Đầu tiên khẳng định luôn là bản thân tôi mong Ukraine sẽ kháng cự mạnh mẽ và đánh bại cuộc xâm lược của Putin. Tuy nhiên, để đánh giá chính xác cán cân lực lượng, cần phải có cái nhìn khách quan.
Cho đến lúc này có thể nói kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh trong vòng vài chục tiếng đồng hồ của Putin đã phá sản. Hiện nay, quân Nga đã chuyển qua kế hoạch B là xua đại quân tạo thành các gọng kìm tiến về Kiev.
Plan A của Putin ban đầu là sử dụng lực lượng đổ bộ đường không nhảy thẳng vào sân bay Hostomel và đánh vào Kiev, bắt sống hoặc tiêu diệt cơ quan đầu não của chính quyền Ukraine, buộc Kiev và phương Tây thỏa thuận theo điều kiện của Moscow, kết thúc nhanh gọn chiến sự.
Theo kế hoạch này, có vẻ như lực lượng bộ binh hùng hậu băng qua biên giới chỉ để hư trương thanh thế, giương đông kích tây và phân tán lực lượng đối phương. Các cuộc oanh tạc chỉ nhắm vào những cơ sở hạ tầng quân sự và phòng không của Ukraine. Đòn đánh quyết định thuộc về lực lượng đổ bộ đường không ở Kiev.
Điều này có thể lý giải cho sự lạc lối của các nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn trong hai ba ngày đầu. Ngoại trừ một vài thành phố lớn là mục tiêu, họ dường như di chuyển vô định, đi mà không biết đi đâu.
Có lẽ cũng vì là plan B nên không có sự đầu tư đầy đủ và nghiêm túc về tiếp vận, nên hành quân rất chệch choạc trong những ngày đầu, dẫn đến nhiều cảnh tượng cười ra nước mắt.
Có nhiều tường thuật về việc các binh sĩ Nga không hề biết trước việc họ sẽ xâm lược Ukraine ở mức độ như hiện nay. Nhiều người in trí rằng họ sẽ chỉ được triển hai đến miền đông là cùng.
Có lẽ để bảo đảm tính bí mật, kế hoạch chiến tranh chỉ được phổ biến đến các chỉ huy cấp cao. (Tình báo Mỹ hẳn phải có đầu mối trong dàn tướng lĩnh cấp cao của Nga). Vì thế, các binh sĩ Nga không được làm công tác tư tưởng trước, dẫn đến nhuệ khí rất thấp.
Sau khi kế hoạch A phá sản, Nga đã điều chỉnh và xốc lại lực lượng. Đại quân bắt đầu được triển khai ồ ạt, tiến về Kiev, hình thành thế bao vây từ từ. Hỏa lực cũng bắt đầu được tăng cường và sử dụng bừa bãi hơn, nhắm vào cả các khu dân cư, mục đích là uy hiếp và làm tiêu hao tinh thần kháng cự của người dân.
Tuy quân đội và người dân Ukraine đã chiến đấu rất ngoan cường cho đến lúc này, nhưng xét về sự chênh lệch hỏa lực và lực lượng hai bên, Kiev có lẽ khó trụ vững trước đợt tấn công kế tiếp của Nga trong những ngày tới.
Tôi hy vọng Kiev sẽ trụ được càng lâu càng tốt. Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky cùng chính phủ của ông cũng cần phải tính trước việc sơ tán về miền tây nếu tình hình diễn biến bất lợi. Tôi nghĩ chắc chắn Kiev đã có kế hoạch dự phòng cho việc này.
Việc bảo đảm an toàn cho Tổng thống Zelensky là điều tối quan trọng, bởi ông đã trở thành biểu tượng cho cuộc chiến chống ngoại xâm. Thử tưởng tượng tinh thần của người dân và cuộc chiến sẽ diễn biến theo chiều hướng nào nếu Tổng thống Zelensky bị quân Nga bắt sống.
Tạm thời rút lui hoàn toàn không phải là bỏ chạy mà là duy trì cơ quan chỉ huy, từ đó mới có thể giương cao ngọn cờ kháng chiến dài lâu. Cuộc chiến càng kéo dài, Nga sẽ càng phải hứng chịu nhiều tổn thất về mọi mặt.
ĐẶNG SƠN DUÂN
