
**********
Israel : Gia đình các con tin của Hamas « nín thở » chờ đón người thân trở về
Văn phòng thủ tướng Israel hy vọng trong những giờ tới đây sẽ tìm được giải pháp cho các vấn đề vẫn vướng mắc để hướng đến thỏa thuận cuối cùng với Hamas về đình chiến và trao trả con tin. Trong khi đó, gia đình các con tin vừa tràn đầy hy vọng, nhưng cũng rất thận trọng, « nín thở » chờ được đón người thân trở về sau 16 tháng bị giam cầm tại Gaza.
Đăng ngày:

Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul sáng nay, 16/01, cho biết chi tiết :
« Một cảm xúc không thể diễn tả. Gia đình của Sharabi đã mất 4 thành viên từ hôm 07/10/2023. Và giờ đây họ chờ đợi sự trở về của Elie, người duy nhất được cho là còn sống. Sharon Sharabi, anh của Elie, khẳng định gia đình sẽ làm mọi việc để cô ấy trở về.
Sharon Sharabi chia sẻ : « Trước hết, đây là một khoảnh khắc rất có ý nghĩa trong lịch sử đất nước sau một hành trình rất dài, đầy thử thách và mệt mỏi, kéo dài 16 tháng. Đây không chỉ là một sự kiện riêng tư của gia đình chúng tôi, mà còn là ngày hội của toàn thể dân tộc Israel.
Shlomo Mantzur, 86 tuổi, gốc Irak, là người cao tuổi nhất trong số các con tin. Bà Hadassah, em gái của ông Shlomo Mantzur, cho biết đang tràn đầy niềm tin và hy vọng : « Chúng tôi đang ngập tràn cảm xúc. Chừng nào chuyện này còn chưa kết thúc thì vẫn cứ là chưa kết thúc. Chừng nào mà chúng tôi chưa trông thấy Shlomo ở đây, chừng nào chúng tôi chưa thể ôm hôn ông ấy, thì tôi chưa thể bình tĩnh lại được.
Mặc dù có những cảm xúc mãnh liệt, nhưng cũng vẫn phải thận trọng, ai cũng hiểu điều đó, đặc biệt là gia đình các nạn nhân. Đây là một thỏa thuận rất mong manh ».
*********
Anh và Ukraina ký kết hiệp ước đối tác an ninh “trăm năm”
Sáng nay, 16/01/2025, thủ tướng Anh Keir Starmer đã tới thủ đô Kiev và hội đàm với tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky. Hai bên sẽ ký kết một hiệp ước song phương về “quan hệ đối tác trong 100 năm” về nhiều lĩnh vực từ quân sự đến khoa học công nghệ.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Văn phòng thủ tướng Anh thông báo: “Vương Quốc Anh và Ukraina ký một hiệp ước đối tác lịch sử kéo dài 100 năm nhằm thắt chặt quan hệ an ninh và củng cố quan hệ hợp tác vì các thế hệ tương lai”. Hiệp ước này sẽ bao gồm “hợp tác quân sự” trên biển, cũng như “quan hệ đối tác trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, phòng chống dịch bệnh, công nghệ nông nghiệp, không gian và drone”.
Hãng tin AFP trích lời thủ tướng Keir Starmer cho biết : “Tham vọng của (Vladimir) Putin nhằm tách Ukraina khỏi những đối tác thân cận nhất đã trở thành một thất bại chiến lược to lớn. Thay vào đó, chúng ta hiện đang gần gũi hơn bao giờ hết, và quan hệ đối tác này sẽ nâng mối quan hệ hữu nghị lên một tầm cao mới”. Ngoài ra, thủ tướng Anh dự kiến công bố khoản hỗ trợ bổ sung trị giá 40 triệu bảng Anh (47,4 triệu euro) để giúp Ukraina phục hồi kinh tế.
Chuyến thăm bất ngờ này diễn ra chỉ vài ngày trước khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng và là chuyến đi đầu tiên của Keir Starmer tới Kiev với tư cách thủ tướng Anh. Ukraina và các đồng minh châu Âu lo ngại về khả năng Washington sẽ cắt giảm viện trợ quân sự, nhất là khi mà Donald Trump đã nhiều lần nhấn mạnh mong muốn nhanh chóng kết thúc xung đột giữa Ukraina với Nga.
Hôm qua, trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Ba Lan Andrzej Duda, tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các đồng minh phương Tây sử dụng 250 tỷ đô la từ tài sản bị phong tỏa của Nga để mua vũ khí cho Kiev, giúp chống lại cuộc xâm lược của Matxcơva.
**********
Tổng thống Biden cảnh báo nguy cơ tài phiệt thao túng nước Mỹ
Vài ngày trước khi chuyển giao quyền lực cho Donald Trump, tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua 15/01/2025 đã có bài phát biểu từ biệt quốc dân. Đây là dịp để ông bảo vệ thành quả của nhiệm kỳ tổng thống và đưa ra những cảnh báo về tương lai và nền dân chủ của Hoa Kỳ. Ông Biden đặc biệt nhấn mạnh đến nguy cơ đất nước rơi vào tay « giới tài phiệt », ám chỉ Donald Trump và các tỷ phú công nghệ ủng hộ vị tổng thống đắc cử.
Đăng ngày:
Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin tường trình :
« Ngồi tại bàn làm việc trong Phòng Bầu Dục, Joe Biden có bài phát biểu cuối cùng với người dân Mỹ, để gợi nhắc về những điều mà theo ông tạo thành nét đặc thù của nước Mỹ. Tổng thống Biden nói : « Tôi biết rằng tin vào lý tưởng của nước Mỹ tức là tôn trọng các định chế điều hành một xã hội tự do : tổng thống, Quốc Hội, các tòa án và một nền báo chí tự do và độc lập ».
Mặc dù biết mình không được lòng dân, Joe Biden vẫn cố gắng, một lần cuối cùng, bảo vệ những thành quả của ông. Tổng thống Mỹ nói tiếp : « Phải cần có thời gian mới cảm nhận được tác động của tất cả những việc mà chúng ta đã cùng nhau làm. Những hạt giống đã được gieo, chúng sẽ lớn lên và đơm hoa kết trái trong những thập niên tới ».
