamdasani, người phát ngôn của OHCHR nói.

Bà Shamdasani lưu ý rằng việc Việt Nam sử dụng luật được định nghĩa mơ hồ để bắt giữ người một cách tùy tiện là vi phạm Điều 19 của Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR), về quyền có chính kiến và tự do ngôn luận.

Bà kêu gọi Việt Nam sửa đổi các điều khoản liên quan của Bộ luật Hình sự để phù hợp với các nghĩa vụ của mình theo Công ước.

OHCHR và một số cơ quan nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, bao gồm cả Ủy ban Nhân quyền giám sát việc thực thi ICCPR, đã nhiều lần kêu gọi Việt Nam hạn chế sử dụng luật hà khắc để tước bỏ các quyền tự do cơ bản, đồng thời kêu gọi Việt Nam thực thi các nghĩa vụ quốc tế về quyền con người.

Bà Shamdasani cũng bày tỏ lo ngại rằng "những cá nhân cố gắng hợp tác với các cơ quan nhân quyền của LHQ bị đe dọa và trả thù. Điều này có khả năng ngăn cản những người khác chia sẻ thông tin về các vấn đề nhân quyền với LHQ."

"Chúng tôi tiếp tục nêu ra những trường hợp này với Chính phủ Việt Nam, nhiều lần kêu gọi họ ngừng sử dụng các cáo buộc hình sự nghiêm trọng như vậy đối với các cá nhân thực hiện các quyền cơ bản của họ, đặc biệt là quyền tự do ngôn luận - và trả tự do vô điều kiện cho tất cả những người bị giam giữ trong những trường hợp như vậy," bà Shamdasani nói.

Trước đó, tổ chức Human Rights Watch đã lên tiếng về vụ việc, nói ĐCSVN tham gia vào "một cuộc đàn áp không có giới hạn đối với những người bất đồng chính kiến" và rằng ba nhà báo chỉ "bày tỏ quan điểm chỉ trích mà chính phủ không muốn nghe" nhưng "đủ để tống họ vào tù nhiều năm vì tội danh không có thật."

Phản ứng của truyền thông quốc tế

Phiên tòa xử nhà báo Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế.

Trang The Diplomat viết rằng phiên xử diễn ra trước thềm Đại hội ĐCSVN lần thứ 13 vào cuối tháng này để "ngăn chặn bất kỳ sự xáo trộn nào" trước các sự kiện chính trị lớn, như họ vẫn làm từ trước tới nay.

Tác giả bài báo đề cập đến một cuộc phỏng vấn vào cuối năm 2018 với ông Nguyễn Tường Thụy. Ông Thụy nói: "Sự ủng hộ của Trung Quốc là điều duy nhất giúp cho một ĐCSVN không được lòng dân duy trì quyền lực. Hai bên "giúp nhau trị nước. Nếu không có sự hỗ trợ của Tàu cộng, thì CSVN không thể cai trị Việt Nam được nữa."

Hãng tin Reuters trích thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ rằng họ "thất vọng bởi những bản án mới nhất", bình luận rằng chúng là "khắc nghiệt" và "là diễn biến mới nhất trong một xu hướng đáng lo ngại".

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói: "Chúng tôi kêu gọi chính phủ Việt Nam đảm bảo các hành động của mình phù hợp với các quy định về nhân quyền trong hiến pháp và các nghĩa vụ, cam kết quốc tế," theo Reuters.

Trang AlJazeera dẫn lời luật sư Đặng Đình Mạnh bào chữa cho ông Dũng và ông Tuấn, rằng: "Tòa không chấp nhận bất cứ lời lập luận nào của tôi" và rằng "các bản án quá nặng".