Tin chắc rằng Ấn Độ đang tài trợ cho cuộc chiến của Nga ở Ukraina qua việc tiếp tục nhập khẩu dầu hỏa từ Nga, tổng thống Trump vào cuối tháng 8 đã tăng gấp đôi mức thuế quan lên 50% đối với hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang Hoa Kỳ. Nhưng cho tới New Delhi vẫn không lùi bước trước áp lực thuế quan của Washington. 

Hôm thứ Tư 15/10/2025, nói chuyện với giới báo chí, tổng thống Trump khẳng định rằng trong một cuộc điện đàm với ông, thủ tướng Narendra Modi đã hứa là Ấn Độ sẽ không nhập dầu hỏa của Nga nữa. Không phủ nhận hay xác nhận tuyên bố nói trên của chủ nhân Nhà Trắng, bộ Ngoại Giao Ấn Độ hôm qua nhắc lại ưu tiên trong chính sách năng lượng của họ là "bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng Ấn Độ". Phát ngôn viên của bộ này còn khẳng định là không hề có cuộc điện đàm nào hôm thứ tư giữa hai lãnh đạo Hoa Kỳ và Ấn Độ, gián tiếp cho rằng tổng thống Trump đã nói dối. 

Hiện giờ Ấn Độ nhập khẩu đến 85% lượng dầu tiêu thụ trong nước . Mặc dù thường nhập khẩu dầu từ các nhà sản xuất Trung Đông, Ấn Độ gần đây đã chuyển sang mua dầu từ Nga, một trong những đồng minh lịch sử của New Delhi trên trường quốc tế. Đến mức mà nay Ấn Độ là nước mua dầu của Nga đứng hàng thứ hai chỉ sau Trung Quốc, với gần 36% lượng dầu nhập khẩu vào năm 2024, so với 2% trước khi chiến tranh ở Ukraina nổ ra vào năm 2022, theo dữ liệu từ Bộ Thương Mại Ấn Độ. Năm ngoái, Ấn Độ mua khoảng 1,8 triệu thùng dầu thô của Nga mỗi ngày, chiếm một phần ba (37%) doanh số bán dầu của Nga. 

Theo nền tảng thông tin thương mại Kpler, Ấn Độ đã nhập khẩu khoảng 1,6 triệu thùng dầu thô của Nga mỗi ngày trong tháng 9, thấp hơn 10% so với mức trung bình được ghi nhận trong tám tháng đầu năm. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng sự sụt giảm này là do giá dầu chứ không phải do sự thay đổi thực sự trong nguồn cung của Ấn Độ. Theo họ, hầu hết các hợp đồng mua dầu được ký hơn một tháng trước khi giao hàng, cho nên phải đợi đến cuối tháng 10 mới có thể đánh giá được tác động từ thuế quan của Hoa Kỳ đối với nhập khẩu dầu hỏa của Ấn Độ. 

Nhưng rõ ràng là khi tuyên bố “ưu tiên bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng Ấn Độ”, New Delhi có vẻ không muốn cắt đứt nguồn cung dầu hỏa từ Nga. Do các lệnh trừng phạt của phương Tây, Nga đã buộc phải giảm giá dầu hỏa xuất khẩu. Nhờ vậy mà Ấn Độ bớt chi tiêu cho năng lượng và duy trì giá bán lẻ ổn định tại các trạm xăng. Như vậy là dầu mỏ Nga vẫn có lợi cho Ấn Độ.

Vấn đề là, với mức thuế 50% kể từ tháng 8, Ấn Độ nay là một trong những quốc gia bị Trump trừng phạt nặng nề nhất, đe dọa các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế nước này, chẳng hạn như dệt may và đá quý. Theo nhật báo kinh tế Les Echos của Pháp, xuất khẩu của Ấn Độ sang Hoa Kỳ trong tháng 9 đã giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Tăng trưởng của Ấn Độ có thể sụt giảm xuống dưới 6% nếu thuế quan của Hoa Kỳ vẫn được áp dụng.

New Delhi đã hy vọng sẽ không bị Washington áp thuế nặng bằng cách nhanh chóng ký kết một hiệp định thương mại với Mỹ. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán giữa hai bên đang bị đình trệ. Mỹ vẫn muốn Ấn Độ, một quốc gia chủ trương bảo hộ mậu dịch, mở rộng thị trường nội địa, một yêu cầu New Delhi từ chối đáp ứng, đặc biệt là vì muốn bảo vệ nông dân Ấn Độ. Cuộc chiến thuế quan do Trump phát động đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ giữa Washington và New Delhi, đến mức Ấn Độ nay muốn quay lưng lại với Hoa Kỳ và xích lại gần hơn với Nga và với cả Trung Quốc, vốn là địch thủ lớn trong khu vực.

Theo hãng tin AFP, cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Nga đã được quyết định trong một cuộc điện đàm giữa hai ông Trump và Putin, mà tổng thống Hoa Kỳ mô tả là “rất hiệu quả” và Matxcơva cho là “rất thẳng thắn và đầy tin tưởng”. Cuộc điện đàm hôm qua đánh dấu quan hệ nồng ấm trở lại giữa hai lãnh đạo Mỹ, Nga, vốn đã phần nào nguội lạnh kể từ hội nghị thượng đỉnh ngày 15/08 tại Alaska, kết thúc mà không đạt được tiến triển cụ thể nào về cuộc chiến Ukraina.

Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa el Jabri tường trình :

“Điện Kremlin một lần nữa sử dụng công thức đã chứng tỏ hiệu quả với Donald Trump, đó là những lời khen ngợi, lần này, đặc biệt là khen ngợi, xin trích, "việc bình thường hóa tình hình ở Gaza." Nhưng kèm theo đó là một vài lời đe dọa: Tổng thống Nga nhắc lại việc triển khai tên lửa Tomahawk ở Ukraina “sẽ gây tổn hại đến quan hệ Nga-Mỹ”. Và cuối cùng là bày tỏ sự tin tưởng: Theo lời ông Putin, những tên lửa Tomahawk khét tiếng này dù sao đi nữa cũng sẽ không thay đổi được cục diện chiến tranh. Và trên hết, ông nhắc lại "quân đội Nga đang nắm thế chủ động trên toàn bộ chiến tuyến." 

Về việc chọn Budapest làm nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh sắp tới, báo chí Nga sáng nay biện minh rằng đó là do thế trung lập của Hungary, theo quan điểm của Matxcơva. Theo nhật báo RBC, có nghĩa là "Hungary không gửi vũ khí cho Ukraina và thường ngăn chặn các lệnh trừng phạt của châu Âu đối với Nga”.

Giới truyền thông chính thống nhất dĩ nhiên rất vui mừng về về việc lựa chọn một quốc gia luôn xa lánh tất cả các đối tác châu Âu. Tờ báo Komsomolskaya Pravda viết: "Budapest, một thành phố bị Liên Hiệp Châu Âu căm ghét". Nhưng không tờ báo nào nên lên câu hỏi: Phi cơ của Vladimir Putin có thể bay trên không phận nào của châu Âu?”

Mặt khác, phát ngôn viên của Điện Kremlin Dmitri Peskov hôm nay cho biết vẫn còn "nhiều vấn đề" được giải quyết trước cuộc gặp thượng đỉnh giữa Vladimir Putin và Donald Trump tại Budapest. Theo lời ông Peskov, ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ bắt đầu giải quyết các vấn đề này.

Trước khi gặp lại tổng thống Nga trong vòng hai tuần nữa, hôm nay, tổng thống Mỹ tiếp đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky. Đây là lần thứ ba lãnh đạo hai nước gặp nhau tại Nhà Trắng.

Ông Zelensky sẽ cố thuyết phục ông Trump cung cấp cho Kiev những tên lửa tầm xa để có thể tấn công sâu hơn vào trong lãnh thổ Nga, vào lúc mà Matxcơva nhân mùa đông sắp đến đang gia tăng oanh kích vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina. Tên lửa BGM-109 Tomahawk có thể bay tới 1.600 km, với tốc độ 880 km/giờ và bay cách mặt đất vài chục mét. 

Theo nhận định của ngoại trưởng Ukraina Andriï Sybiga, chính các cuộc thảo luận về khả năng cung cấp tên lửa Tomahawk của Mỹ cho Kiev đã buộc tổng thống Nga Vladimir Putin gọi điện cho đồng nhiệm Mỹ Donald Trump.

Trên mạng X hôm nay, tổng thống Zelensky cho biết ông đã gặp các đại diện của ngành công nghiệp quốc phòng Hoa Kỳ, trong đó có các nhà sản xuất hệ thống phòng không Patriot và tên lửa Tomahawk. Vấn đề là sau khi trao đổi qua điện thoại với tổng thống Nga Putin hôm qua, ông Donald Trump lại tỏ vẻ rất thận trọng trên vấn đề này, tuyên bố Hoa Kỳ “không thể làm cạn kiệt kho dự trữ tên lửa Tomahawk của mình”. 

Theo nhận định của AFP, Kiev đang rất lo ngại khi thấy quan hệ giữa hai tổng thống Trump và Putin nồng ấm trở lại và hai ông sẽ sớm gặp lại nhau.

Ông Trump có cuộc gọi ‘rất hiệu quả’ với ông Putin

Ngày 16-10, ông Trump cho biết đã có cuộc điện đàm “rất hiệu quả” với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đồng thời cho biết hai nhà lãnh đạo đã nhất trí tổ chức một hội nghị thượng đỉnh khác về cuộc xung đột tại Ukraine.

“Tôi tin rằng chúng tôi đã đạt được tiến triển lớn trong cuộc điện đàm hôm nay”, nhà lãnh đạo Mỹ viết trên mạng xã hội Truth Social, đồng thời cho hay ông và Tổng thống Putin sẽ sớm gặp nhau tại Budapest (Hungary), có thể trong khoảng 2 tuần tới, để xem liệu có thể chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine hay không.

Tổng thống Trump cho biết cả đời ông đã thực hiện nhiều thỏa thuận, do đó ông hy vọng Nga và Mỹ sẽ sớm hoàn tất thỏa thuận mà ông ấp ủ nhằm kết thúc cuộc xung đột tại Ukraine.

Về phía Nga, Điện Kremlin đã hoan nghênh cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo là “cực kỳ thẳng thắn và đáng tin cậy”, đồng thời cho biết đang khẩn trương chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh. Cuộc gọi này do phía Nga đề xuất, theo Hãng tin AFP.

Một quan chức của Điện Kremlin tiết lộ Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov sẽ có cuộc điện đàm trong vài ngày tới, nhằm chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo.

