Ukraine đánh bật 36 cuộc không kích của Nga vào thủ đô Kyiv và vùng phụ cận chỉ trong một đêm, theo tin Reuters hôm 2/6. Trong khi đó, các chiến binh Nga thân Kyiv cho hay họ giao chiến với lực lượng Nga trong ngày thứ hai bên trong lãnh thổ Nga, hai bên đổ lỗi cho nhau về cái chết của 2 thường dân.

Nga đã tiến hành khoảng 20 đợt tấn công vào Kyiv kể từ đầu tháng 5, một con số tăng vọt về các cuộc tấn công mà chính phủ Ukraine cho rằng dường như Nga muốn làm hỏng công tác chuẩn bị của Ukraine cho một cuộc phản công lớn nhằm cố gắng chấm dứt cuộc xâm lược của Nga.

Một trẻ em và một người nữa đã bị thương do mảnh vỡ rơi xuống một vùng ngoại ô thủ đô của Ukraine khi lực lượng phòng không bắn hạ 15 tên lửa hành trình và 21 máy bay không người lái của Nga, theo thông tin của lực lượng không quân Ukraine đưa ra hôm 2/6.

"Những kẻ chiếm đóng không ngừng nỗ lực khủng bố thủ đô Ukraine bằng máy bay không người lái và tên lửa", lực lượng này nói.

Trong một diễn biến khác, các quan chức Nga cho hay đã có các vụ pháo kích xuyên biên giới từ một số khu vực miền bắc Ukraine hôm 2/6, đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy Kyiv đang bắt đầu phản công với các hoạt động vượt qua đường biên giới sau hơn 15 tháng phải chịu cuộc tấn công tổng lực của Nga.

Thống đốc vùng Belgorod của Nga nói rằng 2 người đã thiệt mạng và 2 người khác bị thương khi lực lượng Ukraine pháo kích vào một con đường ở thị trấn Maslova Pristan gần biên giới Ukraine.

Đăng thông tin trên Telegram, Quân đoàn Tự do Nga đổ lỗi cho phía Nga về vụ pháo kích, đồng thời đăng những hình ảnh, mà theo lời của quân đoàn, cho thấy một trong những chiếc xe tăng của họ ở ngôi làng Novaya Tavolzhanka gần đó của Nga và những người lính nấp sau bức tường trong một cuộc đấu súng.

Quân đoàn này viết trên Telegram rằng phía Nga đã phá hủy 1 xe hơi chở dân thường gần Tavolzhanka, vì nhầm đó là xe của quân đoàn. “Ít nhất 2 thường dân đã thiệt mạng và đây là hậu quả trực tiếp của tình trạng quân đội của Putin thiếu chuyên nghiệp", quân đoàn viết trên Telegram.

Nhóm này tự nhận là những người Nga chiến đấu chống lại chính phủ của Tổng thống Nga Vladimir Putin để tạo ra một nước Nga sẽ là một phần của "thế giới tự do". Cùng với Quân đoàn Tình nguyện Nga được thành lập bởi một người Nga theo chủ nghĩa dân tộc cực hữu, Quân đoàn Tự do Nga nói rằng họ là những người tình nguyện Nga tấn công bằng chính nguồn lực của họ chứ không theo lệnh của Ukraine.

Thống đốc các vùng Bryansk, Kursk, Smolensk và Kaluga đều báo cáo có các cuộc tấn công bằng pháo kích hoặc máy bay không người lái, khiến một số tòa nhà bị hư hại và cơ sở hạ tầng năng lượng bị nhắm mục tiêu.

Tại Ukraine, Nga cho biết một cuộc tấn công mới ở tỉnh Donetsk thuộc miền đông đã được lực lượng đặc biệt người Chechnya tiến hành, trong khi một quan chức do Nga dựng lên cho hay lực lượng Ukraine đã tấn công một "khu trại bệnh viện" ở vùng Zaporizhzhia.

(Reuters)

Bà Linda Fagan, Tư lệnh Tuần duyên Hoa Kỳ, vừa kết thúc chuyến công du ba ngày đến Việt Nam, trong nỗ lực thúc đẩy sự hiện diện của Mỹ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương và an ninh hàng hải ở Biển Đông.