Giống như tổng thống Eisenhower trong bài diễn văn từ biệt quốc dân, tổng thống Joe Biden cảnh báo về những mối nguy hiểm mà ông nhận thấy : sự hình thành một chế độ dựa trên quyền lực và đồng tiền của giới tài phiệt, sức nặng của điều mà ông gọi là tổ hợp công nghệ - công nghiệp và sự lan truyền ồ ạt các tin giả. Biden phát biểu : « Chúng ta phải đối phó với các mạng xã hội để bảo vệ con em chúng ta, bảo vệ gia đình và bảo vệ nền dân chủ của chúng ta khỏi tình trạng lạm dụng quyền lực ».
Và cuối cùng, trước khi cảm ơn những người thân cận, Joe Biden kêu gọi cải cách Hiến pháp, để ngăn chặn việc tổng thống được hưởng quyền miễn trừ nhờ chức vụ. Đây chính là những gì Donald Trump đã đạt được trước khi kế nhiệm Biden ».
***********
CPJ: Năm 2024 Việt Nam giam cầm 16 nhà báo, xếp thứ 7 trên thế giới

Chính quyền Việt Nam tiếp tục bị xem là một trong các nhà nước độc tài giam cầm nhiều nhà báo nhất trong năm 2024, với 16 nhà báo bị bỏ tù, đứng thứ 7 trên thế giới, theo thống kê mới nhất của Uỷ ban Bảo vệ Ký giả (CPJ).
“Việt Nam giam giữ 16 nhà báo, đồng mức với Iran và Eritrea, là quốc gia giam cầm nhà báo thứ bảy trong năm qua”, CPJ cho biết trong thông báo ngày 16/1.
“Trong số ba tù nhân mới của Việt Nam trong năm 2024, hai người là ông Nguyễn Vũ Bình và Nguyễn Chí Tuyến – lần lượt bị kết án bảy và năm năm tù vì tội tuyên truyền chống nhà nước. Người thứ ba, ông Trương Huy San, đang bị tạm giam chờ xét xử sau khi viết bài bình luận chỉ trích hai nhà lãnh đạo hàng đầu của đất nước – người đứng đầu Đảng Cộng sản cầm quyền lúc bấy giờ là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Tô Lâm”, thông cáo đưa ra đánh giá.
Theo thống kê mới nhất của CPJ, Châu Á vẫn là khu vực có số lượng nhà báo bị bỏ tù cao nhất trong năm 2024, chiếm hơn 30%, với 111 người, trong tổng số 361 nhà báo bị bỏ tù trên thế giới, tính đến ngày 1/12/2024. Dẫn đầu trong danh sách này là Trung Quốc (50 người), Myanmar (35) và Việt Nam (16).
Con số 361 nhà báo bị giam cầm trong năm 2024 chỉ sau mức cao kỷ lục năm 2022 với 370 nhà báo bị bỏ tù vì công việc của họ. Nguyên nhân chính dẫn đến việc nhà báo bị bỏ tù trong năm 2024 là sự đàn áp độc tài đang diễn ra, chiến tranh và bất ổn chính trị hoặc kinh tế, theo CPJ, tổ chức có trụ sở ở New York, Mỹ.
“Những con số này sẽ là lời cảnh tỉnh cho tất cả chúng ta. Sự gia tăng các cuộc tấn công nhằm vào các nhà báo hầu như luôn đi trước sự gia tăng các cuộc tấn công vào các quyền tự do khác – quyền tự do cung cấp và nhận thông tin, quyền tự do hội họp và đi lại tự do, quyền tự do biểu tình”, bà Jodie Ginsberg, giám đốc điều hành CPJ, cho biết trong thông cáo.
“Những nhà báo này đang bị bắt và bị trừng phạt vì vạch trần tham nhũng chính trị, suy thoái môi trường, sai phạm tài chính – tất cả những vấn đề quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của chúng ta”, bà Ginsberg nhấn mạnh.
VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam, đề nghị họ đưa ra bình luận về thống kê và phát biểu trên của CPJ, nhưng chưa được trả lời.
Trong khi chính quyền Việt Nam bác bỏ các cáo buộc cho rằng họ vi phạm quyền tự do báo chí, cho rằng những thông tin và dữ liệu của các tổ chức nhân quyền quốc tế, trong đó có CPJ, là “thiếu khách quan” và “không đúng sự thật”, giới hoạt động cho rằng việc bỏ tù các nhà báo trong nước là “vi phạm” các công ước quốc tế mà Hà Nội đã ký kết.
“Hiện tại ở Việt Nam bất kỳ một ai dù có ba livestream thôi hoặc ba bài viết phản biện thôi thì đều có thể bị bắt giam”, nhà hoạt động, blogger Đặng Thị Huệ chia sẻ với VOA. “Mức độ vi phạm nhân quyền cực kỳ lớn đối với những người bất đồng chính kiến, chính quyền càng ngày càng tàn bạo và mạnh tay hơn”.
Tương tự, bà Anh Thu Võ, trưởng phòng nghiên cứu và vận động chính sách của Trung tâm Tự do Sáng tác PEN/Barbey thuộc Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America), chia sẻ quan điểm với VOA rằng quyền tự do ngôn luận ở Việt Nam bị đàn áp mạnh mẽ trong năm qua, nơi có 19 nhà báo/ký giả bị bỏ tù.
“Việt Nam bị xếp hạng là quốc gia tồi tệ thứ ba trên thế giới về việc giam giữ các nhà văn/ký giả, chỉ sau Trung Quốc và Iran, với 19 nhà văn/ký giả đang bị giam giữ và con số này có khả năng sẽ tăng lên”, bà Anh Thu nói.
“Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã chứng kiến nhiều nhà văn/ký giả bị bắt, bỏ tù vì những phát biểu ôn hòa của họ. Sự gia tăng phản ảnh sự đàn áp liên tục của chính quyền đối với bất đồng chính kiến… theo các điều luật ‘chống nhà nước’ rất mơ hồ”, vẫn bà Anh Thu.
Liên quan đến Trung Quốc, quốc gia bỏ tù các nhà báo nhiều nhất thế giới trong nhiều năm qua, và năm 2024 là 50 người, CPJ nhận định rằng do sự kiểm duyệt tràn lan ở Trung Quốc, việc thống kê chính xác số nhà báo thực sự bị bắt là rất khó khăn do gia đình quá sợ hãi khi lên tiếng việc chính quyền bắt giữ người thân. “Tình cảnh khắc nghiệt này phản ánh sự không khoan dung của Trung Quốc đối với tiếng nói độc lập”, CPJ đánh giá.