Ông Zelensky: Thỏa thuận hòa bình Gaza có thể giúp kết thúc xung đột Ukraine

Phát biểu hôm 16-10 trước thềm cuộc họp với ông Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đà tiến triển trong tiến trình hòa bình Trung Đông có thể giúp chấm dứt cuộc chiến đã kéo dài hơn 3 năm rưỡi giữa Nga và Ukraine.

“Chúng tôi có một cuộc gặp đã được lên kế hoạch với Tổng thống Trump vào ngày mai, và chúng tôi kỳ vọng nguồn động lực nhằm kiềm chế khủng bố và chiến tranh - vốn đã phát huy hiệu quả ở Trung Đông - sẽ giúp chấm dứt cuộc chiến của Nga tại Ukraine”, nhà lãnh đạo Ukraine viết trên ứng dụng Telegram.

Ông Zelensky không đề cập trực tiếp đến việc nhà lãnh đạo Mỹ và ông Putin đã có cuộc điện đàm ngày 16-10. Tuy nhiên ông úp mở rằng: “Rõ ràng là khi nghe đến Tomahawk, Matxcơva đang vội vàng nối lại đối thoại”.

Bên cạnh đó, ông cũng cho hay đang gặp gỡ đại diện của các công ty quốc phòng, những doanh nghiệp mà ông gọi là “các nhà sản xuất vũ khí hạng nặng có thể củng cố khả năng phòng thủ của Ukraine”, theo Hãng tin Reuters.

EU phê duyệt gói ngân sách quốc phòng trị giá 1,8 tỉ USD

Hãng tin Bloomberg ngày 17-10 đưa tin giới chức Liên minh châu Âu (EU) đã phê duyệt gói ngân sách trị giá 1,8 tỉ USD, nhằm nâng cao năng lực phòng thủ của lục địa già.

Theo tuyên bố của EU, Đan Mạch - quốc gia với tư cách là Chủ tịch luân phiên sáu tháng của EU - đã đạt được thỏa thuận tạm thời với các nhà đàm phán của Nghị viện châu Âu để cấp khoản ngân sách này dưới hình thức tài trợ đến năm 2027.

Ngoài ra khoảng 20% trong số đó sẽ được sử dụng cho các hoạt động hợp tác quốc phòng với Ukraine.

Các mục tiêu của gói ngân sách bao gồm giảm sự phụ thuộc của EU vào vũ khí của Mỹ, đơn giản hóa quy trình mua sắm, nâng cao tính cạnh tranh của ngành công nghiệp quốc phòng và hàng không vũ trụ vốn còn phân mảnh ở châu Âu.

Thủ tướng Israel: "Cuộc chiến vẫn chưa kết thúc"

Ngày 16-10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã có bài phát biểu tại nghĩa trang Mount Herzl ở Jerusalem, chỉ vài ngày sau khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn lịch sử.

“Cuộc chiến vẫn chưa kết thúc, nhưng hôm nay có một điều đã rõ ràng: bất kỳ ai dám giơ tay chống lại chúng ta đều biết rằng hắn sẽ phải trả một cái giá rất đắt cho hành động gây hấn đó.

Chúng ta quyết tâm giành chiến thắng trọn vẹn, một chiến thắng sẽ định hình tương lai cuộc sống của chúng ta trong nhiều năm tới”, ông Netanyahu tuyên bố, đồng thời cam kết rằng Israel sẽ “đạt được tất cả các mục tiêu của cuộc chiến này”.

Đầu tuần này, Hamas đã thả 20 con tin còn lại như một phần của thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ, Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian.

Về phía Israel, nước này trả tự do cho hơn 1.700 người Palestine bị giam giữ không qua xét xử, cùng với 250 tù nhân Palestine.

Mỹ hứa trả lương cho nhân viên ICE và CBP khi chính phủ đóng cửa

Theo nguồn tin độc quyền của Reuters, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cam kết trả lương cho hàng chục nghìn nhân viên liên bang đang thực hiện chiến dịch trấn áp nhập cư của ông Trump trong thời gian chính phủ đóng cửa, bao gồm nhân viên Cơ quan Thực thi di trú và Hải quan Mỹ (ICE) và Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP).

Cụ thể, Washington cam kết sẽ trả lương cho những nhân viên này ngay cả khi nhiều nhân viên tại các cơ quan khác không được nhận lương.

Thông báo trên được gửi tới nhân viên ICE và CBP vào ngày 15-10, và dự kiến sẽ ảnh hưởng tới khoảng 64.000 nhân viên của hai cơ quan này.

Quyết định này có mục đích bảo vệ những nhân viên đang thực thi vấn đề nhập cư - một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối nội của ông Trump.

Venezuela đề nghị Liên hợp quốc xác định các cuộc tấn công của Mỹ là bất hợp pháp

Theo lá thư gửi lên Liên hợp quốc ngày 16-10, Venezuela đã đề nghị Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc công nhận rằng các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào tàu ngoài khơi nước này là hành động bất hợp pháp, đồng thời ban hành tuyên bố ủng hộ chủ quyền của Venezuela.

Trong lá thư, Đại sứ Venezuela tại Liên hợp quốc Samuel Moncada cáo buộc Washington đã giết ít nhất 27 người trong các cuộc tấn công nhằm vào “những tàu dân sự đang di chuyển trong vùng biển quốc tế”.

Qua đó ông yêu cầu Hội đồng Bảo an điều tra các cuộc tấn công để “xác định tính bất hợp pháp của vụ việc”, cũng như ban hành tuyên bố tái khẳng định nguyên tắc tôn trọng tuyệt đối chủ quyền, độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, bao gồm cả Venezuela.