“Tôi vinh dự được gặp Thiếu tướng Lê Quang Đạo, Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, để thảo luận về mối quan hệ hợp tác giữa các lực lượng của chúng ta. Tôi mong muốn xây dựng các kết nối thông qua đào tạo, tham gia hoạt động và trao đổi chủ đề với Tuần duyên Hoa Kỳ”, bà Fagan viết trên Twitter hôm 30/5.

Bà cũng có cuộc gặp với các quan chức của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Phát triển quan hệ quốc tế (CSSD) và bày tỏ cam kết thúc đẩy hơn nữa quan hệ đối tác của Hoa Kỳ với Việt Nam “nhằm thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở”, bà cho biết thêm.

Truyền thông Việt Nam dẫn thông tin từ Tổng lãnh sự quán Mỹ tại TP HCM cho biết Đô đốc Fagan thực hiện chuyến thăm Việt Nam kéo dài từ ngày 29/5 đến 1/6.

Trong một cuộc họp báo được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tổ chức và ghi âm, Tư lệnh Fagan phát biểu:

“Khi chúng tôi phản ánh về các hoạt động của chúng tôi tại Việt Nam trong tuần này, mối quan hệ chặt chẽ giữa lực lượng bảo vệ bờ biển với lực lượng bảo vệ bờ biển, không chỉ với Cảnh sát biển Việt Nam mà cả lực lượng bảo vệ bờ biển khác trong khu vực, là rất quan trọng để tăng cường luật pháp trong khu vực”.

Bà nói rằng Tuần duyên Mỹ (USCG) mong muốn hỗ trợ Việt Nam cùng các nước trong khu vực tăng cường năng lực thực thi chủ quyền trên biển.

“Hợp tác giữa Tuần duyên Mỹ với Cảnh sát biển Việt Nam và các cơ quan khác trong lĩnh vực hàng hải là điểm sáng quan hệ song phương trong những năm gần đây. Mỹ sẵn sàng hợp tác cùng Việt Nam và những đối tác then chốt khác trong khu vực để thúc đẩy trật tự hàng hải quốc tế dựa trên pháp luật”, Đô đốc Linda Fagan, nói trong cuộc họp báo ngày 30/5.

Bà nói rằng sự hợp tác giữa USCG với lực lượng tuần duyên các quốc gia trong khu vực dựa trên quan điểm “Mỹ và nhiều quốc gia Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cùng chia sẻ mục đích tự do hải hành và rộng mở dựa trên luật pháp quốc tế, mà qua đó các quốc gia có thể thực hiện việc kiểm soát lãnh hải của họ.”

Trả lời phóng viên VNExpress về việc hợp tác với Việt Nam và sự hiện diện của USCG trong khu vực Biển Đông có giúp được gì trong việc đối phó với tình trạng Trung Quốc gia tăng các hành động đánh bắt cá, thăm dò trái phép, và đưa tàu hải giám vào vùng đặc quyền kinh tế trong khu vực Biển Đông mà điển hình như tàu Hướng Dương Hồng 10 của Trung Quốc, bà nói:

“Các quốc gia có thẩm quyền thực thi công lý trong lãnh hải của mình. USCG có vai trò liên kết với các lực lượng tuần duyên đối tác để giúp các quốc gia đủ khả năng hiện diện, kiểm soát trong vùng đặc quyền kinh tế. USCG giúp đỡ đào tạo các chuyên gia và phương cách giúp cho việc thực thi luật pháp cho lực lượng tuần duyên của các quốc gia đối tác trong khu vực”.

Rời Việt Nam, bà Fagan đang có mặt ở Singapore để tham gia Đối thoại Shangri-La, nơi bà kỳ vọng “tiếp tục hợp tác mạnh mẽ giữa các cơ quan của chúng ta trong việc thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.

Bà nhậm chức Tư lệnh thứ 27 của USCG vào tháng 6/2022, trở thành phụ nữ đầu tiên đứng đầu một quân chủng của quân đội Mỹ.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Biden đang trả đũa việc Nga đình chỉ hiệp ước hạt nhân START Mới. Họ thông báo hôm thứ Năm 1/6 sẽ thu hồi visa của các thanh sát viên hạt nhân Nga, từ chối duyệt đơn xin visa đã nộp của các giám sát viên mới và hủy các giấy phép về tiêu chuẩn để máy bay Nga được vào không phận Hoa Kỳ.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay họ thực hiện các bước đó và các bước khác để đáp trả "những vi phạm liên tục" của Nga đối với START Mới, là hiệp ước kiểm soát vũ khí cuối cùng còn lại giữa hai nước. Mỹ và Nga đang mâu thuẫn nghiêm trọng về cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

“Hoa Kỳ cam kết thực thi hiệp ước START Mới đầy đủ và song phương”, bộ nói. “Phù hợp với cam kết đó, Hoa Kỳ đã áp dụng các biện pháp đối trọng hợp pháp để đáp lại những vi phạm liên tục của Liên bang Nga đối với hiệp ước START Mới”.