************
TIN TỔNG HỢP
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:

(AFP) – Việt Nam : Hàng loạt kênh truyền hình Nhà nước ngừng hoạt động. VTC, Đài truyền hình được nhiều người xem thứ hai cả nước, cùng với 4 kênh truyền hình lớn khác, gồm VNATV, Quốc Hội TV và Nhân Dân TV, ngừng hoạt động kể từ hôm nay, 15/01/2025. Chính phủ yêu cầu kênh truyền hình lớn nhất còn lại, là VTV, đảm nhiệm thực thi « các chức năng và nhiệm vụ » của các kênh bị đóng cửa. Trong tháng tới, Quốc Hội Việt Nam sẽ thông qua quyết định cải cách, theo đó số bộ trong chính phủ sẽ giảm đi 8. Chính quyền Việt Nam coi các chính sách này là một « cuộc cách mạng », nhằm cắt giảm chi tiêu và giảm tệ nạn quan liêu.
(AFP) – Hải quân Philippines giải cứu 121 người từ một chiếc thuyền bị “mất tích” trong 6 ngày. Hôm nay, 15/01/2025, quan chức Philippines cho biết đã cứu được tàu J Sayang 1 hết nhiên liệu, động cơ ngừng hoạt động, và hỏng thiết bị liên lạc khi qua biển Sulu vào ngày 08/01, “trong điều kiện thời tiết bất lợi”. 106 hành khách và 15 thành viên phi hành đoàn, tất cả đều là người Philippines, sống sót nhờ “thức ăn dự trữ trên thuyền”. Chiếc thuyền bị « mất tích » khi đang đi từ cảng phía nam Zamboanga đến Quần đảo Rùa gần Malaysia cách đó khoảng 430 km, và đã trôi dạt khoảng 100 km trong sáu ngày, ngoài khơi hòn đảo nhỏ Pangutaran.
(REUTERS) – Quan chức Thái Lan và Hồng Kông tìm cách đối phó với nạn lừa đảo ở Đông Nam Á. Cuộc họp diễn ra vào hôm nay, 15/01/2024, sau vụ một diễn viên Trung Quốc được cho là nạn nhân của các vụ buôn người. Diễn viên này bị mất tích khi đến Thái Lan, nhưng sau đó đã được giải cứu ở Miến Điện. Theo Liên Hiệp Quốc, các trị trấn ở biên giới Thái Lan, Lào, Miến Điện đã trở thành những trung tâm lừa đảo trực tuyến, là nơi mà hàng trăm ngàn người bị dụ dỗ, bắt đến để làm việc ở đó, và tình trạng này ngày càng gia tăng. Đại diện phía Hồng Kông, ông Michael Cheuk hôm nay, đã gặp cảnh sát Thái Lan để hỗ trợ người dân Hồng Kông trở về an toàn, càng sớm càng tốt.
(AFP) – Hoa Kỳ đưa ra hạn chế đối với 37 doanh nghiệp bị cáo buộc sử dụng lao động cưỡng bức ở Tân Cương. Theo thông báo được Washington công bố hôm qua, 14/01/2025, các công ty bị hạn chế, chủ yếu hoạt động trong các lĩnh vực dệt may, năng lượng và khoáng sản. Nếu các doanh nghiệp Hoa Kỳ muốn kinh doanh với các công ty này thì phải có giấy phép. 37 công ty này cũng bị cấm xuất khẩu trực tiếp hoặc gián tiếp sang Hoa Kỳ. Tổng cộng, 144 doanh nghiệp đã bị đưa vào danh sách đen này, vì bị cáo buộc sử dụng lao động cưỡng bức người thiểu số Hồi Giáo Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc.
(AFP) – Washington cấm bán tại Mỹ các xe hơi kết nối với internet, sử dụng công nghệ của Trung Quốc hoặc Nga. Bộ Thương Mại Mỹ hôm qua, 14/01/2025, thông báo cấm bán các xe kết nối sử dụng công nghệ Trung Quốc và Nga, kể cả về mặt linh kiện và phần mềm, vì có thể gây nguy cơ cho an ninh quốc gia. Đây là kết luận được đưa ra sau khi bộ Thương Mại Mỹ tiến hành điều tra từ cuối tháng 9/2024. Lệnh cấm sẽ bắt đầu từ năm 2027 với phần mềm và từ 2029 đối với các thiết bị.
(AFP) – Ấn Độ đồng chủ trì hội nghị thượng đỉnh về trí tuệ nhân tạo (AI) tại Pháp. Đây là thông báo của bộ trưởng Pháp phụ trách Trí tuệ nhân tạo Clara Chappaz, hôm nay, 15/01/2025. Hội nghị sẽ diễn ra tại Paris từ ngày 10 đến ngày 11/02/2025. Lãnh đạo các công ty hàng đầu, như Sam Altman (OpenAI), Dario Amodei (Anthropic), Arthur Mensch (MistralAI) và các lãnh đạo của Aleph Alpha, Accenture, Mozilla và Signal đã xác nhận sẽ tham gia. Theo điện Elysée, các cuộc thảo luận sẽ tập trung vào một số mục tiêu ưu tiên, như phát triển AI bền vững hơn (tốn ít năng lượng hơn) và phục vụ lợi ích chung, với việc thiết lập một nền quản trị toàn cầu AI mở rộng cho nhiều người hơn.
(AFP) – Pháp : 87 hiệp hội thông báo rời khỏi mạng xã hội X. Hôm nay, 15/01/2024, trong một bài đăng trên Le Monde, gần 80 hiệp hội về nhân đạo hoặc môi trường,.. trong đó có Greenpeace và Emmaus ở Pháp, thông báo ngừng sử dụng tài khoản trên mạng xã hội X vì nền tảng này “thúc đẩy các nội dung thù hận, và loan truyền các thuyết âm mưu và chủ nghĩa hoài nghi khí hậu”. Còn Elon Musk đã biến X thành “một không gian loan truyền thông tin sai lệch, không có đủ nguồn lực để kiểm duyệt thông tin”, “trở thành mối nguy hiểm nghiêm trọng”. Tại châu Âu, hơn 60 trường đại học của Đức và Áo đã tuyên bố rút khỏi X vào tuần trước, và bày tỏ lo ngại về tính “phản dân chủ thái quá” của nền tảng này.