Thế nhưng Hội đồng Bảo an sẽ không thể thực hiện bất kỳ hành động nào ngoài việc tổ chức họp về vụ việc này, vì Mỹ nắm quyền phủ quyết.

Đăng ngày: 16/10/2025 - 15:00Sửa đổi ngày: 16/10/2025 - 16:47

6 phút Thời gian đọc

(AFP) - Nước Pháp tưởng niệm hai thầy giáo bị khủng bố sát hại. Hôm nay 16/10/2025 là đúng 5 năm ngày giáo viên sử - địa Samuel Paty bị khủng bố Hồi Giáo sát hại dã man vì đã cho học sinh xem tranh biếm họa nhà tiên tri Mahomet trong giờ học về tự do ngôn luận. Thành phố Conflans-Sainte-Honorine (Yvelines), nơi Samuel Paty dạy học, chiều tối nay khánh thành bức tượng thầy giáo này tại quảng trường mang tên ông. Thầy giáo dạy môn văn học hiện đại Dominique Bernard thì đã bị một học sinh cũ có tư tưởng Hồi cực đoan giáo sát hại bằng dao cách nay 2 năm, hôm 13/10/2023. Trong những ngày này, nhiều hoạt động tưởng niệm diễn ra trong cả nước Pháp. 

(AFP) - Cam Bốt “trục xuất” 59 người Hàn Quốc liên quan đến các trung tâm lừa đảo trực tuyến. Theo Cảnh sát Quốc gia Cam Bốt hôm nay, 16/10/2025, Phnom Penh sẽ dự định “trục xuất 59 công dân Hàn Quốc” vào ngày mai. Đây là những người “đã được chính quyền giải cứu, hoặc bị giam giữ vì các tội danh khác”. Thông báo được cảnh sát Cam Bốt đưa ra sau khi Seoul cử một nhóm đến Cam Bốt để điều tra về các trung tâm lừa đảo, bị cáo buộc bắt cóc hàng chục công dân Hàn Quốc. Theo cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc, có khoảng 1.000 người Hàn Quốc đang làm việc tại các trung tâm lừa đảo qua mạng tại Cam Bốt. Tổng số nạn nhân của hoạt động này ước tính khoảng 200 nghìn người. 

(Le Figaro) - Bắc Triều Tiên “cài” hàng ngàn “lính” vào các doanh nghiệp phương Tây và chương trình hạt nhân của phương Tây. Nhiều lập trình viên châu Á tài ba gia nhập các doanh nghiệp Fortune Global 500, nhóm các doanh nghiệp hàng đầu thế giới theo xếp hạng của tạp chí kinh tế Mỹ Fortune, thực chất là tin tặc của chế độ Bình Nhưỡng. Theo nhiều báo cáo từ các công ty an ninh mạng, Bắc Triều Tiên đã triển khai ít nhất hàng chục ngàn nhân viên đến nhiều công ty phương Tây. 

(AFP) - Afghanistan và Pakistan ngừng bắn 48 tiếng. Ngay sau khi đạt được thỏa thuận tối 15/10/2025 (giờ địa phương), chính quyền Taliban đã ra lệnh cho quân đội tuân thủ lệnh ngừng bắn. Còn theo bộ Ngoại Giao Pakistan, “trong thời gian này, hai bên cố gắng tìm ra được một giải pháp tích cực cho vấn đề dù phức tạp nhưng có thể giải quyết được thông qua đối thoại mang tính xây dựng”. Những cuộc giao tranh gần đây ở biên giới, được cho là một trong những lần đụng độ nghiêm trọng nhất giữa hai nước, đã khiến vài chục người thiệt mạng ở mỗi bên. Trước khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn, Kabul và Islamabad đã cáo buộc nhau mở các cuộc tấn công mới ở biên giới trong ngày 15/10.

(AFP) - Ấn Độ : Các chiến binh Mao-ít cuối cùng hạ vũ khí. Bộ trưởng Nội vụ Ấn Độ Amit Shah tuyên bố hôm nay, 16/10/2025, “tổng cộng 258 phần tử cực đoan có kinh nghiệm sử dụng vũ khí đã từ bỏ bạo lực trong hai ngày qua”. Cuộc nổi dậy của các lực lượng theo tư tưởng Mao Trạch Đông, cố lãnh tụ Trung Quốc, tại miền trung Ấn Độ, kéo dài từ nửa thế kỷ qua, nay sắp chấm dứt hoàn toàn. 

(AFP) - Israël dọa tấn công trở lại Gaza nếu Hamas không trao trả hết thi thể, hài cốt con tin. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, hôm nay 16/10/2025 tái khẳng định quyết tâm đưa về nước thi thể, hài cốt của toàn bộ các con tin đã chết trong tay Hamas, một hôm sau khi bộ trưởng Quốc Phòng Israel dọa tiến hành trở lại chiến dịch tấn công dải Gaza. Đến hôm nay chỉ có 9 trên tổng số 28 thi thể, hài cốt con tin được trao trả. Diễn đàn Gia đình Con tin Israel hôm nay cũng kêu gọi chính phủ trì hoãn việc thực hiện thỏa thuận ngừng bắn chừng nào Hamas còn giữ những con tin còn lại.