Bộ cho biết việc thu hồi visa và từ chối duyệt đơn xin visa, cũng như quyết định của Hoa Kỳ ngừng chia sẻ thông tin về tình trạng hoặc vị trí của tên lửa và dữ liệu đo từ xa về các vụ phóng thử với Nga, là phù hợp với luật pháp quốc tế khi xét đến các hành động của Nga.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục thông báo cho Nga khi tiến hành các vụ phóng thử, đồng thời Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm rằng các bước mà họ đang thực hiện có thể được đảo ngược với điều kiện Moscow tuân thủ hiệp ước trở lại.

Nga đã đình chỉ việc tham gia START Mới hồi tháng 2 trong một động thái mà Hoa Kỳ cho là “không có giá trị pháp lý”. Ngay sau đó, Moscow đã thu hẹp sự tuân thủ hiệp định.

Cho phép thanh tra các địa điểm vũ khí và cung cấp thông tin về việc bố trí tên lửa đạn đạo xuyên lục địa và tên lửa phóng từ tàu ngầm cũng như các vụ phóng thử nghiệm là những thành phần quan trọng của START Mới, đã được Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ký kết vào năm 2010.

Hồi tháng 3, Hoa Kỳ thông báo rằng họ và Nga đã ngừng chia sẻ dữ liệu về vũ khí hạt nhân 6 tháng một lần. Hoa Kỳ đã nói rằng họ muốn tiếp tục chia sẻ như vậy nhưng đã dừng lại sau khi Moscow thông báo cho Washington rằng họ sẽ không chia sẻ dữ liệu của phía họ.

Mặc dù được gia hạn không lâu sau khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào tháng 1/2021, START Mới gặp thử thách nghiêm trọng vì cuộc chiến của Nga ở Ukraine và rơi vào tình trạng mong manh kể từ khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga sẽ không tuân thủ các quy định về phía họ nữa.

Hiệp ước này đặt ra giới hạn là mỗi quốc gia không có nhiều hơn 1.550 đầu đạn hạt nhân được triển khai và 700 tên lửa và máy bay ném bom được triển khai. Thỏa thuận có điều khoản về việc thanh tra trên thực địa để kiểm chứng về sự tuân thủ.

Các cuộc thanh tra không diễn ra vào năm 2020 vì đại dịch COVID-19. Hai bên lẽ ra đã họp bàn về việc nối lại hoạt động đó vào tháng 11/2022, nhưng Nga đã đột ngột hủy bỏ cuộc họp với lý do Hoa Kỳ ủng hộ Ukraine.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay Nga đã được thông báo trước về các biện pháp đối trọng và cũng cho biết là Washington vẫn quan tâm đến việc duy trì hiệp ước.

“Mỹ vẫn sẵn sàng hợp tác mang tính xây dựng với Nga để nối lại việc thực thi Hiệp ước START Mới”, bộ nói.

(AP)

3 phút

Tổng thống năm nước Kazakhstan, Kirghizstan, Uzbekistan, Tadjikistan và một phái đoàn của Turkmenistan cùng chủ tịch Hội Đồng Châu Âu tham dự hội nghị được tổ chức ở thành phố Cholpon-Ata của Kirghizstan. Đây là thượng đỉnh thứ 2 giữa EU và 5 nước Trung Á trong vòng chưa đầy một năm và chỉ hai tuần sau cuộc gặp giữa chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tổng thống của các nước nói trên tại Tây An, Trung Quốc.

Tại khu vực vốn được coi là vùng ảnh hưởng của Nga, Liên Hiệp Châu Âu vẫn dẫn đầu về viện trợ phát triển với 1,1 tỷ euro trong giai đoạn từ 2014 đến 2020. Liên Âu hiện là đối tác đầu tư chính tại Trung Á, đứng đầu, chiếm 42%, vượt trên Hoa Kỳ 14,2%, Nga 6% và Trung Quốc 3,7%.

Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina đã tạo ra một động lực mới cho mối quan tâm của Liên Hiệp Châu Âu đối với vùng Trung Á. Do Nga ngày càng bị suy cạn nguồn lực vì chiến tranh, các trừng phạt, các nước Cộng hòa Trung Á buộc phải tìm cách đa dạng hóa các đối tác, sẵn sàng tìm đến các nước như Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ hay Iran.  Ngược lại, các cường quốc cũng nhìn thấy ở các quốc gia Trung Á những tiềm năng về tài nguyên thiên nhiên, vị trí địa chính trị ngày càng quan trọng.

Bruxelles cố gắng giảm thiểu tác động của các biện pháp trừng phạt Nga hiện nay để các nước Trung Á đỡ bị ảnh hưởng gián tiếp, đồng thời cũng tìm cách ngăn chận Nga sử dụng các nước Trung Á để lách trừng phạt của phương Tây.

Mặc dù khẳng định đường lối ngoại giao đa phương, các nước Cộng hòa Trung Á vẫn gắn kết với Nga bằng mối liên minh quân sự, kinh tế và văn hóa đã tồn tại từ sau khi Liên Xô tan rã.

Đối thủ cạnh tranh mới của châu Âu, Trung Quốc, láng giềng lớn của các quốc gia Trung Á, cũng đang tìm cách lôi kéo các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ qua việc cung cấp tài chính, đầu tư ồ ạt vào những dự án lớn, đặc biệt là các công trình hạ tầng cơ sở phục vụ cho dự án Con đường tơ lụa mới của Bắc Kinh.

Có một điểm tế nhị cho Liên Hiệp Châu Âu, đó là các chế độ ở Trung Á vẫn bị các tổ chức phi chính phủ lên án là độc tài, tuy ở mỗi nước mức độ có khác nhau. Tình hình an ninh trong khu vực vẫn bất ổn do các hiềm khích lịch sử để lại trong quan hệ giữa các nước Trung Á.

2 phút

Hãng tin AFP trích dẫn thông cáo của quân đội Ukraina sáng nay cho biết : « Trong đêm, kẻ thù đã dùng 15 tên lửa hành trình và 18 drone tấn công loại Shahed của Iran để oanh kích Kiev. Lực lượng phòng không của chúng ta đã bắn hạ tất cả các mục tiêu trên không ». Theo thị trưởng Kiev, các đợt tấn công vào Kiev rạng sáng nay không gây thiệt hại nhân mạng. Như vậy là liên tiếp trong 6 ngày qua, Nga đã oanh kích ồ ạt thủ đô Kiev. Như thường lệ, quân đội Nga khẳng định các đợt tấn công đó đã đánh trúng mục tiêu.

Trước đó, vào hôm qua, chính quyền Nga khẳng định quân đội Ukraina đã định « tràn sang » biên giới, đồng thời liên tục bắn phá làm hơn chục người bị thương. Bộ Quốc Phòng Nga thông báo « có tới hai đại đội bộ binh cơ giới được xe tăng yểm trợ » đã định « tràn sang lãnh thổ Nga » vào khoảng 3 giờ sáng (giờ Nga) ngày 01/06. 

Theo bộ Quốc Phòng Nga, cuộc tấn công diễn ra sau đợt bắn phá các cơ sở dân sự, « ba đợt tấn công của các nhóm khủng bố Ukraina đã bị quân đội Nga đẩy lui ». Quân đội Nga khẳng định đã  tiêu diệt hơn 50 lính Ukraina, phá hủy 4 xe bọc thép và một xe phóng rốc-két đa nòng BM-21.

Tuần trước, một nhóm vũ trang tự xưng là đơn vị tình nguyện Nga, ủng hộ Kiev, đã thực hiện các cuộc đột kích vào vùng Belgorod. Theo chính quyền Nga, một địa phương khác của Nga cũng bị tấn công là thành phố Chebekino, 40 nghìn dân, chỉ cách biên giới với Ukraina hơn chục cây số.

AFP dẫn thông báo của chính quyền địa phương Nga cho biết, sáng sớm hôm nay, nhiều drone của Ukraina đã bị lực lượng phòng không Nga ở Koursk, một địa phương gần biên giới, bắn hạ.