(Le Figaro) – Thế Vận Hội Paris : Hơn 100 huy chương lỗi bị trả lại. Le Figaro hôm 13/01/2025 dẫn lại thông tin của La Lettre, theo đó, tổng cộng có khoảng một trăm tấm huy chương của Thế vận hội Olympic Paris đã nhanh chóng bị hư hỏng và bị các vận động viên trả lại. Ngay từ ngày 9/8, vài ngày sau khi giành huy chương đồng với môn bơi tiếp sức, vận động viên Pháp Maxime Grousset cho biết huy chương anh được trao đã « trông như bị hỏng và hơi rỉ ».
**********
Các cố vấn của Trump thừa nhận thỏa thuận hòa bình Ukraine phải mất nhiều thời gian

Các cố vấn của Tổng thống đắc cử Donald Trump thừa nhận rằng cuộc chiến ở Ukraine sẽ mất nhiều tháng hoặc thậm chí lâu hơn để giải quyết, một thực tế tương phản rõ ràng với lời hứa lớn nhất về chính sách đối ngoại của ông là đạt được thỏa thuận hòa bình trong ngày đầu tiên ông trở lại Tòa Bạch Ốc
Hai cộng sự viên của ông Trump, những người đã thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine với tổng thống đắc cử, nói với Reuters họ nghĩ rằng phải mất hàng tháng trời để giải quyết xung đột, mô tả những lời hứa trong Ngày Đầu tiên là sự kết hợp giữa sự ‘đánh trống khua chiêng’ khi tranh cử và sự thiếu đánh giá đúng mức về tính khó giải quyết của xung đột cũng như thời gian cần thiết để thành lập một chính quyền mới.
Những đánh giá này trùng khớp với những phát biểu của phái viên Nga-Ukraine sắp tới của ông Trump, Trung tướng hồi hưu Keith Kellogg, người đã nói trong một cuộc phỏng vấn với Fox News tuần trước rằng ông muốn có một ‘giải pháp’ cho cuộc chiến trong vòng 100 ngày, vượt xa mốc thời gian ban đầu của tổng thống đắc cử.
Tuy nhiên, ngay cả thời gian gia hạn của ông Kellogg cũng là ‘quá lạc quan’, ông John Herbst, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, hiện đang làm việc tại tổ chức tư vấn Atlantic Council ở Washington, nhận định.
“Để điều này có hiệu quả, ông Trump phải thuyết phục (Tổng thống Nga Vladimir) Putin rằng việc không khoan nhượng cũng có mặt trái”, ông Herbst nói.
Trước thềm chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11, ông Trump đã tuyên bố hàng chục lần rằng ông sẽ có một thỏa thuận giữa Ukraine và Nga vào ngày đầu tiên nhậm chức, nếu không muốn nói là trước đó.
Tuy nhiên, vào cuối tháng 10, ông đã có một sự thay đổi tinh tế trong cách diễn đạt của mình và bắt đầu nói rằng ông có thể giải quyết cuộc chiến ‘rất nhanh chóng.’
Kể từ cuộc bầu cử, ông Trump đã rút lại lời nói của mình, thường chỉ nói rằng ông sẽ ‘giải quyết’ xung đột mà không đưa ra mốc thời gian. Và tổng thống đắc cử đã nói rằng việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine sẽ khó hơn là đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza.
“Tôi nghĩ, thực ra, tình hình Nga-Ukraine sẽ khó khăn hơn”, ông Trump nói khi được hỏi về Gaza trong một cuộc họp báo vào tháng 12. “Tôi thấy điều đó khó khăn hơn”.
Nga cũng đã gửi những tín hiệu trái chiều về một thỏa thuận hòa bình có thể xảy ra, hoan nghênh các cuộc đàm phán trực tiếp với ông Trump, trong khi bác bỏ một số ý tưởng do các cố vấn của ông đưa ra là không khả thi.
Điện Kremlin từ chối bình luận về mốc thời gian cập nhật của nhóm ông Trump. Các đại diện cho chính quyền sắp tới của ông Trump và tòa đại sứ Ukraine tại Washington không trả lời yêu cầu bình luận.
‘Không có gì đáng quan tâm’
Nga đã đạt được những thành tựu đáng kể trên chiến trường trong những tháng gần đây. Mặc dù những thành tựu đó phải trả giá rất lớn về mặt con người và vật chất, nhiều nhà phân tích cho rằng ông Putin có động cơ để chậm rãi thực hiện một thỏa thuận trong khi ông ta cố gắng giành quyền kiểm soát nhiều lãnh thổ hơn của Ukraine.
Ông Herbst chỉ ra những bình luận đầu tháng này của đại sứ Nga tại Liên hiệp quốc, Vasily Nebenzya, người cho biết các kế hoạch hòa bình do các cố vấn của ông Trump đưa ra ‘không có gì đáng quan tâm.’
Mặc dù các đường nét chính xác của kế hoạch hòa bình của ông Trump vẫn đang được cân nhắc, nhưng các cố vấn của ông Trump nhìn chung ủng hộ việc loại bỏ khả năng Ukraine gia nhập NATO, ít nhất là trong tương lai gần, và đóng băng các chiến tuyến hiện tại.
Hầu hết các cố vấn cấp cao của ông Trump cũng ủng hộ việc trao cho Ukraine một bảo đảm an ninh vật chất, chẳng hạn như thành lập một khu phi quân sự do quân đội châu Âu tuần tra.
Cho đến nay, các nỗ lực chấm dứt chiến tranh của nhóm ông Trump diễn ra một cách rời rạc, nhấn mạnh mức độ mà các lời hứa trong chiến dịch có thể đi ngược lại thực tế của các cuộc đàm phán ngoại giao phức tạp.
Ông Kellogg, đặc phái viên của ông Trump về Ukraine, đã hoãn chuyến thăm đã lên kế hoạch tới Kyiv trước lễ nhậm chức, được coi là một phần của phái đoàn tìm hiểu thực tế để các quan chức có thể bắt đầu sớm hơn cho một kế hoạch hòa bình, Reuters đưa tin vào tuần trước.