(AP) - Mỹ : Các nhà báo trả lại thẻ ra vào, rời Lầu Năm Góc. Đúng 4 giờ chiều 15/10/2025 theo hạn chót, khoảng 40-50 nhà báo đã nộp lại thẻ ra vào, chờ nhau cùng rời khỏi bộ Chiến Tranh (tên mới của bộ Quốc Phòng) sau khi từ chối ký vào quy định mới bắt buộc không công bố một số thông tin mà không có sự cho phép rõ ràng của bộ, nếu không sẽ bị mất quyền tác nghiệp. Văn bản này bị những người phản đối xem là những “hạn chế do chính phủ áp đặt đối với công việc của họ”. 

(RFI) - Mỹ : Thẩm phán liên bang đình chỉ lệnh của Trump sa thải hơn 4.000 công chức. Lệnh của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sa thải hơn 4.000 công chức liên bang Mỹ đã bị một thẩm phán liên bang yêu cầu tạm dừng thi hành vào hôm qua, 15/10/2025, sau khi thụ lý đơn kiện của các nghiệp đoàn. Vị thẩm phán khẳng định các nhân viên bị sa thải trong thời gian chính quyền liên bang “đóng cửa” là nạn nhân của các quyết định chính trị và quy trình sa thải là bất hợp pháp. 

(AFP) - Chất bán dẫn : TSMC thông báo lợi nhuận tăng 39,1% trong quý III. Lợi nhuận ròng của tập đoàn Đài Loan là 452,3 tỉ đô la Đài Loan (tương đương 11,4 tỉ euro). Kết quả này cao hơn cả dự báo (tăng 30%), nhờ vào nhu cầu ngày càng lớn về chip sử dụng trong trí tuệ nhân tạo, thiết bị quốc phòng cũng như trong điện thoại di động. Apple và Nvidia nằm trong số các khách hàng của TSMC. 

(AFP/Le Monde) - Môi trường : Liên Hiệp Quốc: Mức CO2 trong khí quyển năm 2024 cao nhất tính từ năm 1957. Tổ chức Khí tượng Thế giới hôm 15/10/2025 kêu gọi thế giới có hành động đối phó, bởi vì mức thải 3 loại khí chính gây hiệu ứng nhà kính là CO2, methane CH4 và dinitơ oxít N2O đều đạt mức cao kỷ lục. Trong khi đó, những di sản thiên nhiên quý giá nhất hành tinh đang bị đe dọa bởi khủng hoảng khí hậu, các loài xâm lấn và tình trạng quá tải về du lịch, theo một đánh giá được công bố nhân Đại hội Thế giới của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế. 271 di sản thiên nhiên được xếp hạng của UNESCO chỉ chiếm 1% diện tích thế giới, nhưng là nơi trú ngụ của 75.000 loài cây, 30.000 loài chim, động vật có vú, động vật lưỡng cư, bò sát và cá, cũng như hơn 20.000 loài đang có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Về mặt chính thức, tổng thống Nga đến thủ đô Dushanbe để dự hai cuộc họp quan trọng : Thượng đỉnh Nga và năm nước Trung Á Kazakhstan, Kirghizistan, Ouzbekistan, Tajikistan, và Turkmenistan, và Thượng đỉnh Cộng đồng Các Quốc gia Độc lập (CIS) giữa Nga, năm nước Trung Á cùng với Belarus, Armenia và Azerbaijan.

Trung Á : Sân sau chiến lược truyền thống của Nga

Theo giới quan sát, những cuộc họp này còn là cách để ông Putin chứng tỏ Nga vẫn duy trì kiểm soát đối với « các nước láng giềng gần », những nước nằm trong vùng ảnh hưởng của Matxcơva, đặc biệt là tại Trung Á, đang trở thành vùng tranh giành ảnh hưởng giữa Trung Quốc và phương Tây.

Nhìn từ góc độ lịch sử, Trung Á từ lâu được xem như là sân sau chiến lược của Nga. Và mỗi nước Cộng hòa có những nét đặc biệt và riêng biệt trong quỹ đạo thuộc địa Nga và Xô Viết cũng như là trong mối quan hệ của họ đối với Nga. Các mối liên hệ trong nhiều lĩnh vực kinh tế, thương mại, giáo dục và an ninh, quân sự cũng từ đó được siết chặt hơn.

Nhà nghiên cứu về Trung Á đương đại, Isabelle Ohayon, trợ lý giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về thế giới Nga, Kavkaz và Trung Âu, trên đài phát thanh France Culture, ngày 08/04/2025, nhắc đến Kazakhstan như một ví dụ điển hình :

« Kazakhstan có mối liên hệ rất chặt chẽ và lâu đời với Nga, bởi vì nước này là quốc gia đầu tiên, là không gian đầu tiên bị đế chế Nga đô hộ ngay từ đầu thế kỷ XVIII. Đây cũng là đất nước, trước khi Liên Xô sụp đổ, có cộng đồng cư dân Nga và nói tiếng Nga đông nhất. Người Kazakhstan chỉ chiếm có 39% dân số vào năm 1991 so với tỷ lệ 70% hiện nay. Điều đó cho thấy là hiện tượng Nga hóa, sự hiện diện của Nga, cũng như sự gắn bó với nền văn hóa lớn của Nga theo nghĩa chung đã thâm nhập, thấm nhuần sâu sắc tại Kazakhstan hơn là các nước Cộng hòa khác. Nếu chỉ xét về việc sử dụng ngôn ngữ, tiếng Nga được dùng phổ biến, song ngữ phát triển khá mạnh mẽ ».