(Straitimes) - Quốc phòng : Trung Quốc và Singapore thiết lập “đường dây nóng”. Trước thềm hội nghị an ninh khu vực, Đối Thoại Sangri La, từ ngày 02 đến ngày 04/06/2023, bộ trưởng Quốc Phòng Singapore Ng Eng Hen, và đồng cấp Trung Quốc Lý Thượng Phúc, hôm nay, 01/06/2023, ký thỏa thuận mở rộng trao đổi song phương trong lĩnh vực quốc phòng. Đây là cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa hai bộ trưởng kể từ khi tướng Phúc được bổ nhiệm bộ trưởng Quốc Phòng Trung Quốc.

(Le Monde) - Mỹ và Nhật nỗ lực ‘‘hiện đại hóa’’ liên minh quân sự song phương để đối phó với Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Nga. Tại Tokyo, hôm nay 01/06/2023, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin có buổi làm việc đồng nhiệm Nhật Yasukazu Hamada. Lãnh đạo bộ Quốc Phòng Mỹ hoan nghênh quyết định của Tokyo trang bị ‘‘các phương tiện để phản công và cải thiện việc trao đổi thông tin với Washington’’. Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ đến Nhật trước khi tham dự Diễn đàn an ninh quốc tế tại Shangri-La, Singapore, khai mạc ngày 02/06.

(Le Figaro) - Nguồn gốc đại dịch Covid : Cựu chuyên gia y tế đầu ngành của Trung Quốc lại nêu khả năng virus thoát ra từ một phòng thí nghiệm Trung Quốc. Trả lời phỏng vấn báo chí phương Tây gần đây, nhà virus học nổi tiếng Georges Gao, cựu lãnh đạo Cơ quan Kiểm soát Dịch bệnh (CDC) Trung Quốc, khẳng định không nên loại trừ bất cứ giả thuyết nào. Theo chuyên gia này, chính quyền Trung Quốc đã ‘‘xem xét lại’’ khả năng virus thoát ra từ Phòng thí nghiệm thành phố Vũ Hán, nơi dịch bệnh bùng lên lần đầu tiên. Cho đến nay, Bắc Kinh liên tục phủ nhận giả thuyết nói trên.

(AFP) - ‘‘Nhân viên’’ Trung Quốc bắt cóc nhà đối lập tại Mỹ : Hoa Kỳ mở phiên tòa hình sự đầu tiên. Hôm qua, 31/05/2023, một tòa án liên bang tại New York bắt đầu xét xử 3 bị cáo, bị tố tham gia vào các lực lượng ‘‘bất hợp pháp’’ cưỡng bức người Hoa tại Mỹ hồi hương, để xét xử trong nước, theo chỉ thị của Bắc Kinh. Phiên xử 3 bị cáo, Michael McMahon, cựu sĩ quan cảnh sát New York, Yong Zhu ở quận Queens et Congying Zhen ở Brooklyn, kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Các bị cáo có thể bị phạt đến 10 năm tù. Đối với chính quyền Trung Quốc, chiến dịch thường được gọi là ‘‘Săn cáo’’ có mục tiêu bắt giữ tội phạm tham nhũng hoặc những tội phạm hình sự khác ẩn náu tại Hoa Kỳ. Nhưng đối với chính quyền Mỹ, mục tiêu thực sự của chiến dịch này là buộc những nhà đối lập, nhà ly khai, hay bất đồng chính kiến phải về nước.

(AFP) - Canada yêu cầu hãng thuốc lá cảnh báo nguy cơ với sức khỏe trên từng điếu thuốc. Chính phủ Canada, hôm qua 31/05/2023, cho biết sẽ đưa ra đòi hỏi này để ngăn chặn việc giới trẻ đến với thuốc lá. Tại sao phải cảnh báo về các nguy cơ trên từng điếu thuốc? Theo chính quyền Canada, nhiều thanh niên hiện nay đến với thuốc lá khi được mời một điếu thuốc lẻ, vì vậy mà các cảnh báo về nguy cơ trên vỏ bao không có ý nghĩa gì với họ. Hiện tại, khoảng 48.000 người Canada chết hàng năm vì thuốc lá.

