LOS ANGELES (AP) - Trong một bài phát biểu trước những người đồng Đảng Cộng hòa vào tháng Năm, Dân biểu Hoa Kỳ Mimi Walters đưa ra một cảnh báo đầy u ám về cuộc bầu cử sắp tới. Bà nói những người theo Đảng Dân chủ California "đang nhắm tới tất cả chúng ta."
Bà đã đúng.
Thất bại đáng kinh ngạc của nữ dân biểu Quốc hội này hôm thứ Năm ở trung tâm Quận Cam, từng được cả nước biết tới như một thành trì của phe Cộng hòa, mở rộng cuộc càn quét của phe Dân chủ mà tới giờ đã chứng kiến năm ghế Hạ viện của phe Cộng hòa bị lật đổ ở bang này, và một ghế khác đang bị đe dọa.
Cuộc bầu cử tuần trước mang tới kết quả thắng thua cho cả hai đảng trên khắp nước Mỹ — Đảng Cộng hòa nắm Thượng viện, Đảng Dân chủ chiếm Hạ viện — nhưng ở California cử tri đã tô sắc xanh dương Dân chủ đậm hơn.
Với thất bại của bà Walters trước ứng cử viên mới toanh Katie Porter, phe Dân chủ sẽ nắm giữ ưu thế 44-9 so với phe Cộng hòa trong phái đoàn dân biểu California tại Hạ viện Hoa Kỳ, với một ghế nữa của phe Cộng hòa ở Quận Cam đang lâm nguy. Quận Cam là quê nhà của Tổng thống Richard Nixon và được coi là nền tảng của phong trào bảo thủ hiện đại, gắn liền với biệt danh "xứ của Reagan."
Phe Dân chủ đang trên đà chiếm giữ tất cả các chức vụ được bầu cử trên toàn bang — một lần nữa. Và thậm chí không có một ứng cử viên Cộng hòa nào có tên trên lá phiếu tranh cử vào Thượng viện Hoa Kỳ.
"Đảng Cộng hòa California không thể cứu vãn được vào thời điểm này," Kristin Olsen, một cựu lãnh đạo Đảng Cộng hòa trong viện lập pháp của bang này kết luận.
"Đảng Cộng hòa đã chết — một phần vì nó đã không thể tách mình khỏi thương hiệu quốc gia độc hại ngày nay của nền chính trị Cộng hòa," bà viết trong một bài bình luận trên website CALmatters.
Shawn Steel, một trong hai thành viên của Ủy ban Đảng Cộng hòa Toàn quốc của bang California, nói đảng Cộng hòa của bang đã "xuống tới điểm tuyệt vọng."
"Vấn đề của đảng đã tồn tại lâu hơn và thâm căn cố đế hơn bất kì một cá nhân nào. Từ tiền cho tới hoạt động tổ chức cấp quần chúng, phe Cộng hòa California hoàn toàn bị áp đảo," ông Steel viết trên website của báo The Washington Examiner.
Một thế hệ trước, bang này từng thường xuyên mang tới chiến thắng cho Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống. Và ở Quận Cam, phần lớn cử tri da trắng bảo thủ đã đem lại cách biệt chiến thắng cho các ứng cử viên Cộng hòa hết năm này đến năm khác.
Nhưng số lượng dân nhập cư tăng mạnh đã biến đổi bang này và các khuynh hướng bỏ phiếu. Số lượng người gốc Mỹ Latin, người da đen và người gốc Á đã đông hơn số người da trắng kể từ năm 1998. Và nhiều người trong số những cử tri mới này ngả theo Đảng Dân chủ. Số lượng cử tri đăng kí theo Đảng Cộng hòa tụt dốc không phanh trong nhiều năm qua — ngay cả cử tri độc lập còn đông hơn họ.
Trong một dấu hiệu cho biết chuyện gì sắp xảy tới, Hillary Clinton giành chiến thắng ở Quận Cam trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, ứng cử viên Dân chủ đầu tiên làm được điều này kể từ thời kì Đại Suy thoái trong những năm 1930.