Năm 1991, Liên Xô tan rã, nhưng các mối quan hệ đó vẫn tồn tại. Theo nữ tiến sĩ Laetitia Spetschinsky, chuyên ngành Quan hệ Quốc tế tại trường đại học Công giáo Louvain, Bỉ, trả lời phỏng vấn báo Bỉ L’Echo, « sự tan rã một đế chế không có nghĩa là toàn bộ cấu trúc được xây dựng trong suốt chiều dài lịch sử bị sụp đổ : Hệ thống liên thông đường sắt và các tiêu chuẩn công nghiệp vẫn được duy trì ».

Về điểm này, nhà nhiếp ảnh người Ouzbekistan Timur Karpov, trong một chương trình trên đài truyền hình ARTE (19/11/2024), có cùng nhận định : « Nga luôn gây sức ép mạnh mẽ đối với Uzbekistan. Mối quan hệ giữa hai nước đã bắt đầu phát triển trong suốt thời kỳ Xô Viết. Vào thời điểm đó, toàn bộ giới lãnh đạo đất nước, bằng cách này hay cách khác, đều có liên hệ chặt chẽ với Nga. Hệ quả là việc nước tôi khó thể tách rời khỏi Nga cũng là lẽ tất nhiên ».

Chiến tranh Ukraina : Bàn cờ Trung Á được xáo lại

Nhưng việc Nga phát động chiến tranh xâm lược Ukraina đã làm thay đổi bàn cờ địa chính trị tại Trung Á. Những phát biểu của ông Putin sẵn sàng dùng vũ lực để chiếm lại những vùng lãnh thổ từng thuộc về đế chế Nga hay để bảo vệ kiều dân Nga ở hải ngoại càng làm gia tăng nỗi lo về an ninh tại các nước Trung Á.

Điều này thôi thúc các nước trong khu vực cùng với một số nước vùng Kavkaz bắt đầu mở rộng các mối quan hệ với nhiều nước đối tác cũng như đối thủ của Nga, từ Trung Quốc, Liên Hiệp Châu Âu, cho đến Thổ Nhĩ Kỳ hay các nước Vùng Vịnh, nhằm tìm cách bảo vệ trước nguy cơ một cuộc tấn công mới từ Nga.

Đối với năm nước Trung Á, cuộc chiến Ukraina một thời cơ tốt để thiết lập các mối quan hệ mới với nhiều cường quốc khác. Vladislav Inozemstsev, cố vấn đặc biệt tại Viện Nghiên cứu về Truyền thông Trung Đông, trả lời hãng Bloomberg, lưu ý, « tầm ảnh hưởng của Putin đang suy yếu, nhưng sẽ không kéo dài bao lâu ».

Trong số các nước tận dụng khoảng trống quyền lực do Nga để lại, Trung Quốc là bên hưởng lợi nhiều nhất. Phóng sự của ký giả Heike Smith, ban tiếng Pháp đài RFI, nêu trường hợp cửa khẩu Khorgos, nằm giữa Trung Quốc và Kazakhstan. Tại đây, các hoạt động vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc sang châu Âu tăng vọt ngoạn mục kể từ khi chiến tranh Ukraina bùng nổ, theo như mô tả của Hicham Belmaachi, một doanh nhân người Maroc.

« Từ khi xảy ra chiến tranh ở Ukraina, chúng tôi nhận thấy nhiều công ty quốc tế, đặc biệt là các hãng vận tải biển lớn nhất, đã rút khỏi Nga. Điều này đồng nghĩa với việc các hãng lớn vận tải đường biển quốc tế đã ngừng hoạt động tại Nga. Vì vậy, chúng tôi đã phải thiết kế lại hoàn toàn hệ thống kho bãi tại khu vực này. Cụ thể là Kazakhstan, Uzbekistan và Kyrgyzstan, thay vì nhập khẩu phần lớn sản phẩm từ Nga, nay đã chuyển hướng sang Trung Quốc ».

Mối tương quan lực lượng cũng vì thế có thay đổi. Nga không còn thế ưu việt tại Trung Á như trước đây. Nếu như Matxcơva vẫn thống trị khu vực trong lĩnh vực an ninh, Nga lại bị Trung Quốc cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại, công nghệ và thậm chí cả ngoại giao.

Về điểm này, nhà chính trị học người Kazakhstan, Dossym Satpaiev, giám đốc trung tâm tư vấn Risks Assessment Group, trả lời RFI, nhận định cuộc chiến tại Ukraina đã mang đến một cơ hội tốt cho phép Kazakhstan giữ khoảng cách với Matxcơva.

« Đúng là chúng tôi có đường biên giới rất dài với Nga. Khoảng 20% ​​dân số là người Nga. Dầu mỏ xuất khẩu của chúng tôi vẫn đi qua lãnh thổ Nga. Hơn nữa, một phần lãnh thổ Kazakhstan phụ thuộc vào nguồn cung cấp điện của Nga. Kazakhstan cũng nhận khí đốt từ Nga. Vì vậy, Nga vẫn có ảnh hưởng đối với Kazakhstan. Nhưng mặt khác, cuộc chiến ở Ukraina đã tạo cho Kazakhstan một cơ hội tốt để dần dần tách khỏi Matxcơva. Kazakhstan giờ đây phải tìm kiếm một đối trọng địa chính trị với Nga. »