Bộ Ngoại giao Ukraine viện dẫn mối quan ngại của Hoa Kỳ về việc vi phạm Đạo luật Logan, vốn hạn chế khả năng của các cá nhân riêng tư đàm phán với các chính phủ nước ngoài.
“Tôi thấy không phù hợp khi việc tôi gặp (Putin) phải là sau ngày 20, tôi ghét chuyện đó vì mỗi một ngày mọi người - rất nhiều, rất nhiều người trẻ đang bị giết”, ông Trump nói tại một cuộc họp báo tuần trước.
Trong khi đó, các quan chức của tân chính quyền Trump tại Bộ Ngoại giao, tại Hội đồng An ninh Quốc gia và tại các cơ quan khác còn đang tìm hiểu xem ai có quyền quyết định và thẩm quyền đối với các vấn đề địa chính trị khác nhau, một trong những cố vấn chính sách đối ngoại của ông Trump nói với Reuters.
************
Armenia ký thỏa thuận an ninh với Mỹ
Hôm qua, 14/01/2025, Armenia và Mỹ đã ký một thỏa thuận quan trọng về an ninh, đánh dấu một bước xích lại gần nhau giữa Erevan và Washington từ sau cuộc xung đột thất bại trước Azerbaijan tại Karabakh hồi năm 2023.

Trong lễ ký kết thỏa thuận tại Erevan với đồng nhiệm Armenia, ông Ararat Mirzoïan, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh tầm quan trọng của thỏa thuận đối với “độc lập và chủ quyền lãnh thổ” của Armenia.
Lãnh đạo Ngoại giao Hoa Kỳ tuyên bố hai nước "là những đối tác mạnh mẽ hơn, điều này có lợi cho đôi bên, cho khu vực và hơn thế nữa", đồng thời cam kết rằng Washington cung cấp cho Erevan kinh nghiệm chuyên môn về bảo vệ an ninh biên giới.
Hoa Kỳ cũng sẽ khởi động hợp tác với Armenia trong lĩnh vực công nghiệp hạt nhân dân sự. Armenia ở nam vùng Kavkaz sẽ tham gia liên minh quốc tế lớn chống lại tổ chức khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo.
Hè năm ngoái, Armenia đã có cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ và thành lập một “uỷ ban đối tác chiến lược” nhằm tăng cường quan hệ quốc phòng, kinh tế giữa hai nước.
Giới quan sát ghi nhận những dấu hiệu cho thấy Armenia đang rời xa dần Nga, từng là đồng minh. Erevan đã chỉ trích Matxcơva không tích cực ủng hộ họ trong cuộc xung đột tranh chấp lãnh thổ ở Thượng Karabakh với nước láng giềng Azerbaijan.
Nga vẫn có một căn cứ quân sự thường trực trên lãnh thổ Armenia và Erevan vẫn là thành viên trong Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (OTSC), do Nga lãnh đạo. Nhưng hồi tháng Hai năm ngoái, thủ tướng Armenia Nikol Pachinian đã tuyên bố, trên thực tế, nước ông đã dừng tham gia vào liên minh này.
************
Ukraina báo động phòng không toàn quốc đối phó với đợt tấn công của Nga vào hệ thống năng lượng
Hệ thống phòng không Ukraina trên toàn quốc được đặt trong tình trạng báo động sáng hôm nay, 15/01/2024, để đối phó với đợt tấn công mới của Nga. Đợt tấn công trả đũa nói trên diễn ra sau khi quân đội Ukraina tiến hành loạt tấn công lớn « chưa từng có » từ đầu chiến tranh, nhắm vào nhiều mục tiêu nằm sâu trong đất Nga.
Đăng ngày:

Quân đội Nga ra một thông báo cho biết « sáng nay, các lực lượng vũ trang (…) đã tiến hành một cuộc tấn công với vũ khí có độ chính xác cao nhắm vào nhiều cơ sở hạ tầng trọng yếu về khí đốt, và năng lượng phục vụ các tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraina ».
Theo tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky, « hơn 40 tên lửa » và « hơn 70 drone » của Nga đã tấn công các cơ sở hệ thống năng lượng của Kiev. Trên Facebook, Không quân Ukraina ra thông báo đã bắn hạ khoảng 30 tên lửa và 47 drone và nhấn mạnh là « không phải tất cả các tên lửa còn lại của Nga, không có trong số bị bắn hạ, đều bắn trúng mục tiêu ». Người phụ trách quân sự vùng Lviv, viễn tây Ukraina, thừa nhận hai cơ sở hạ tầng trọng yếu bị trúng tên lửa.
Bộ trưởng Quốc Phòng Đức đến Kiev: Châu Âu cam kết tăng cường hỗ trợ
Bộ trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius đến Kiev hôm qua, 14/01và họp báo cùng tổng thống Ukraina. Lãnh đạo bộ Quốc Phòng Đức cam kết châu Âu « sẽ tăng cường các nỗ lực để cải thiện hệ thống phòng thủ châu Âu, do các thách thức và đe dọa mà khối đang phải đối mặt, cũng như việc thay đổi chính quyền tại Mỹ », có thể dẫn đến việc hỗ trợ quân sự cho Kiev bị cắt giảm mạnh.
Trong những ngày gần đây, chính phủ mãn nhiệm Đức của thủ tướng Olaf Scholz tỏ ra chia rẽ trong việc cấp một khoản viện trợ quân sự mới, trị giá 3 tỉ euro cho Kiev. Bộ trưởng Quốc Phòng Boris Pistorius hôm qua bày tỏ hy vọng, chính phủ có thể sớm đạt được thỏa hiệp trong nội bộ về việc này.
Đợt tấn công vào đất Nga « lớn nhất » từ đầu chiến tranh
Sau cuộc tấn công vào sâu trong đất Nga đêm ngày thứ Hai 13/01 qua sáng thứ Ba 14/01, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraina ra thông báo cho biết cụ thể là « đây là đợt tấn công lớn nhất nhắm vào các căn cứ của lực lượng chiếm đóng, với nhiều mục tiêu nằm ở khoảng cách từ 200 đến 1.100 km, ở trung tâm nước Nga » đã bị tấn công. Quân đội Ukraina nhắc đến cuộc tấn công nhắm vào kho xăng dầu Kombinat Crystal ở Engels, thuộc tỉnh Saratov, cách thủ đô Ukraina khoảng 1.100 km.
