Được biết, nhiệm kỳ đầu của Trump (2017-2021) đã có 6 lần gặp trực tiếp Putin, 20 lần điện đàm. Nhiệm kỳ thứ hai (2024-2025, tính đến 18/05/2025), Trump và Putin đã 3 lần điện đàm (07/11/2024, 12/02/2025, 18/03/2025).
Và ngày mai 19/05/2025, Trump lại điện cho Putin để bàn cái gọi là "lệnh ngừng bắn".
Liệu ngày mai Putin có sợ Trump để chấp nhận không?
- Thứ nhất: Putin là con cáo già dày dạn, hắn không hoàn toàn tin tưởng vào khả năng Trump thực hiện các cam kết. Trong hệ thống chính trị Mỹ, các chính sách của Trump có thể bị Quốc hội và truyền thông, hoặc các đồng minh NATO cản trở.
Putin có thể lo ngại rằng việc ngừng bắn dựa trên lời cam kết của Trump khiến Nga mất lợi thế chiến lược. Ví dụ như: Ukraine phải trung lập vĩnh viễn, từ bỏ tham vọng gia nhập NATO, và công nhận các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát (như Crimea và các khu vực ly khai ở Donbas). Những đề xuất của Trump không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu này, khiến Putin không có động lực ngừng bắn.
- Thứ hai: Putin tin hiện Nga đang duy trì lợi thế trên chiến trường Ukraine, đặc biệt ở các khu vực miền Đông như Donetsk. Với việc kiểm soát khoảng 18 % lãnh thổ Ukraine và khả năng duy trì cuộc chiến lâu dài nhờ nền kinh tế được điều chỉnh sang thời chiến để đối phó trừng phạt, nên hắn tin là tiếp tục chiến đấu sẽ mang lại cho Nga kết quả tốt hơn so với việc chấp nhận một thỏa thuận chưa tối ưu.
- Việc ngừng bắn mà không đạt được thắng lợi rõ ràng có thể làm suy yếu hình ảnh của Putin trong nước, nơi hắn được xem là nhà lãnh đạo mạnh mẽ bảo vệ lợi ích Nga. Sau hơn ba năm chiến tranh và các khoản đầu tư lớn về quân sự, Putin cần một kết quả đáng kể để biện minh cho chiến dịch xâm lược đặc biệt. Chấp nhận đề xuất của Trump, vốn bị xem là thiên về lợi ích của Mỹ và Ukraine, có thể bị bọn tinh hoa và dư luận Nga coi là đầu hàng.
- Putin xem việc xâm lược Ukraine là một phần của cuộc đối đầu lớn hơn với phương Tây, đặc biệt là Mỹ và NATO. Hắn không muốn một giải pháp hòa bình chỉ mang tính tạm thời, mà hướng tới việc định hình lại trật tự địa chính trị, trong đó Nga giữ vai trò trung tâm. Các đề xuất của Trump, dù linh hoạt và có vẻ thiên vị Nga, vẫn không phù hợp với tầm nhìn này, vì chúng không làm suy yếu đáng kể ảnh hưởng của NATO hay Mỹ ở châu Âu.
Do đó, để thuyết phục Putin chấp nhận ngừng bắn ở Ukraine, Trump chỉ còn bốn cách quyết đoán sau:
- Tăng cường trừng phạt chọn lọc, hạ giá dầu xuống đến mức thấp nhất. Cùng các lệnh trừng phạt mới nhắm vào các ngành kinh tế then chốt của Nga (như năng lượng hoặc ngân hàng) hoặc cá nhân thân cận với Putin, nhưng đi kèm lời hứa gỡ bỏ dần nếu Nga đồng ý ngừng bắn. Điều này tạo động lực kinh tế mà không dồn Nga vào đường cùng.
- Hỗ trợ quân sự mạnh mẽ cho Ukraine, tăng cường cung cấp vũ khí tiên tiến nhất (như hệ thống phòng không, tên lửa tầm xa) cho Ukraine để làm tăng chi phí quân sự của Nga, khiến Putin nhận thấy tiếp tục chiến tranh là bất lợi.
- Cô lập ngoại giao, các nước trung lập hoặc thân Nga (như Trung Quốc, Ấn Độ) có thể gây áp lực gián tiếp bằng cách khuyến khích Putin đàm phán, đặc biệt nếu họ lo ngại về bất ổn kinh tế toàn cầu.
- Đưa ngay Ukraine vào NATO, vì chính NATO là then chốt của lý do Putin tấn công Ukraine.
Nói chung, nếu ngày mai Trump không thực hiện bốn bước trên, điện đàm với Putin phí thời gian thôi!
LINH LÊ 18.05.2025