Trung Á : Thách thức mới cho Nga

Không chỉ có Trung Quốc, nhiều cường quốc phương Tây cũng bắt đầu dòm ngó đến Trung Á, từ Liên Hiệp Châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ, cho đến nước Mỹ của Donald Trump, thông qua các thỏa thuận về đầu tư khai thác khoáng sản, vận chuyển và năng lượng. Trên đài RFI, Michael Levystone, đồng sáng lập Đài Quan sát Tân Á – Âu, chuyên gia về Châu Âu và vùng Á-Âu tại INALCO, nhận xét tiếp :

« Đây là khu vực có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, chẳng hạn như năng lượng mặt trời ở Uzbekistan, năng lượng gió trên bờ biển Caspi của Kazakhstan và Turkmenistan, và thủy điện, vốn đã rất phát triển ở Kyrgyzstan và Tajikistan. Một khu vực nằm ở ngã tư của các cường quốc : Nga, Trung Quốc, Iran, và cũng không xa Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt rất khắc nghiệt đối với nền kinh tế Nga nhằm trả đũa cho cuộc xâm lược Ukraina ngày 24 tháng 2 năm 2022, khu vực này một lần nữa thực sự trở thành trung tâm thương mại xuyên khu vực giữa Trung Quốc và Liên Hiệp Châu Âu theo hướng Đông-Tây, và giữa Nga và Nam Á theo hướng Bắc-Nam. Đây là những quốc gia, các nước Cộng hòa Trung Á, đang nỗ lực tối đa hóa tiềm năng địa kinh tế mới này, gắn liền với việc điều chỉnh quy mô các hành lang giao thông đi qua khu vực này để kết nối các cường quốc kinh tế với nhau. »

Dù vậy, giới chuyên gia đều nhận định, bất chấp cuộc chiến tại Ukraina, tầm ảnh hưởng của Nga tuy suy giảm, nhưng Matxcơva vẫn còn hiện diện đáng kể về mặt chính trị, kinh tế và quân sự trong vùng. Trang Bloomberg lưu ý, hàng triệu di dân Trung Á đang sinh sống và làm việc tại Nga gởi tiền, góp phần nuôi sống nền kinh tế trong nước. Kazakhstan, Kirghizistan và Armenia là thành viên của khu vực thuế quan chung do Nga điều hành. Còn Tajikistan tham gia vào khối liên minh phòng thủ với Matxcơva, trong khi Kazakhstan là quốc gia duy nhất trong vùng không có căn cứ quân sự Nga.

Trong bối cảnh mới này, theo quan điểm của ông Michael Levystone, mục tiêu chuyến công du Trung Á của tổng thống Putin là nhằm chứng minh Nga vẫn có ảnh hưởng trong vùng. Trên làn sóng RFI, ông nhận định :

« Nga đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc và các nước vùng Vịnh, đặc biệt là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Xê Út. Về đất hiếm, Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ rất chú ý và ngày càng hiện diện nhiều hơn. Năng lượng hạt nhân theo truyền thống là một trong những điểm mạnh trong chính sách ngoại giao kinh tế của Matxcơva trong khu vực. Ngoài năng lượng hạt nhân, còn có vũ khí Nga.

Vấn đề nhỏ là tại Uzbekistan, Rosatom đã trúng thầu xây dựng một nhà máy điện hạt nhân, nhưng công suất lắp đặt đã bị tổng thống Mirziuyev hạ xuống đáng kể vào năm 2024. Và tại Kazakhstan, dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên Hồ Balkash thực tế đã được chính quyền Astana trao cho Rosatom vào đầu năm nay.

Bộ trưởng Năng lượng Kazakhstan khi đó đã tuyên bố Trung Quốc sẽ được trao thầu xây dựng một dự án hạt nhân khác tại Kazakhstan. Vì vậy, chúng ta có thể thấy rõ ràng ngay cả ở đây, Nga cũng không hoàn toàn có chủ quyền. Các nước Trung Á, trong trường hợp này là Kazakhstan, vẫn có phản xạ muốn cân bằng mọi thứ để tránh, về cơ bản, giao phó một phần đáng kể an ninh năng lượng của họ cho riêng Nga. »

Tờ Telegraph và báo Kyiv Independent đưa tin, đề xuất trên được đưa ra như một phần trong cuộc đối đầu lớn hơn giữa Washington và Bắc Kinh, vốn được ông Trump mô tả là "thương chiến". 

Những lời đe dọa lặp đi lặp lại của ông Trump về việc áp thuế mới và các biện pháp trả đũa của Trung Quốc đã làm thị trường toàn cầu bất ổn. Mỹ cũng kêu gọi các nước thành viên EU trừng phạt Trung Quốc vì mua dầu khí của Nga. 

Chính quyền Trump cho hay, mức thuế đề xuất 100% sẽ được dùng để tài trợ cho Kiev theo một cơ chế gọi là "Quỹ Chiến thắng Ukraine". Theo báo cáo, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã được giao nhiệm vụ chuyển ý tưởng này tới các chính phủ châu Âu trước khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới thăm Mỹ vào ngày 17/10. 

Chiến lược này phù hợp với lời kêu gọi trước đó của ông Trump về việc châu Âu cần gia tăng áp lực kinh tế với Nga như một điều kiện để Mỹ đưa ra các lệnh trừng phạt mới. Theo ông Bessent, 85 thượng nghị sĩ Mỹ sẵn sàng trao cho ông Trump quyền "áp thuế lên tới 500% đối với Trung Quốc vì mua dầu mỏ của Nga".