**********
Tô Lâm và Tập Cận Bình điện đàm, cam kết ưu tiên ‘cao độ’ quan hệ chiến lược toàn diện

Tổng bí thư Việt Nam Tô Lâm và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 15/1 có cuộc điện đàm chỉ vài ngày trước khi hai quốc gia Cộng sản láng giềng kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, trong đó hai lãnh đạo tái khẳng định ưu tiên “cao độ” cho mối quan hệ hai Đảng, hai nước cũng như cam kết tiếp tục “trao đổi chiến lược” cho quan hệ tổng thể, theo truyền thông trong nước.
Bản tin của TTXVN được Báo Chính phủ đăng tải cho biết ông Lâm điện đàm với ông Tập từ Trụ sở Trung ương Đảng khi Việt Nam và Trung Quốc sắp kỷ niệm 3/4 thế kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 18/1 cũng như trong “không khí phấn khởi hai dân tộc đang chuẩn bị đón Tết cổ truyền Ất Tỵ 2025.”
Tại cuộc điện đàm, ông Lâm và ông Tập nhất trí rằng Việt Nam và Trung Quốc tiếp tục tăng cường trao đổi chiến lược để định hướng cho tổng thể quan hệ và thúc đẩy quan hệ quốc phòng-an ninh tương xứng với vai trò là một trong những trụ cột quan trọng của quan hệ hai nước.
Vẫn theo bản tin trên Báo Chính phủ, hai nhà lãnh đạo thống nhất ưu tiên đẩy nhanh kết nối 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn cũng như mở rộng hợp tác thương mại, đầu tư trong các lĩnh vực mới nổi giữa hai nước.
Việt Nam và Trung Quốc đã thỏa thuận hợp tác phát triển đường sắt kết nối hai nước, trong đó Việt Nam xin tài trợ và công nghệ của Trung Quốc cho các dự án lớn gồm 3 tuyến đường sắt nối thủ đô Hà Nội với Trung Quốc và một tuyến đường sắt cao tốc từ Hà Nội đến TPHCM.
Ông Lâm và ông Tập đánh giá cao ý nghĩa quan trọng của cuộc điện đàm, coi đây là “sự khởi đầu quan trọng và rất tốt đẹp” cho một năm mới giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng như “thể hiện sự coi trọng cao độ và ưu tiên hàng đầu của mỗi bên đối với quan hệ hai Đảng, hai nước.”
Việt Nam và Trung Quốc nhất trí tham gia “Cộng đồng chia sẻ tương lai” khi ông Tập thăm Việt Nam vào tháng 12/2023. Trung Quốc là nước đầu tiên mà Việt Nam thiết lập Đối tác chiến lược toàn diện, mà sau này có thêm Nga và Mỹ trong số 8 đối tác ở tầm cao nhất của Hà Nội.
Tại cuộc điện đàm hôm 15/1, cũng được Tuổi Trẻ ghi nhận trong bản tin tương tự như TTXVN, ông Lâm và ông Tập chia sẻ thông tin về tình hình mỗi Đảng, mỗi nước và nhất trí phối hợp trên các vấn đề quốc tế và khu vực nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và thế giới.
Dù là 2 nước láng giềng hữu nghị và có sự gắn kết giữa 2 Đảng Cộng sản cầm quyền nhưng Việt Nam và Trung Quốc thường xuyên xung đột về chủ quyền lãnh thổ trên Biển Đông. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu hết trên vùng biển đầy tranh chấp và Việt Nam cũng nhiều lần lên tiếng phản đối những vi phạm của Bắc Kinh trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Theo Tuổi Trẻ, ông Lâm đề nghị hai bên chỉ đạo các ngành, các cấp “tích cực tìm các phương thức, biện pháp hiệu quả để kiểm soát và giải quyết tốt hơn bất đồng, tăng cường hợp tác phù hợp với tầm mức quan hệ song phương trên cơ sở Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế.”
Trong một bản tin ngắn gọn bằng tiếng Anh, Tân Hoa Xã cho biết ông Tập điện đàm với ông Lâm vào ngày 15/1 nhưng không cho biết chi tiết về cuộc hội thoại giữa hai nhà lãnh đạo.
Tuy nhiên, Hoàn cầu Thời báo, tờ báo tiếng Anh của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đưa ra chi tiết về những gì hai bên nói trong cuộc hội đàm. Theo tờ báo được xem là nơi đưa ra lập trường không chính thức của Nhà nước Trung Quốc, ông Tập kêu gọi hai nước tăng cường kết nối, cùng nhau xây dựng nền tảng biên giới cho hợp tác lực lượng sản xuất chất lượng hơn cũng như xây dựng chuỗi cung ứng và công nghiệp xuyên biên giới ổn định và thông suốt.
Trong cuộc điện đàm, vẫn theo tờ báo Trung Quốc, ông Tập nhắc lại chuyến thăm của ông Lâm tới Trung Quốc vào tháng 8 năm ngoái khi hai nhà lãnh đạo có những cuộc “trao đổi sâu rộng và đạt được sự đồng thuận rộng rãi về việc làm sâu sắc hơn quan hệ giữa hai Đảng và hai nước, cũng như cùng nhau thúc đẩy phát triển sự nghiệp xã hội chủ nghĩa.”
Lý Hải Đông, giáo sư Đại học Ngoại giao Trung Quốc nói với Hoàn cầu Thời báo rằng Trung Quốc và Việt Nam “không chỉ là láng giềng mà còn là đồng chí” có chung lợi ích trong nhiều lĩnh vực và hai nền kinh tế cũng rất bổ sung cho nhau.
Theo ông Lý, quan hệ giữa hai đảng cầm quyền định hướng cho quan hệ song phương ổn định giữa Trung Quốc và Việt Nam, “có khả năng chịu được tác động bên ngoài và vượt qua thách thức” vì hai đảng “sẽ tiếp tục trao đổi kinh nghiệm về quản trị và cách phát triển chủ nghĩa xã hội và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa” ở hai nước.
***********
Việt Nam đặt quyết tâm có điện hạt nhân vào năm 2030
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã đốc thúc khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận vốn đã bị xếp xó từ lâu và đặt ra quyết tâm Việt Nam phải có điện hạt nhân vào năm 2030, nhân kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng, theo tìm hiểu của VOA.