(AFP) - Nghị Viện Châu Âu thông qua nghị quyết bày tỏ « quan ngại về khả năng của Hungary nắm giữ chức chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu ». Trên nguyên tắc, Hungary sẽ giữ chức chủ tịch Liên Âu từ ngày 01/7 đến 31/12/2023.Với 442 phiếu thuận, 144 phiếu chống và 33 nghị viên không bỏ phiếu, Nghị Viện Châu Âu trong cuộc biểu quyết hôm nay, 01/06/2023, đã nêu bật những lý do khiến định chế này hoài nghi về khả năng của chính quyền Budapest : Thủ tướng Vicktor Orban bị chỉ trích « đã có nhiều thiếu sót trong việc tôn trọng nhà nước pháp quyền », nạn tham nhũng làm lũng đoạn Hungary và quốc gia đông Âu này « đe dọa các quyền của giới LGBT ». Đây là một văn bản không mang tính ràng buộc.

(AFP) - Giải thưởng quốc tế của L’Oréal - UNESCO khuyến khích nữ giới dấn thân trong lĩnh vực kho học, vinh danh 5 nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực môi trường, khoa học điện toán, toán, lý và hóa. Tổ chức Giáo Dục, Khoa Học, Văn Hóa Liên Hiệp Quốc UNESCO và tập đoàn mỹ phẩm Pháp L’Oréal hôm 01/06/2023 công bố bảng vàng, trao tặng 5 giải thưởng, mỗi giải 100.000 euro, cho 5 phụ nữ trong ngành khoa học. Hiện tại, mới chỉ có 33 % các nhà khoa học trên thế giới là phụ nữ, và chỉ có 18 % nắm giữ các chức vụ quan trọng.  

Trước ống kính truyền hình quốc tế và báo giới, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tuyên bố ông « vui sướng » có mặt tại Moldova và gửi lời cảm ơn chân thành đến nhân dân quốc gia châu Âu nhỏ bé này đã mở rộng vòng tay « đón nhận người tị nạn Ukraina ngay từ những ngày đầu chiến tranh ». Trong cương vị chủ nhà, tổng thống Moldova Maia Sandu nhấn mạnh : Một lần nữa thượng đỉnh Cộng Đồng Chính trị Châu Âu khẳng định « hỗ trợ hoàn toàn » Ukraina đang phải « đối mặt với cuộc xâm lược ».

Cộng đồng Chính Trị Châu Âu bao gồm 27 nước thành viên Liên Âu cùng với hầu hết các quốc gia tại châu lục này, ngoại trừ Nga và Belarus.

Đặc phái viên RFI Anastasia Becchio ghi nhận, việc chọn Moldova làm nơi tổ chức thượng đỉnh CPE là một quyết định táo bạo của châu Âu và cũng là một thông điệp mạnh Châu Âu gửi tới Matxcơva:

« Táo bạo, bởi vì tổ chức thượng định cả là một kỳ công đối với Moldova, một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu, với những cơ sở hạ tầng yếu kém. Nhưng đây là cả một biểu tượng. Hội nghị diễn ra tại lâu đài Mimi, trung tâm văn hóa của Moldova nằm trong một vùng trồng nho trên con đường dẫn tới cảng Odessa của Ukraina. Quân Nga thường xuyên oanh kích hải cảng Odessa vốn chỉ cách trung tâm hội nghị có 160 cây số. Moldova có một đường biên giới dài cả ngàn km với Ukraina và nhiều lần mảnh vỡ tên lửa của Nga đã rơi xuống lãnh thổ Moldova. Hơn nữa, quốc gia này luôn nơm nớp lo sợ bị Nga khuynh đảo. Lâu đài Mimi cũng chỉ cách biên giới với vùng ly khai Transnistria thân Nga chưa đầy 20 km. Đây là nơi Matxcơva triển khai 1500 quân và có nhiều kho đạn dược. 

Moldova nguyên là một nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa, luôn bị giằng co giữa Nga và khối Tây phương. Cho đến tận hôm nay, điện Kremlin vẫn duy trì nhiều liên hệ tại Moldova. Chính vì thế mà theo quan điểm của tổng thống Maia Sandu, tổ chức thượng đỉnh tại Moldova là điều rất quan trọng để chứng tỏ đất nước của bà thực sự hướng về Liên Hiệp Châu Âu.

