Để hiểu rõ, cần xem lại nền kinh tế Trung Cộng thế nào khi bị cựu tổng thống Mỹ Donald Trump "chiến" thuế.
Mỹ đơn phương tăng thuế hàng Trung Cộng xuất qua Mỹ chứ không cấm giao thương, không cấm thêm gì đáng kể. Về sau Mỹ trừng phạt thêm một vài công ty công nghệ Trung Cộng, hạn chế một số doanh nghiệp Trung Cộng niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ…
Chỉ bấy nhiêu thôi mà chủ tịch Tập Cận Bình phải về chiến khu xưa hiệu triệu toàn quốc trường chinh vạn lý chống Mỹ. Xem cuộc chiến thuế của Mỹ khó khăn như cuộc trường chinh vạn lý của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Giang Tây năm xưa, khi buộc phải mở đường máu thập tử nhất sinh thoát vòng vây hãm của Tưởng Giới Thạch, kéo quân về Thiểm Tây xây dựng cơ đồ.
Qua đó cho thấy sức mạnh cấm vận kinh tế không hề nhỏ. Có người cho rằng, Bắc Hàn, Cuba, Venezuela… bị cấm vận bao năm có chết đâu? Đúng vậy, họ vẫn không chết nhưng sống ngắc nga ngắc ngoẻo thì kể làm gì?
Đó là chưa kể GDP của Trung Cộng lớn gấp nhiều lần GDP của Nga (GDP của Nga chỉ xấp xỉ GDP tỉnh Quảng Đông của Trung Cộng). Nền kinh tế Trung Cộng phát triển toàn diện, năng động, là công xưởng phục vụ chuỗi cung ứng toàn cầu. Là nơi sản xuất hàng giá rẻ đa chủng loại bán khắp thế giới, là nước có dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, là trùm cho vay bẫy nợ toàn cầu.
Vậy mà khi ông Trump chiến thuế, kinh tế, tài chính, thương mại, dịch vụ, tiền tệ, chứng khoán… rung lắc dữ dội, Trung Cộng mệt mỏi thế nào mọi người đã nhìn thấy. May cho Trung Cộng, dịch cúm Tàu xuất hiện đúng thời điểm vừa muối mặt ký thỏa hiệp thương mại giai đoạn 1 với Mỹ, virus đã làm suy giảm kinh tế toàn cầu giúp Trung Cộng thoát hiểm.
Nói thế để thấy, một nền kinh tế khổng lồ thứ hai thế giới, phát triển toàn diện như Trung Cộng, chỉ bị một mình Mỹ chiến thuế, chỉ trừng phạt một số doanh nghiệp nào đó… Vậy mà kinh tế Trung Cộng đã ngợp lên ngợp xuống.
Thì nền kinh tế Nga có GDP rất nhỏ so với GDP của Trung Cộng, xếp sau cả ốc tiêu Hàn Quốc, chủ yếu dựa vào bán tài nguyên và bán vũ khí. Dẫu tài nguyên của Nga rất lớn, dầu thô, khí đốt, than đá chiếm hơn 40% thu nhập, song tài nguyên thường bị lời nguyền ám chướng. Nước nào chỉ chăm bẵm khai thác tài nguyên, thường không nọ thì kia, khó cất đầu lên nổi .
Nhìn nền kinh tế Nga èo uột dựa vào khí đốt, dầu mỏ và than đá là chính. Công nghiệp vũ khí dựa vào con chip và nhiều phụ kiện của các nước khác, công nghệ khai thác dầu khí cũng lệ thuộc một số thiết bị độc quyền của phương Tây, nên rất khó có đủ công cụ chống đỡ các đòn trừng phạt của thế giới. Bán tài nguyên nhập hàng hóa về tiêu dùng, khi bị cấm vận các cửa hàng trống rỗng.
Tóm lại, Trung Cộng là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, bị một mình Mỹ đơn phương chiến thuế mà Kinh tế Trung Cộng đã gặp không ít khó khăn, mọi người đều đã nhìn thấy.
Hôm nay Nga không chỉ bị một mình Mỹ mà bị cả thế giới trừng phạt. Không trừng phạt nhẹ như chiến thuế Trung Cộng mà ngăn chặn toàn diện, cái gì có thể trừng phạt Nga được là Mỹ, phương Tây và các nước moi móc trừng phạt. Kể cả trục xuất, xua đuổi, không cho vào nhà…Thì ai cũng có thể hình dung được kinh tế Nga đi về đâu.
Bởi đó, dù rất khó tin lời tuyên bố của chính giới Nga, song có vẻ như lần này Nga tuyên bố mong chiến dịch ở Ukraina kết thúc trong vài ngày tới là rất thật. Dù lời nói đó không có nghĩa là Nga muốn kết thúc chiến tranh vô điều kiện. Chỉ nói lên rằng Nga đã bắt đầu thấm đòn trừng phạt kinh tế, chính trị, ngoại giao. Bắt đầu nhận ra cuộc phiêu lưu quân sự ở Ukraina không đem lại lợi ích gì, ngay cả một chiến thắng quân sự tượng trưng nào đó tại Ukraina cũng khó lòng đạt được.
Hơn 300 nhà ngoại giao Nga bị các nước trục xuất, Nga bị đuổi khỏi Ủy ban Châu Âu, bị đuổi khỏi hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc, bị tòa án quốc tế ra phán quyết Nga tấn công Ukraina là sai trái, buộc Nga phải rút quân. Dù phán quyết không có tính cưỡng hành, nhưng gây sức ép chính trị rất lớn. Sắp tới đây Nga phải đối mặt với vỡ nợ công, và đặc biệt vừa có tin Hội đồng Châu Âu thông qua nghị quyết cấm vận hoàn toàn dầu mỏ và khí đốt của Nga. Nghị quyết này sẽ tạo một sức ép không nhỏ cho EU cân nhắc ngưng mua khí đốt Nga.
Từ những lẽ trên, có cảm giác Putin đang lâm thế lưỡng nan như leo lưng cọp. Rút quân thì bẽ mặt, tiếp tục cuộc chiến thì ú mặt, day dưa thì bầm mặt. Đường nào cũng làm vỡ mặt một bạo chúa gian hùng.
NGUYEN KHAN