Ông Chính đưa ra chỉ thị này tại phiên họp đầu tiên tại trụ sở Chính phủ vào ngày 15/1 của Ban chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân mà ông ký quyết định thành lập cách nay vài ngày và do đích thân ông làm trưởng ban, báo Chính phủ và báo Nhân dân cho biết.
Mục tiêu ông Chính đặt ra là phải gấp rút hoàn thiện nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam trong thời hạn 5 năm, hai tờ báo này cho biết, với tinh thần ‘quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt’.
Từ đó, người đứng đầu chính phủ Việt Nam yêu cầu tập trung nhân lực, hoàn tất quy hoạch, hoàn thiện chính sách thuế, tín dụng, đất đai, giải phóng mặt bằng, chuẩn bị hạ tầng cho nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, trong đó cho phép sử dụng sân bay quân sự Thành Sơn ở Ninh Thuận, báo Chính phủ cho biết.
Do công nghệ điện hạt nhân là công nghệ tiên tiến ít nước làm được nên ông Chính cũng yêu cầu tranh thủ sự hỗ trợ của các nước và Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), theo tờ Nhân dân.
Tại buổi hội đàm hôm 14/1, ông Chính đã đề xuất với người tương nhiệm Nga Mikhail Mishustin giúp đỡ đào tạo nhân lực, nguồn vốn, công nghệ để Việt Nam thực hiện nhà máy điện hạt nhân, trang mạng VnExpress cho biết, trong khi Thủ tướng Nga thể hiện sự sẵn sàng giúp Việt nam trong lĩnh vực này bên cạnh khai thác dầu khí và mua bán vũ khí.
Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á và có nhu cầu điện năng rất lớn để phục vụ sản xuất. Miền bắc nước này, nơi đặt nhà máy sản xuất của nhiều tập đoàn lớn từng xảy ra tình trạng cúp điện trên diện rộng gây gián đoạn sản xuất hồi mùa hè năm 2023.
Ông Chính được dẫn lời nói tại cuộc họp Ban chỉ đạo rằng tăng trưởng điện phải từ 15 đến 18% mới đáp ứng được mục tiêu tăng trưởng GDP 2 con số, Nhân dân cho biết.
Ông nhấn mạnh đây là chủ trương quan trọng của Đảng Cộng sản để thực hiện mục tiêu Việt Nam ‘có các ngành khoa học công nghệ đột phá’ trong ‘kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc’.
Tại hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ hôm 13/1, Tổng bí thư Tô Lâm đã yêu cầu cần đảm bảo hạ tầng năng lượng cho phát triển kinh tế trong 5-10 năm tới, nhất là năng lượng sạch, trong đó có điện hạt nhân.
Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đã bị đình chỉ hồi năm 2016 do những lo ngại về vấn đề an toàn, chi phí tăng cao và bị dư luận phản ứng mạnh mẽ. Đến cuối tháng 11 năm 2024, Quốc hội đã quyết định tái khởi động dự án theo đề xuất của Chính phủ nhằm đảm bảo an ninh năng lượng.
***********
Lo ngại Trung Quốc, Mỹ áp biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới lên thiết bị công nghệ sinh học

Bộ Thương mại Hoa Kỳ hôm thứ Tư (15/1) cho biết họ đang áp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với thiết bị công nghệ sinh học và công nghệ liên quan, do những lo ngại về an ninh quốc gia liên quan đến trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu.
Washington nêu lên mối lo ngại rằng Trung Quốc có thể sử dụng công nghệ của Mỹ để tăng cường năng lực quân sự và giúp thiết kế vũ khí mới thông qua AI. Bộ Thương mại nói thiết bị phòng thí nghiệm có thể được sử dụng để “nâng cao hiệu suất của con người, giao diện não-máy, vật liệu tổng hợp lấy cảm hứng từ sinh học và có thể là vũ khí sinh học”.
Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới, vốn hạn chế các hàng xuất khẩu sang Trung Quốc và các quốc gia khác không có giấy phép của Mỹ, được thực thi đối với máy đo lưu lượng tế bào thông số cao và một số thiết bị khối phổ nhất định mà Bộ Thương mại nói có thể “tạo ra dữ liệu sinh học chất lượng và nội dung cao, bao gồm dữ liệu phù hợp để sử dụng cho việc phát triển AI và các công cụ thiết kế sinh học”.
Đây là nỗ lực mới nhất của Washington nhằm hạn chế công nghệ của Mỹ đối với Trung Quốc. Hôm thứ Hai, Bộ Thương mại đã có động thái hạn chế hơn nữa việc xuất khẩu chip AI và công nghệ sang Trung Quốc nhằm giúp Mỹ duy trì vị thế thống lĩnh trong lĩnh vực AI bằng cách kiểm soát lĩnh vực này trên toàn thế giới.
Các nhà lập pháp Hoa Kỳ đã cân nhắc một số đề xuất nhằm bảo vệ thông tin di truyền và sức khỏe cá nhân của người Mỹ khỏi các đối thủ nước ngoài và nhằm thúc đẩy các công ty dược phẩm và công nghệ sinh học của Mỹ giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc đối với mọi thứ, từ sản xuất thành phẩm thuốc cho đến những nghiên cứu ban đầu.
Tuần trước, các nhà lập pháp Hoa Kỳ đã kêu gọi Bộ Thương mại xem xét hạn chế xuất khẩu công nghệ sinh học của Mỹ cho quân đội Trung Quốc, với lý do lo ngại Bắc Kinh có thể biến công nghệ này thành vũ khí.
Tuần trước, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói Bắc Kinh “kiên quyết phản đối bất kỳ quốc gia nào phát triển, sở hữu hoặc sử dụng vũ khí sinh học”.
Vào tháng 8, các nhà lập pháp Hoa Kỳ đã kêu gọi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm tăng cường giám sát các thử nghiệm lâm sàng của Hoa Kỳ được tiến hành tại Trung Quốc, viện dẫn nguy cơ đánh cắp sở hữu trí tuệ và khả năng buộc các thành viên của nhóm thiểu số Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc phải tham gia.