Ukraine đang tìm cách nhận được tên lửa hành trình Tomahawk do Mỹ sản xuất và Washington đã ám chỉ có thể chấp thuận với điều kiện các đồng minh châu Âu phải trả phí.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tái khẳng định, Washington mong đợi các đối tác châu Âu "quyên góp nhiều hơn nữa" cho việc mua vũ khí Mỹ cho Ukraine. Ông Hegseth có phát biểu như vậy tại một cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng NATO tại Brussels, Bỉ hôm 15/10. 

Hiện Trung Quốc chưa lên tiếng bình luận về các thông tin trên.

Cảnh sát Campuchia bất ngờ ập vào hộp đêm Sky Cambodia nổi tiếng ở Phnom Penh, bắt 257 người, trong đó có công dân Việt Nam và Trung Quốc, cùng lượng lớn ma túy.

Hãng BBC đưa tin, Tòa án Tối cao đã ra lệnh xem xét lại vụ việc do một sai sót trong tính toán khiến giá trị tài sản của cặp đôi này tăng cao. 

Vụ ly hôn trên đã gây chấn động Hàn Quốc vì ông Chey là Chủ tịch tập đoàn SK Group, trong khi vợ cũ của ông là con gái của một cựu tổng thống. Hôn nhân của vợ chồng ông Chey tan vỡ vào năm 2015 sau khi tỷ phú này thừa nhận có con với người tình. 

Năm 2024, một tòa án ở thủ đô Seoul đã ra phán quyết ông Chey phải bồi thường 1.380 tỷ won (tương đương khoảng 1 tỷ USD) cho vợ cũ, khiến đây được coi là vụ dàn xếp ly hôn lớn nhất trong lịch sử Hàn Quốc vào thời điểm đó. 

Tòa án cho biết, quỹ đen trị giá 30 tỷ won của cha bà Roh (cựu Tổng thống Roh Tae-woo) đã đóng góp cho sự phát triển của tập đoàn SK Group và có thể được coi là khoản đóng góp của bà vào khối tài sản chung của 2 vợ chồng. Sau đó, ông Chey đã kháng cáo. 

Hôm nay (16/10), Tòa án Tối cao phán quyết rằng, quỹ đen dường như được lập từ các khoản hối lộ bất hợp pháp mà cựu Tổng thống Roh Tae-woo nhận được, nên không thể được coi là một phần tài sản của cặp đôi. 

Luật sư của ông Chey là Lee Jae-geun cho biết: "Tôi nghĩ tòa án tối cao đã tuyên bố rõ ràng rằng, việc công nhận khoản tiền đó là một khoản đóng góp vào tài sản chung của cặp đôi là sai". Tuy nhiên, Tòa án Tối cao đã giữ nguyên mức tiền cấp dưỡng 2 tỷ won cho bà Roh. 

Sau phán quyết trên, cổ phiếu của SK Group đã giảm 5,4% vì quyết định này của tòa án có thể kéo dài cuộc chiến pháp lý giữa ông Chey và vợ cũ.

Ông Chey nắm quyền kiểm soát các công ty con chủ chốt của tập đoàn như SK Telecom, SK Square và SK Innovation. Được biết, các hoạt động kinh doanh của SK Group trải rộng trên các lĩnh vực viễn thông, năng lượng, dược phẩm và chất bán dẫn.

Theo hãng tin Yonhap và báo Guardian, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc tuyên bố, lệnh cấm đi lại ở mức 4, mức cao nhất trong hệ thống cảnh báo du lịch gồm 4 bậc, được áp dụng đối với khu vực núi Bokor thuộc tỉnh Kampot và các thành phố Bavet, Poipet của Campuchia kể từ hôm nay (16/10). 

Hàn Quốc còn có kế hoạch nâng cảnh báo đi lại với công dân nước này ở tỉnh Sihanoukville, nơi tập trung nhiều nhóm tội phạm. 

Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cảnh báo, những công dân đến hoặc ở lại các khu vực trên bất chấp lệnh cấm sẽ phải đối mặt với hình phạt theo Đạo luật Hộ chiếu và các quy định liên quan khác. 

Động thái trên diễn ra sau vụ việc thương tâm xảy ra hồi tháng 8, khi một sinh viên Hàn Quốc được phát hiện đã tử vong gần núi Bokor thuộc tỉnh Kampot. Các báo cáo cho biết, sinh viên Park Min-ho, 22 tuổi là nạn nhân của một vụ bắt cóc chuyên nghiệp, liên quan tới một trung tâm lừa đảo xuyên quốc gia tại tỉnh Kampot. Park được tin đã bị bạo hành trong một thời gian dài và bị tra tấn tới chết. 

Số vụ bắt cóc người Hàn Quốc ở Campuchia đã tăng vọt trong những tháng gần đây. Nạn nhân của các vụ lừa đảo thường bị dụ dỗ bằng những lời hứa hẹn về công việc lương cao, sau đó bị giam giữ trong các khu nhà tập thể và bị ép tham gia vào các hoạt động lừa đảo trực tuyến.

Các nhân chứng Hàn Quốc sau khi được giải cứu cho hay, họ bị tra tấn bằng các thiết bị sốc điện và bị các giám sát viên Trung Quốc đánh đập bừa bãi bằng ống kim loại. Một người Hàn Quốc sống tại Campuchia nói, một số nạn nhân thậm chí sẽ bị bán cho các tổ chức tội phạm và bị lấy nội tạng khi không còn khả năng làm việc hoặc không còn gì để các băng nhóm tống tiền.