Tính ngang ngạnh của cố Thượng nghị sỹ John McCain không phải ngẫu nhiên mà có. Thân mẫu của ông, cụ bà Roberta, vẫn có thói quen phóng nhanh mỗi khi lái xe và lãnh nhiều giấy phạt. Trong một chuyến đi châu Âu, khi người ta nói với bà rằng bà đã quá lớn tuổi nên không thể thuê xe, bà đã bỏ ra ngoài và mua một chiếc Peugeot. Có lần con trai bà nhấc điện thoại lên và nghe mẹ nói rằng bà đang một mình lái xe xuyên đất nước khi đã ngoài 90 tuổi.

Giờ đây đã 106 tuổi, cụ bà Roberta McCain, vợ của một đô đốc hải quân và mẹ của một đại tá hải quân, đã sống một cuộc đời với đầy những chuyến đi và những cuộc phiêu lưu vốn được điểm xuyết bởi sự ngang ngạnh và kiên quyết của bà.

Bà đã từng kể rằng con trai bà đã xem cuộc sống của bà là một hình mẫu mà ông mong ước cuộc đời của ông cũng được như vậy.

Nhưng cuối cùng thì người mẹ già phải tiễn đưa con trai mình thay vì ngược lại.

Mặc dù phản ứng đã chậm chạp sau một lần đột quỵ, cụ Roberta McCain dự tính sẽ tham dự lễ tưởng niệm và lễ chôn cất người con trai giữa của bà ở Washington và Maryland vào cuối tuần này – người con mà bà trìu mến gọi là ‘Johnny’ – cựu tù binh chiến tranh Việt Nam, cựu dân biểu, thượng nghị sỹ sáu nhiệm kỳ và hai lần ra tranh cử Tổng thống Mỹ. Ông qua đời vì u não hôm 25/7 ở tuổi 81.

Ông John McCain từng viết trong một cuốn sách của ông rằng ‘mẹ tôi được nuôi dưỡng để trở thành một phụ nữ mạnh mẽ, quả quyết – một người hoàn toàn tận hưởng cuộc sống và luôn tìm cách tận dụng tối đa cơ hội. Bà được khuyến khích nên chấp nhận, với thái độ cao thượng và tinh thần hài hước, những trách nhiệm và hy sinh bắt nguồn từ sự lựa chọn của bà. Tôi biết ơn bà vì đã học được từ tấm gương của bà về sự mạnh mẽ.”

Thân phụ của ông cũng có thiên hướng sống một cuộc đời thỏa chí tung hoành. Cố thượng nghị sỹ từng hồi tưởng rằng khuynh hướng dễ nổi nóng, máu phiêu lưu và tình yêu đối với màu áo quân nhân đã khắc sâu trong gien di truyền của dòng họ.

Sinh ra và lớn lên ở Muskogee, bang Oklahoma, bà Roberta Wright chưa đến 21 tuổi và đang là sinh viên đại học ở nam California khi bà bỏ trốn đến Tijuana, Mexico, vào tháng Giêng năm 1933 với một anh lính hải quân trẻ tên là John S. McCain Jr., người mà sau này trở thành đô đốc Hải quân giống như thân phụ ông. Trong vòng 10 năm sau đó, hai người đã có với nhau ba người con là Jean, John và Joseph.

Trong lúc chồng vắng nhà biền biệt trong những chuyến công tác, bà Roberta McCain một mình nuôi dạy các con. Bà không hề phàn nàn và bà yêu cuộc sống hải quân. Cả gia đình McCain sống ở Hawaii, Kênh đào Panama – nơi John McCain chào đời vào năm 1936 – Connecticut, Virginia và nhiều nơi khác nữa.

“Đối với tôi, Hải quân tượng trưng cho tất cả những gì tốt đẹp ở nước Mỹ,” bà phát biểu hồi năm 2008 trong cuộc bầu cử tổng thống mà hồi năm 2008 mà khi đó ông John McCain đã thua cuộc trước ông Barack Obama.

John McCain đã nối gót cha ông bước vào Học viện Hải quân Hoa Kỳ ở Annapolis, Maryland – nơi ông sẽ được an nghỉ vào ngày Chủ nhật sắp tới. Sau đó ông trở thành phi công chiến đấu và tham chiến ở Việt Nam. Khi ông đang thực hiện chuyến bay ném bom thứ 23 trên bầu trời miền Bắc Việt Nam hồi tháng 10 năm 1967, máy bay của ông đã bị bắn rơi và ông bị bắt làm tù binh.

Hai vị thân sinh của ông lúc đó đang ở London sắp sửa dự một buổi tiệc tối tại Sứ quán Iran khi một chiếc điện thoại đặc biệt (mà bà Roberta nói bà không bao giờ đụng đến) reng lên trong lúc chồng bà đang tắm. Bà bắt máy và lắng nghe một người bạn nói rằng có hai chiếc máy bay đã bị bắn hạ và không có phi công nào bước ra. Bà nói với chồng khi ông từ phòng tắm bước ra và hai người sau đó vẫn theo đúng kế hoạch.

“Chúng tôi đã đi và quyết định rằng chúng tôi sẽ không nói lời nào tại bữa tối ngày hôm đó,” bà nói trong cuộc phỏng vấn hồi năm 2008.

Bà nói rằng sau đó bà biết được tin con trai bà vẫn còn sống và đã trở thành tù binh chiến tranh. Đó là ‘tin tốt nhất trong đời tôi’, bà nói.

Bà Roberta McCain đã bỏ lỡ khoảnh khắc con trai bà được phóng thích được phát trên truyền hình vào năm 1973. Có ai đó gọi điện báo và nói bà bật tivi lên xem – một việc mà bà nói bà rất ít khi làm. “Mấy người đó biến mất, rồi tivi ngưng, nên tôi tắt luôn,” bà giải thích. “Tôi không biết rằng giữa những đoạn quảng cáo John sẽ xuất hiện… và tôi đã bỏ lỡ khoảnh khắc đó.”

Sau đó, bà nói rằng bà cảm thấy ‘xấu hổ’ cho con trai vì những ‘lời lẽ khủng khiếp’ mà ông dùng để mô tả những người Việt Nam đã bắt giữ và tra tấn ông.

“Tôi không bao giờ tin rằng nó có thể dùng những từ ngữ như thế, nhưng nó đã dùng,” bà Roberta McCain cho biết trong cuộc phỏng vấn tại tư gia bà ở Washington.

Khi đã trong độ tuổi 90, bà đã trở thành một phần trong chiến dịch tranh cử Tổng thống của ông John McCain hồi năm 2008. Bà kết nối với khán giả và thể hiện sự ngổ ngáo và dí dỏm mà con trai bà dường như thừa hưởng từ bà.

Trong cuốn sách cuối cùng của mình được xuất bản vào năm nay, John McCain viết rằng sự hoạt bát của thân mẫu 106 tuổi của ông là ‘sức mạnh của tự nhiên’ và mặc dù một cú đột quỵ đã làm chậm lại nhịp độ nhanh nhẹn của bà, bà vẫn có tia lửa bên trong, vẫn có đốm sáng trong đôi mắt mà sẽ làm bừng sáng thế giới nếu bà trở lại cuộc sống ung dung tự tại như ngày nào.

Cụ Roberta McCain và người chị em song sinh của cụ, cụ Rowena Wright, người đã qua đời hồi năm 2011, thường đi chu du thế giới cùng nhau.