************
Israel, Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, giải thoát con tin và tù nhân

Các nhà đàm phán hôm thứ Tư (15/1) đã đạt được thỏa thuận theo từng giai đoạn nhằm chấm dứt chiến tranh ở Gaza giữa Israel và Hamas, một quan chức được thông báo về các cuộc đàm phán cho biết, sau 15 tháng xung đột đã giết chết hàng chục ngàn người Palestine và gây ra tình trạng căng thẳng ở Trung Đông.
Thỏa thuận, hiện vẫn chưa được công bố chính thức, nêu rõ giai đoạn ngừng bắn ban đầu kéo dài sáu tuần và bao gồm việc rút dần lực lượng Israel khỏi Dải Gaza và thả các con tin do Hamas bắt giữ để đổi lấy các tù nhân Palestine do Israel bắt giữ, quan chức này nói với Reuters.
Giai đoạn một bao gồm việc thả 33 con tin Israel, gồm tất cả phụ nữ, trẻ em và nam giới trên 50 tuổi.
Các cuộc đàm phán về việc thực hiện giai đoạn hai sẽ bắt đầu vào ngày thứ 16 của giai đoạn một và dự kiến sẽ bao gồm việc thả tất cả các con tin còn lại, lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và việc rút toàn bộ lực lượng Israel khỏi Gaza.
Giai đoạn ba dự kiến sẽ giải quyết việc trả lại tất cả các thi thể còn lại và bắt đầu quá trình tái thiết Gaza, do Ai Cập, Qatar và Liên Hiệp Quốc giám sát.
Thỏa thuận này diễn ra sau nhiều tháng đàm phán liên tục do các nhà trung gian Ai Cập và Qatar tiến hành, với sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ, và diễn ra ngay trước lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 20/1.
Hamas, nhóm chiến binh Palestine chiếm ưu thế tại Gaza, nói với Reuters rằng phái đoàn của họ đã trao cho các nhà trung gian sự chấp thuận của họ đối với thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin.
Một quan chức Palestine, người yêu cầu giấu tên, trước đó nói với Reuters rằng Hamas đã chấp thuận bằng lời nói đối với đề xuất ngừng bắn và trao trả con tin và đang chờ thêm thông tin để đưa ra sự chấp thuận cuối cùng bằng văn bản.
Nếu thành công, lệnh ngừng bắn theo từng giai đoạn đã lên kế hoạch có thể ngăn chặn giao tranh đã khiến phần lớn khu vực Gaza bị tàn phá, vốn đã khiến cho hầu hết dân số trước chiến tranh của vùng đất này là 2,3 triệu người phải di dời và giết chết hàng chục nghìn người. Số người chết vẫn đang tăng lên hàng ngày.
Thỏa thuận cũng có thể xoa dịu căng thẳng trên khắp Trung Đông, nơi chiến tranh đã gây ra xung đột ở Bờ Tây do Israel chiếm đóng, ở Lebanon, Syria, Yemen và Iraq, và làm dấy lên nỗi lo về một cuộc chiến tranh toàn diện giữa hai kẻ thù truyền kiếp trong khu vực là Israel và Iran.
Ngay cả khi các bên tham chiến thực hiện thỏa thuận hiện tại, vẫn cần phải đàm phán thêm trước khi có lệnh ngừng bắn lâu dài và thả tất cả các con tin.
NHIỆM VỤ TÁI THIẾT NẶNG NỀ
Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, người Palestine, các quốc gia Ả Rập và Israel vẫn phải thống nhất về tầm nhìn cho Gaza sau chiến tranh, một thách thức to lớn liên quan đến việc đảm bảo an ninh cho Israel và hàng tỷ đô la đầu tư cho việc tái thiết.
Một câu hỏi chưa có lời giải đáp là ai sẽ điều hành Gaza sau chiến tranh.
Israel đã bác bỏ mọi sự tham gia của Hamas, lực lượng đã cai trị Gaza từ năm 2007, nhưng họ cũng phản đối mạnh gần như vậy đối với sự cai trị của chính quyền Palestine, cơ quan được thành lập theo các thỏa thuận hòa bình tạm thời Oslo ba thập kỷ trước đã hạn chế quyền lực quản lý ở Bờ Tây.
Bộ trưởng Ngoại giao Israel Gideon Saar cho biết ông sẽ rút ngắn chuyến thăm châu Âu và bay về nhà ngay trong đêm để tham gia cuộc bỏ phiếu của nội các an ninh và chính phủ về thỏa thuận này, nghĩa là cuộc bỏ phiếu có thể sẽ diễn ra vào thứ Năm.
Quân đội Israel đã xâm lược Gaza sau khi các tay súng do Hamas cầm đầu vượt qua các rào cản an ninh và xông vào các cộng đồng ở khu vực biên giới Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, giết chết 1.200 binh lính và thường dân và bắt cóc hơn 250 con tin người nước ngoài và người Israel.
Theo số liệu của Bộ Y tế Gaza, cuộc chiến trên không và trên bộ của Israel ở Gaza kể từ đó đã giết chết hơn 46.000 người và biến vùng đất ven biển này thành một vùng đất hoang tàn với hàng trăm ngàn người di dời phải vật lộn trong cái lạnh mùa đông trong lều trại và nơi trú ẩn tạm thời.
Khi lễ nhậm chức của mình đến gần, ông Trump đã lặp lại yêu cầu phải nhanh chóng đạt được thỏa thuận, nhiều lần cảnh báo rằng sẽ “phải trả giá đắt” nếu các con tin không được thả vào thời điểm ông nhậm chức. Đặc phái viên Trung Đông của ông là Steve Witkoff đã làm việc với nhóm của Tổng thống Joe Biden để thúc đẩy thỏa thuận này.
Tại Israel, việc trả tự do cho các con tin có thể làm dịu bớt sự tức giận của công chúng đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu và chính phủ cánh hữu của ông về thất bại an ninh ngày 7/10 dẫn đến ngày bị tấn công đẫm máu nhất trong lịch sử đất nước.
Xung đột ở Gaza lan rộng khắp Trung Đông, với các lực lượng ủy nhiệm được Iran hậu thuẫn ở Lebanon, Iraq và Yemen nhắm vào Israel trên danh nghĩa đoàn kết với người Palestine.
Thỏa thuận này xuất hiện vài tháng sau khi Israel ám sát các nhà lãnh đạo cấp cao của nhóm Hamas và Hezbollah được Iran hậu thuẫn của Lebanon, giúp họ chiếm ưu thế.
************