Một đường lối thiên tả hơn giờ đã ồ ạt ập tới.
Thất bại của bà Walters là một cú sốc. Bằng việc lựa chọn bà Porter, địa hạt nghiêng về chủ trương bảo thủ với số lượng cử tri đăng kí theo Đảng Cộng hòa cao hơn 7 điểm phần trăm đã ngả theo người được dìu dắt bởi Thượng nghị sĩ Dân chủ bang Massachusetts Elizabeth Warren, một nhân vật được phe cấp tiến ngưỡng mộ.
Cùng với sự thất bại của bà ở Quận Cam, Dân biểu với thâm niên 15 nhiệm kì, Dana Rohrabacher, bị lật đổ ở địa hạt kế cận. Chiếc ghế do Dân biểu Cộng hòa Darrell Issa nắm giữ, cắt ngang khu vực phía nam của Quận Cam, bị ứng cử viên Dân chủ Mike Levin, một luật sư môi trường, đoạt mất.
Địa hạt 39, án ngữ ở phía bắc Quận Cam, vẫn chưa ngã ngũ trong cuộc đua giữa ứng cử viên Cộng hòa Young Kim và ứng cử viên Dân chủ Gil Cisneros. Ngày thứ Sáu, ông Cisneros đã nới rộng cách biệt dẫn đầu của ông lên khoảng 3.000 phiếu trong một địa hạt được nắm giữ bởi Dân biểu Cộng hòa Ed Royce sắp sửa về hưu. Hàng ngàn lá phiếu vẫn chưa được kiểm đếm.
Trong khi đó, ứng cử viên Dân chủ Josh Harder chiếm ghế của Dân biểu Cộng hòa Jeff Denham trong một khu vực đồng quê, trong khi ứng cử viên Dân chủ Katie Hill hất văng Dân biểu Cộng hòa Steve Knight khỏi chiếc ghế đại diện địa hạt phía bắc thành phố Los Angeles.
Rõ ràng, Tổng thống Donald Trump là một nhân tố.
Ông thua ở California với cách biệt hơn 4 triệu phiếu trong năm 2016 và giờ vẫn không được lòng nhiều người. Nhiều cử tri đã nhìn thấy cơ hội để gửi một thông điệp tới Washington. Ví dụ, bà Walters và ông Rohrabacher đã gắn chặt mình vào tổng thống, trong khi các ứng cử viên Dân chủ vận động công khai chống lại chủ trương của ông Trump.
Nhưng những thay đổi về dân số cũng giúp phe Dân chủ. Và trong các cuộc đua quan trọng vào Quốc hội, nhiều người trong số họ là những gương mặt mới mẻ, không phải các chính trị gia chuyên nghiệp.
Ông Steel, ủy viên của Ủy ban Đảng Cộng hòa Toàn quốc, lưu ý rằng phe Dân chủ đã gây quỹ được nhiều hơn và đã làm tốt hơn trong hoạt động đăng kí cử tri và sử dụng mạng xã hội.
Đảng Cộng hòa California đã tranh luận từ nhiều năm qua rằng liệu họ nên theo chủ trương trung dung hay thiên hữu. Từ năm 2007, Thống đốc Đảng Cộng hòa Arnold Schwarzenegger cảnh báo rằng Đảng Cộng hòa California đang "hấp hối tại phòng phiếu" và cần phải giành lấy các vấn đề thường gắn với chủ trương của Phe Dân chủ, bao gồm biến đổi khí hậu và cải tổ chăm sóc y tế.
Những trở ngại mới nhất đã khơi ra một đợt tự kiểm điểm mới trong nội bộ phe Cộng hòa. Travis Allen, một cựu ứng cử viên Cộng hòa tranh chức thống đốc và là người ủng hộ ông Trump nhiệt tình, hôm thứ Năm nói ông đang bước vào cuộc đua tranh vị trí lãnh đạo Đảng Cộng hòa California. Ông nói đảng này đang ở "điểm thấp nhất kể từ những năm 1880."