Tương tự như Ukraina, năm ngoái Moldova đã được chấp nhận là ứng viên xin gia nhập Liên Hiệp Châu Âu. Cũng tại thượng đỉnh lần này, tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ hội đàm với lãnh đạo Serbia và Kosovo về những sự cố tại khu vực bắc Kosovo gần đây. Ngoài ra, lãnh đạo Ajerbaijan và Armenia cũng sẽ có một cuộc trao đổi về xung đột tại vùng Thượng Karabakh.

Ông Charles Michel đại diện cho Liên Âu cùng với Pháp và Đức tham gia cuộc họp. Châu Âu mong muốn tiến thêm tới hòa bình giữa Ajerbaizan và Armenia. Tại thượng đỉnh CPE lần trước ở Praha, thủ tướng Nikol Pachiniuan và tổng thống Ilham Aliev cũng đã có một cuộc trao đổi. Riêng tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan, vừa tái đắc cử, sẽ vắng mặt hôm nay. Hiện tại, chưa thấy thủ tướng Hungary Viktor Orban xác nhận ông có đến dự hội nghị hay không. »

Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg hôm thứ Năm 1/6 cho biết ông sẽ sớm tới Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận về việc kết nạp Thụy Điển vào NATO, trong nỗ lực kết thúc một quá trình đã bị trì hoãn vì bị hai nước thành viên là Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary phản đối.

Phát biểu trong cuộc họp dài 2 ngày của các ngoại trưởng NATO tại Oslo, ông Stoltenberg cho hay ông đã nói chuyện trong tuần này với ông Tayyip Erdogan, người tái đắc cử tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ hôm 28/5.

Ông Stoltenberg nói với các phóng viên: “Tôi cũng sẽ tới Ankara trong thời gian tới để tiếp tục bàn cách làm thế nào chúng ta có thể đảm bảo việc Thụy Điển gia nhập nhanh nhất có thể”.

Một số ngoại trưởng NATO bày tỏ sự lạc quan rằng giờ đây khi bầu cử ở Thổ Nhĩ Kỳ đã kết thúc, Ankara sẽ thôi phản đối nỗ lực của Stockholm nhằm gia nhập khối liên minh quân sự. Thổ Nhĩ Kỳ đã phê chuẩn việc Phần Lan gia nhập NATO hồi tháng 3, nhưng nói rằng Thụy Điển chứa chấp các thành viên của các nhóm chiến binh mà Thổ Nhĩ Kỳ liệt vào hạng khủng bố.

Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto nói: "Giờ đây, bầu cử ở Thổ Nhĩ Kỳ đã kết thúc, điều quan trọng là Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục quá trình phê chuẩn".

Vào cuối hội nghị, ông Stoltenberg nói rằng với thực tế là bầu cử ở Thổ Nhĩ Kỳ đã kết thúc, "điều quan trọng là phải khởi động lại cuộc đối thoại và quy trình kết nạp", ông lưu ý rằng Thụy Điển hôm 1/6 bắt đầu thực thi luật chống khủng bố mới, do đó giải quyết được mối quan tâm chính của Thổ Nhĩ Kỳ.

"Thụy Điển đã giữ lời", ông Stoltenberg nói. "Đã đến lúc phê chuẩn Thụy Điển (tư cách thành viên của nước này) và tôi đang làm việc tích cực để điều đó diễn ra càng sớm càng tốt".

Một số ngoại trưởng bày tỏ tin tưởng rằng Thụy Điển có thể trở thành thành viên trước hoặc tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 7 ở Vilnius, Litva.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken phát biểu: “Chúng tôi đang tiếp tục làm việc để hoàn tất quá trình gia nhập của Thụy Điển... và chúng tôi hoàn toàn mong sẽ làm được điều đó vào thời điểm các nhà lãnh đạo gặp nhau ở Vilnius”.

Litva, nơi sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh, cũng lạc quan tương tự. Bộ trưởng Ngoại giao Gabrielius Landsbergis nói: “Có rất nhiều kỳ vọng rằng lá cờ Thụy Điển sẽ được kéo lên (ở Vilnius)”.

Thụy Điển, được mời đến Oslo, một lần nữa nhấn mạnh rằng họ đã đáp ứng tất cả các điều kiện đặt ra để trở thành thành viên của khối liên minh quân sự.

"Chúng tôi đã thực hiện tất cả các cam kết của mình", Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billstrom nói với các phóng viên. "Đã đến lúc Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary bắt đầu phê chuẩn tư cách thành viên của Thụy Điển trong NATO."

(Reuters)